Granville

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Granville (apartigilo).

Granville ( aŭskulti) estas franca komunumo de la departemento Manche kaj de la regiono Malsupra Normandio. Ĉefurbo de kantono kaj sidejo de la komunumaro Granville, terre et mer, estas banurbo kaj sanigaera urbo en la golfo de monteto Sankta-Mikaelo ĉe la fino de côte des havres, malnova gada haveno kaj la 1-a konka haveno de Francio. Ĝi estas kelkfoje kromnomita « norda Monako » pro sia situo sur roka promontoro.

Granville
komunumo
La haveno kaj Notre-Dame.
Dosiero:Drapeau Granville.png Flago Blazono
komunumo en Francio • havenurbo
Ĝemelurboj Houffalize • Altea • Bad Kötzting • Bellagio • Bundoran • Holstebro • Meerssen • Niederanven • Prevezo • Sesimbra • Sherborne • Karkkila • Judenburg • Chojna • Kőszeg • Sigulda • Sušice • Türi Rural Municipality • Zvolen • Prienai • Marsaskala • Siret • Agros • Škofja Loka • Tryavna vd
Lando	Francio
Regiono	Malsupra Normandio
Kantono	Granville
Interkomunumaĵo	Komunumaro Granville, terre et mer (sidejo)
Plej alta punkto
- alteco	67 m s. m.
Plej malalta punkto
- alteco	0 m s. m.
Areo	9,90 km² (990 ha)
Loĝantaro	13 021 (2012)
Urbestro	Dominique Baudry
Poŝtkodo	50400
INSEE	50218
Mandato(j)	2014-2020
Vikimedia Komunejo: Granville (Manche)
Retpaĝo: www.ville-granville.fr

Geografio

Situo

Granville situas borde de la Manika Markolo ĉe la fino de la natura regiono Cotentin, ĝi estas la norda fino de la golfo de la monteto Sankta-Mikaelo kaj la suda fino de côte des havres. La alta urbo staras sur duoninsulo borderita de skistaj klifoj, nomita pinto de Roc aŭ kabo Lihou.

Enmare, la insularo de la insuloj Chausey estas administrata de la komunumo Granville. Tio estas unu el la solaj insulaj kvartaloj de Francio.

Najbaraj komunumoj

Granville, situanta sur la Pointe du Roc estas baignée du nord au sud kaj en l’ouest par La Manche. Au nord-est se trouve la komunumo Donville-les-Bains, en l’est la village de Yquelon kaj au sud-est la petite station balnéaire de Saint-Pair-sur-Mer kaj la village de Saint-Planchers. Le quartier insulaire de Chausey estas situanta au large au nord-ouest kaj Le Mont-Saint-Michel au sud.

	Manika Markolo, enmare, la Insuloj Chausey	Manika Markolo	Donville-les-Bains
	Manika Markolo	Granville	Yquelon
	Manika Markolo, au large, Cancale	Manika Markolo, Monteto Sankta-Mikaelo	Saint-Pair-sur-Mer, kaj Saint-Planchers

Klimati

Ĉar Granville situas borde de Manika Markolo, ĝi estas do sub oceana klimato.

Okaze de la ŝtormo de 1987, la vento rekorde kulminis je 220 km/h laŭ skualoj.

Klimataj datumoj en Granville.	Monatoj												Sezonoj				Jaro
	Jan	Feb	Mar	Apr	Maj	Jun	Jul	Aŭg	Sep	Okt	Nov	Dec	Vin	Pri	Som	Aŭt
Averaĝa plej alta temp. (°C)	7	8	10	12	16	19	21	21	20	16	11	9	8	12,7	20,3	15,7	14,2
Averaĝa temp. (°C)	5	6	8	10	13	16	18	18	16	13	9	6	5,7	10,3	17,3	12,7	11,5
Averaĝa plej malalta temp. (°C)	3	3	5	7	9	12	14	15	13	11	7	4	3,3	7	13,7	10,3	8,6
Precipitaĵoj (mm)	57,0	53,2	49,9	39,7	50,5	40,8	36,8	36,3	50,8	59,0	68,5	64,3	174,5	140,1	113,9	178,3	606,8
Sunumado (horoj por tago)	70,2	88	137,7	170,5	204,6	210,9	226,7	209,5	168,9	127,6	84,2	64,8	74,3	170,9	215,7	126,9	147
Fonto : Monata klimatologio en la departementa mezurejo de Granville de 1948 ĝis 2002.

