Ciro la 2-a: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[dosiero:Illustrerad Verldshistoria band I Ill_058.jpg|eta|Ciro la 2-a]]
'''Ciro la 2-a''' (''Kūruš''; en moderna [[persa lingvo]]: کوروش بُزُرگ Kuroŝ-e Bozorg, vivis ĉirkaŭ la jaroj 575 – 530&nbsp;a.&nbsp;K.), ofte nomaranomata '''Ciro la Granda''' <ref>[[Ksenofono]], ''Anabasis'' I. IX; vidu ankaŭ M. A. Dandamaev "Cyrus II", en ''Irana Enciklopedio''.</ref> estis reĝo de la [[aĥemenida dinastio]] de [[Persio]] (inter la jaroj 559-530&nbsp;a.&nbsp;K.)<ref>{{harv|Dandamaev|1989|p=71}}</ref> kaj fondinto de la [[aĥemenida dinastio|persa aĥemenida imperio]].<ref name="schmitt-EI-i">[[#refachaemenids-EI|Schmitt]] Aĥemenida dinastio (i. The clan and dynasty)</ref> La aĥemenida dinastio, en malnova persa lingvo ''Haksāmaniŝija'', fondita de Ciro post venkado super la lasta [[medoj|meda]] reĝo (550 a. K.), etendigis sian regaĵon sur la centra ebenaĵo de Irano kaj granda parto de [[Mezopotamio]]: Liaj konkeroj ampleksiĝis al [[Medoj|Medio]], [[Lidio]] kaj [[Babilono]], ekde la [[Mediteraneo]] ĝis la montoĉeno [[Hindukuŝo]], kreante tiel la plej grandan imperion de tiu epoko. La imperio fondita de Ciro ekzistis dum pli ol ducent jaroj, ĝis ĝia fina konkero fare de [[Aleksandro la Granda]] en 332 antaŭ nia erao.
 
La regado de Ciro la 2-a daŭris inter 29 kaj 31 jarojn. Ciro konstruis sian imperion konkerante unue la Medan Imperion, poste la Lidian Imperion kaj poste la Nov-Babilonan Imperion. Antaŭ aŭ post Babilono, li gvidis ekspedicion en centra Azio, kiu rezultigis gravajn kampanjojn kiuj estis priskribitaj kiel enkonduko "en submetiĝon al ĉiu nacio senescepte"<ref>[[#refcah-iv|Cambridge Ancient History IV]] Ĉapitro 3c. p. 170. La citaĵo estas de la greka historiisto [[Herodoto]].</ref>. Ciro ne riskis en Egiptio, ĉar li mem mortis en batalo, kontraŭbatalante la masagetojn de [[Sirdarjo]] en 530 a.K.<ref>Beckwith, Christopher. (2009). ''Imperioj de la Silka Vojo: Historio de Centra Eŭrazio ekde la Bronzepoko ĝis la Nuno''. Princeton kaj Oksfordo: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-13589-2. Paĝo 63.</ref> Li estis sukcedita de sia filo, [[Kambizo la 2-a]], kiu sukcesis aldoni pliajn teritoriojn al la imperio konkerante [[Antikva Egiptio|Egiptio]]n, [[Nubio]]n, kaj [[Cirenio]]n dum sia mallonga regado.