Meteologio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
GehWet (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:WartauBurgruine.jpg|thumb|Vetera pejzaĝilidio de [[Wartau]], [[Svislando]]]]
La '''meteologio''' (internacia termino: '''meteorologio''') estas [[Tersciencoj|terscienco]], kiu studas la atmosferajn fenomenojn kaj provas konjekti la estontan [[vetero]]n.
Tiel '''meteologio''' estas parto de la [[geofiziko]] kaj ĉefe studas la [[dinamiko]]n de la suba [[atmosfero (tero)|atmosfero]] kaj la fenomenojfenomenojn de la [[vetero]] en la [[troposfero]]. La moderna gvida nocio en la meteologiameteorologia fako estas la nocio '''fiziko de la atmosfero'''.
 
Meteologiaj fenomenoj estas ekzemple :
Linio 26:
Multaj metodoj, manieroj kaj ideoj de la dinamika meteorologio devenas el la ĝenerala [[fluidodinamiko]] kaj estas uzataj en [[oceanologio]], [[geofiziko]] kaj [[inĝeniero]]scienco, plue en almenaŭ ĉio [[scienco]].
 
La meteologio ekster veter[[observado]] (veterscienco) estas juna [[scienco]]. Ĝi havas ekstreme interdisciplainter- volemokaj transen-fakan volemon, do kunigas tre multajn diversajn sciencojn. La sciencajn fakojn, kiuj de la meteologio estas uzataj respektive tuŝatatuŝataj, estas el aliaj jenaj:
* [[Fiziko]] ([[fluidodinamiko]], [[termodinamiko]], [[optiko]], [[elektra dinamiko]], [[kvantuma mekaniko]])
* [[Kemio]] ([[Ozono|Ozonkemio]], [[Nitrogeno|Nitrokemio]])
Linio 33:
* [[Terscienco]] (variado de la klimato, [[glaĉero]]scienco)
* [[Medicino]] (homa biometeologio, laboromedicino, ...)
* [[Matematiko]], (numera kalkulokalkulado, partaj [[diferenciala ekvacio|diferencialaj ekvacioj]], [[Operatoro|operatora]] [[kalkulo]], [[lineara algebro]])
* [[Kibernetiko]] ([[Programlingvo|programillingvoj]], [[algoritmo]], prilaborado de grandaj [[dateno|daten]]aroj, ĵuse-en-tempo-maniero (''just-in-time''), grafikaj-manieroj)
* [[Juro]]/ekonomika scienco ([[komerco]] de [[energio]], komerco pri [[emisio]]j, internaciaj kontraktoj (*))
 
La meteologio mem subordiĝas al diversaj direktojnbranĉoj, ĉeinter kiuj tiuj tre egepluraj interseksiĝas.
 
'''Bazaj disciplo:subordigaj fakoj''' - (branĉoj):
* Eksperimenta meteologio – metodoj pri mezurado kaj mezuriloj pri meteologio, sowie simulaĵo kaj entrpenado da experimentoj. Speciala fako estas satelitometeologio, kiu faras mezuradojn de [[satelito]]j al tero.
* Teoria meteologio – priskribado de la [[atmosfero]] kaj ties dinamiko per matematik-fizikaj metodoj.
* Sinoptika meteologio – [[esplorado]] de la vetero kaj ties ŝanĝoj, inklusive ties prezentado kaj prognozo.
* [[Atmosfera kemio]] – esplorado de kemiaj reakcioj en la tera atmosfero.
* [[Klimatologio]] – analizo kaj ĉirkaŭa prognozo de la longskalajlong- respektive grandskalaj ŝanĝoj interneninterne de la atmosfera dinamiko.
 
'''Aplikado:'''
* [[Veterprognozo]] – mallongtempemallongtempantaŭen [[prognozo]]j de la estontaj veterstatoj.
* [[Tekniko|TechnikaTeĥnika]] meteologio – efikoj de la meteologiaj scioj kaj rilatoj al technikateĥnikaj aferoj.
* Agro- kaj biometeologio – efikoj de la vetero al [[Organismo|vivuloj]] kaj [[homo]]j respektive al biosfero en plej vasta amplekso.
* [[Transporto|Transportmeteologio]] - konsilada kaj zorgada (*) signifo de la meteologajmeteorologiaj aferoj al [[trafiko]], [[Ŝipo|ŝip]]-veturado kaj speciale al [[aviado]] (vidu [[Aeronaŭtiko]])
* [[Hidrometeologio]] – esploro de la akvocirkulado en la atmosfero, kiel randa fako al [[hidrologio]].
 
La listita kolektaĵo ne estas ne kompleta. Speciale la meteologio okupiĝas ne nur pri [[troposfero]] - la plej suba tavolo de la atmosfero, sed ankaŭ pri la [[stratosfero]] kaj en barata amplekso eĉ pri [[mezosfero (atmosfero)|mezosfero]] kaj [[termosfero]]. En tiuj aferoj radiosondoj, veter- kaj [[medio]][[satelito]]j ludas gravan partoparton. La apartenanta fako de la meteologio estas la [[aerologio]] respektive la aeronomio.
 
== Meteologiaj datenelementoj ==
Linio 75:
* Aero[[denseco]]
 
Multaj de tiuj observendaj aŭ mezurendaj grandoj estas destinatajdeterminataj en tiel nomata [[:de:Klimagarten|''Klimagarten'']] (observadejo kun [[termometro]]jkesto).
 
== Vidu ankaŭ ==