Transportoj

La stacidomo de Granville.

Toponimio

Mapo de la Romia Gaŭlio, farita en la 18-a jarcento ; Grannonu [legi Grannonum] aperas super la teritorio des Abrinkatoj.

La nomo de la urbo aperas laŭ la formoj Grandivilla en 1054, de Grande villa en 1056, Grandvilla en 1172, Granville en 1175.

Historio

Origino de la urbo

Granville sur la mapo de Cassini.

Granville en 1846.

Laŭ la legendo pri la golfo de monteto Sankta-Mikaelo, Granville kaj la insula kvartalo Chausey staris en la arbaro Scissy, submarigita en 709. Granville, termeze, estus tiam fariĝinta kiel Dinard aŭ Saint-Malo marborda urbo kun la nomo Roque de Lihou.

Demografio

Demografia evoluo

De 6 649 homoj komence de 1793, la komunumo demografie kulminis en 1861 kun 17 180 loĝantoj, antaŭ la grava frapo per la Francia-Prusia Milito de 1870 kiu perdigis al ĝi preskaŭ 1 000 homojn.

Aĝpiramido

Aĝpiramido en Granville en 2007 laŭ procentoj.

Viroj	Aĝtranĉo	Virinoj
0,8	90-jaraj aŭ +	1,7
11,5	75- ĝis 89-jaraj	17,5
18,2	60- ĝis 74-jaraj	18,9
18,8	45- ĝis 59-jaraj	19,2
16,2	30- ĝis 44-jaraj	16,0
19,1	15- ĝis 29-jaraj	14,3
15,5	0 ĝis 14-jaraj	12,3

Aĝpiramido en la departemento Manche en 2007 laŭ procentoj.

Viroj	Aĝtranĉo	Virinoj
0,4	90-jaraj aŭ +	1,3
7,6	75- ĝis 89-jaraj	11,8
14,3	60- ĝis 74-jaraj	15,6
21,7	45- ĝis 59-jaraj	20,1
19,9	30- ĝis 44-jaraj	18,7
17,3	15- ĝis 29-jaraj	15,3
18,8	0 ĝis 14-jaraj	17,3

Politiko kaj administracio

Loka politiko

Granville estas la ĉefurbo de la Kantono Granville kaj estas en la 2-a deputita distrikto de Manche.

Tridek tri elektitoj kunvenas en la Municipa Konsilio.

La urbo estas en la komunumaro Granville, terre et mer.

Listo des urbestroj

Sesdek ok urbestroj sin sekvis kape de la municipa administracio de Granville ekde la elekto de la 1-a en 1692.

