Sano: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 68:
 
===Dieto===
{{Ĉefartikolo|Dieto (nutrado)}}
{{redaktata}}
[[File:Overweight or obese population OECD 2010.png|210px|thumb|right|PercentageProcento ofde overweighttropeza orloĝantaro obese population inen 2010, Data sourcefonto: OECD's iLibrary, http://stats.oecd.org, retrieved 2013-12-12<ref name="OECDOverwObese">{{cite web|url=http://stats.oecd.org//Index.aspx?QueryId=53508|title=OECD.StatExtracts, Health, Non-Medical Determinants of Health, Body weight, Overweight or obese population, self-reported and measured, Total population|publisher=OECD's iLibrary|year=2013|format=Online Statistics|website=http://stats.oecd.org/|accessdate=2013-12-12}}</ref>]]
 
[[File:Obese population OECD 2010.png|210px|thumb|right|PercentageProcento ofde obeseobeza populationloĝantaro inen 2010, Data sourcefonto: OECD's iLibrary, http://stats.oecd.org, retrieved 2013-12-13<ref name="OECDObese">{{cite web|url=http://stats.oecd.org//Index.aspx?QueryId=53527|title=OECD.StatExtracts, Health, Non-Medical Determinants of Health, Body weight, Obese population, self-reported and measured, Total population|publisher=OECD's iLibrary|year=2013|format=Online Statistics|website=http://stats.oecd.org/|accessdate=2013-12-13}}</ref>]]
[[Image:FoodSourcesOfMagnesium.jpg|thumb|right|Selekto de manĝaĵoj konsumitaj de homoj. Tamen, la homa dieto povas tre varii.]]
[[Dieto (nutrado)|Dieto]] (devenas de la [[greka]] termino ''diaita'', kiu signifas vivmanieron) estas vola selekto de manĝaĵoj kaj trinkaĵoj por reguli la korpan pezon aŭ la provizatajn [[nutraĵo]]jn pro [[bonfarto|bonfarta]], [[terapio|terapia]] aŭ alia kialo.
 
Pli ĝenerale oni povas konsideri ankaŭ, ke dieto estas la nutradmaniero kutima de homo, [[familio]], socia grupo aŭ eĉ [[popolo]]j. Eĉ se tio okazas sen specifa vola selekto kaj sen iu ajn specifa celo plibonigi sanstaton aŭ bonfarton.
 
Tradicie oni ne pristudis multe tiun aferon kaj kutime oni sekvis la plej kutiman aŭ tiun dieton permesebla laŭ akiropovo aŭ manĝodisponeblo. Lastatempe ĉefe en disvolviĝintaj landoj oni zorgas pri dietoj tiele ke eblas en [[Esperanto]] fari ŝercojn per kunmetaĵo ''di-eto''. Kompreneble en malriĉaj sociaj tavoloj aŭ lando kie malabundas nutraĵoj kaj eĉ manĝodisponeblo ĝenerale eblas nek ŝercoj nek volaj aŭ elektaj dietoj.
 
[[Dietado]] estas la praktiko manĝi laŭ regulita maniero por malpliigi, teni aŭ pliigi korpan pezon. Ofte oni kombinas dietadon kun fizika ekzercado por perdi pezon. La vorton dietado oni ne miksu kun la vorto dieto, kio estas (laŭ PIV) nutromaniero, obeanta difinitan regularon.
 
Grsava maniero por elteni personan sanon estas havi sanigan dieton. Saniga dieto inkludas varion de plant-bazaj kaj animal-bazaj manĝoj kio havigas [[nutraĵo]]jn por la korpo. Tiaj nutraĵoj havigas energion kaj tenas la korpon funkcianta. Nutraĵoj helpas konstrui kaj plifortigi ostojn, muskooljn, kaj tendenojn kaj ankaŭ regulas la korpoprocezojn (t.e. [[sangopremo]]). La [[manĝopiramido]] estas piramid-forma gvidilo de sanigaj manĝoj dividitaj en sekcioj. Ĉiu sekcio montras la konsilitan neceson por ĉiu manĝogrupo (t.e. Proteino, Graso, Karbonhidratoj, kaj Sukeroj). Elekti sanigajn manĝojn gravas ĉar tio povas malaltigi la riskon de koraj malsanoj, aŭ de kelkaj tipoj de [[kancero]], kaj kontribuas al pluhavo de saniga pezo.<ref>{{cite web|url=http://www.livelifewell.nsw.gov.au/healthyeating/ |title=Healthy Eating: Why should I make healthy food choices? |publisher=Livelifewell.nsw.gov.au |date= |accessdate=2014-03-01}}</ref>
 
== Proverbo ==