Listo de sinsekvaj urbestroj.
Periodo		Nomo	Partio	Funkcio
1945	1947	Jules Desmonts	PRRS	Honora drektoro de la kolegio Ferdinand-Buisson
1947	1959	Roger Maris	RPF poste Moderulo	Administrateur colonial en la retraite
1959	1961	Marius Beaumois	PRRS	Receveur-percepteur en la retraite
1961	1977	Henri Baudouin	UNR poste FNRI	Agréé près la tribunalo de commerce
1977	1983	Rémy Derubay	PS	Profesoro de matematikoj
1983	1989	Henri Baudouin	UDF	Agréé près la tribunalo de commerce
1989	1990	Jean-Claude Lecossais	RPR	Kirurgion
1990	1994	Bernard Beck	UDF	Honora juĝisto, 1-a prezidanto de la Revizora Kortumo de 1978 ĝis 1982
1994	2008	Marc Verdier	RPR, UMP	Banka emerito
2008	2014	-	PRG	Hortikulturisto-paysagiste
aprilo 2014	-	Dominique Baudry	SE	Gérante de entreprise
Por pli antaŭaj datumoj, malvolvi la sekvantan skatolon. Listo des urbestroj avant 1945 ' Periodo Nomo Partio Funkcio 1692 1706 Luc Leboucher de Gastigny ? senjoro de Gastigny 1706 1749 S-ro Gallien de Préval ? senjoro de Préval 1749 1756 Pigeon de Saint-Pajro ? ? 1756 1758 S-ro Le Marié ? senjoro des Fontaines 1758 1759 Jacques-Louis Picquelin ? ? 1759 1759 S-ro Poisson de Jublain ? ? 1759 1761 S-ro Hugon ? senjoro de La Noë 1761 1762 S-ro Ganne de Grandmaison ? senjoro de Grandmaison 1762 1762 S-ro Hugon-Dupuis ? ? 1762 1765 René Perrée-Grandpièce ? Seigneur de Grandpièce kaj du Hamel 1765 1768 Michel Clément ? ? 1768 1771 S-ro Le Boucher ? senjoro de Vallesfleurs 1771 1771 Jacques Picquelin ? ? 1771 1776 S-ro Le Boucher ? senjoro de Vallesfleurs 1776 1778 S-ro Ganne de Grandmaison ? senjoro de Grandmaison 1778 1783 Nicolas Yset ? ? 1783 1787 Pierre-Nicolas Perrée ? Negocisto kaj armateur 1787 1790 S-ro Couraye-Duparc ? ? 1790 1791 Denis-François Le Mengnonnet ? ? 1791 1795 S-ro Hugon-Lacour ? ? 1795 1795 Denis-François Le Mengnonnet ? ? 1795 1795 S-ro Longueville-Beaufongeray ? ? 1795 1796 Antoine-Gaspard Gautier ? ? 1796 1797 Girard-Laporte ? ? 1797 1797 S-ro Deslandes ? ? 1797 1799 S-ro Le Pelley-Fonteny ? ? 1799 1800 Pierre Méquin ? ? 1800 1805 François-Thomas Le Tourneur ? ancien leŭtenanto de vaisseau, armateur 1805 1816 S-ro Méquin-Jonville ? ? 1816 1830 Pierre-François Le Mengnonnet ? ? 1830 1834 Hippolyte Abraham-Dubois Notario, cons. général poste deputito 1834 - François Vallée ? ? 1841 1848 Jacques-Edmond Le Campion ? ? 1848 1854 Antoine Boniface ? ? 1854 1861 Jacques-Edmond Le Campion ? ? 1861 1870 Charles Leclère bonapartiste armateur 1870 1871 Charles Malicorne ? ? 1871 1874 Arthur Le Mengnonnet ? armateur 1874 1879 Joseph Beust ? ? 1879 1881 Godefroy Aubert ? ? 1881 1882 Arthur Le Prince ? ? 1882 1882 Godefroy Aubert ? ? 1882 1888 Émile Riotteau Républicain armateur 1888 1890 François la Biez ? ? 1890 1892 Lucien Dior ? Industriel 1892 1902 Alexandre Bureau ? ? 1902 1904 Georges Beust ? ? 1904 1908 Auguste Requier ? ? 1908 1911 S-ro Letourneur ? Kuracisto 1911 1919 Jean Pergeaux ? ? 1919 1923 Jacques de Boutray ? ? 1923 1925 Augustin Rufflé ? ? 1925 1929 Albert Godal ? ? 1929 - Augustin Rufflé ? ? 1932 1945 Albert Godal ? ? 1945 1945 Jules Desmonts PRRS Directeur honoraire du Balotantaro Ferdinand-Buisson 1945 1945 S-ro Lavat ? Kuracisto

Sportoj

• 
  La urba naĝejo.
• 
  Enirejo de la stadiono Louis-Dior.
• 
  Ĝenerala vido al la ĉevalkurejo.

La kultejoj

• 
  La kirko Notre-Dame-du-Cap-Lihou.
• 
  La kirko Saint-Paul vidata de la alta urbo.
• 
  La kirko Saint-Nicolas.
• 
  La protestanta templo.

Postenoj laŭ profesiaj kategorioj en 2006.
	Agrikulturistoj	Manmetiistoj, komercistoj, entreprenestroj	Mastroj kaj superaj intelektaj profesioj	Mezaj profesioj	Oficistoj	Laboristoj
Granville	0,7 %	7,6 %	10,4 %	24,5 %	34,0 %	22,8 %
Laborareo de Avranches-Granville	6,9 %	8,4 %	7,3 %	19,2 %	28,3 %	29,8 %
Nacia averaĝo	2,2 %	6,0 %	15,4 %	24,6 %	28,7 %	23,2 %
Postenoj laŭ laborsektoroj en 2006.
	Agrikulturo	Industrio	Konstruado	Komerco	Servoj al kompanioj	Servoj al personoj
Granville	2,6 %	10,9 %	6,1 %	14,4 %	8,5 %	9,0 %
Laborareo de Avranches-Granville	9,0 %	17,8 %	8,6 %	15,0 %	7,2 %	8,2 %
Nacia averaĝo	3,5 %	15,2 %	6,4 %	13,3 %	13,3 %	7,6 %
Fontoj : Insee

Haveno de Granville

Panoramo de la haveno de Granville vidata de la alta urbo.

La haveno de Granville datiĝas de la 16-a jc. En 2005, ĝi rangis je la 32-a nacia rango kun 197 000 tunoj da frajto kaj 44 100 pasaĝeroj.

Flugvido al la aranĝa projekto de la haveno de Granville.

Turismo

La komunumo estis klasita sanigaera urbo ekde la 16-a de marto 1926, turisma urbo kaj banurbo ekde la 12-a de marto 1979.

• 
  La kazino.
• 
  La akvario « Le Roc des harmonies ».

Loka kulturo kaj heredaĵo

• 
  La ĝardeno Christian-Dior.
• 
  La parko Val-ès-Fleur.

Arkitektura heredaĵo

• 
  La porĉo de la levponto de la alta urbo.
• 
  La iama domo de Christian Dior, nun muzeo.
• 
  La kastelo de la Kresto.
• 
  La konstruaĵo de la Banko de Francio.
• 
  La banhotelo.
• 
  La kovrita bazaro.

Homoj ligitaj al la komunumo

Monumenta statuo de Georges-René Pléville Le Pelley, bronza kaj granita verko de Serge Santucci skulptisto & François Pougheol arkitekto.

Diversaj famuloj naskiĝis, mortis aŭ vivis en Granville :

• Thomas de Scales (v. 1400-1460), kavaliro de la Jarretière, fondis la citadelon ;
• John Granville (1628-1701), 1-a grafo de Bath, militisto de la guerre civile anglaise, tie vivis ;
• George Granville (1666-1735), 1-a barono Lansdowne, angla poeto, dramisto kaj politikisto, tie vivis ;
• John Carteret (1690–1763), 2-a grafo Granville, brita ŝtatestro, tie vivis ;
• Louis-Georges de Bréquigny (1714-1795), historiisto kaj paleografo, tie naskiĝis ;
• Robert de Carteret (1721-1776), 3-a} grafo Granville, tie vivis ;
• Georges-René Pléville Le Pelley (1726-1805), vicadmiralo, ministro pri marŝiparo kaj kolonioj, tie naskiĝis.
• Pierre-Nicolas Perrée-Duhamel (1747-1816), urbestro de Granville, membro de la Konsilio de la Maljunuloj kaj de la Tribunat tie naskiĝis ;
• Stendhal, Jules Michelet, Victor Hugo, Adolphe Léon Willette kaj Gustave Goublier tie restadis.

Fotoj

• 
  Ĝenerala vido al Granville ekde la remparoj.
• 
  La plaĝo Plat-Gousset.
• 
  Fasado de granvila domo sur la remparo, strato Midi.

Notoj kaj referencoj

Vidu ankaŭ

Rilataj artikoloj

• Komunumoj de Manche
• Kantono Granville
• Komunumaro Granville terre et mer
• Urbeca areo de Granville
• Insuloj Chausey

Eksteraj ligiloj

• Interretejo de la urbodomo
• Historia granvila interretejo.
• Statistika resumo de Granville en la interretejo de Insee

Bibliografio

• (1964) Hold up naval en Granville. Nuit de la 8 ĝis la 9-a de marto 1945.
• (1984) L'activité du port de Granville en 1619.
• (1990) Le klerikaro de Granville kaj des environs en la Révolution.
• (1990) Historio de Granville. ISBN 9782877605069.
• (1995) Granville.
• (1997) Les ports de plaisance de Granville kaj de Barneville-Carteret.
• (1998) Le Port de Granville : la vie des marins-pecheurs de 1930 en nos jours.
• (januaro 2000) Pêcheurs en Granville : de la morue en la praire.
• (decembro 2000) Curiosités linguistiques au Pays de Granville.
• (2001) La flotte corsaire de Granville pendant la milito de Indépendance américaine : 1778-1783.
• (2001) Le seĝo de Granville.
• (2001) Le Merle Blanc de la Monaco du Nord. ISBN 9782296003880.
• (junio 2003) Granville Mémoires de Carnaval.
• (mars 2007) Granville Ville de garnison.
• (2007) Granville, Citadelle de la Mer. ISBN 9782915762433.
• (2010) Granville 70 jaroj de fêtes kaj de sports.
• (2009) Dictionnaire des capitaines corsaires granvillais.