Latinida lingvaro: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 57:
* '''[[:Kategorio:Okcidentlatinida lingvaro|Okcidentlatinida lingvaro]]:'''
** [[ibero-latinida lingvaro]]:
*** '''[[Iberio]] kaj [[Ameriko]]:''' la [[hispana lingvo|hispana]] (300 milionoj da denaskaj parolantoj), [[portugala lingvo|portugala]] (194) kaj [[galega lingvo|galega]] (4,0), [[kataluna lingvo|kataluna]] (6,5), [[papiamento]] (0,3), krome la [[asturia lingvo|asturia]], [[aragona lingvo|aragona]] kaj [[judhispana lingvo|judhispana]]
** [[gaŭlo-latinida lingvaro]]:
*** '''[[Francio]]''': la [[franca lingvo|franca]] (65), [[haitia lingvo|haitia]] (6,0), [[okcitana lingvo|okcitana]] (2,0), krome la [[arpitana lingvo|arpitana]]
Linio 281:
<tr><td>[[Ĉilianoj]] </td><td align=right> 11.780.000 </td></tr>
<tr><td>[[Kubanoj]] </td><td align=right> 11.700.000 </td></tr>
<tr><td>[[Franko-kanadanoj]]</td><td align=right> 9.200.000</td></tr>
<tr><td>[[Katalunoj]] </td><td align=right> 8.160.000 </td></tr>
<tr><td>[[Haitianoj]] </td><td align=right> 7.200.000 </td></tr>
Linio 308:
AKADIANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Acadiens; [en] Acadians
* Popolo, minoritato de [[Nov-Brunsviko]], [[insulo de Princo Eduardo]], [[Nova Skotio]], [[Kebekio]] (precipe [[Gaspegio]]), kaj [[Luizianio]].
* '''Kredantoj''': katolikoj.
 
Linio 315:
 
* '''Nomo:''' [m] Argentinos; [f] Argentins; [r] argentinci; [p] argentinos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Argentino]] (28 mln). Totala kvanto: 28,3 mln (1992).
* Plimulto apartenas al eŭropoida raso, sed estas ankaŭ hispano-indianaj mestizoj.
* Parolas en argentina dialekto de [[hispana lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
BOLIVIANOJ
 
* '''Nomo:''' [m] Bolivianos; [f] Boliviens; [r] bolivijci; [p] bolivianos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Bolivio]] (3 mln). Loĝas ankaŭ en [[Argentino]] (150 mil), [[Brazilo]], [[Usono]], [[Peruo]] kaj [[Ĉilio]]. Totala kvanto: 3,2 mln (1992).
* Precipe hispana-indianaj mestizoj.
* Parolas en [[hispana lingvo]], [[ajmara]], kaj [[kiĉua]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
BRAZILANOJ
 
* '''Nomo:''' [m] braziljenŝ; [f] Brésiliens; [r] brazilci; [p] brasileiros
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Brazilo]]; 149 mln (1992). Distingiĝas 3 ĉefaj raskomponentoj - eŭropoida, mongoloida kaj negroida. Eŭropdevenaj Brazilanoj konstistigas 50% de la tuta loĝantaro, mestizoj kaj mulatoj - 20%, negroj kaj indianoj - 30%. Loĝas ankaŭ en [[Argentino]], [[Paragvajo]], [[Usono]], [[Portugalio]]. Totala kvanto: 149,4 mln
* Parolas en brazila varianto [[Portugala lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
ĈILIANOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] Chilenos; [f] Chiliens; [r] ĉilijci; [p] chilenos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Ĉilio]] (pli ol 11,4 mln). Totala kvanto: 11,78 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
EKVADORANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Equatoriens; [r] ekvadorci; [p] equatorianos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Ekvadoro]] (6,6 mln). Totala kvanto: 6,73 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
FRANCOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Français ; [r] francuzi; [p] franceses
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Francio]]. Loĝas ankaŭ en francaj posedaj teritorioj, [[Nord-Afriko]], [[Usono]] (600 mil), [[Italio]] (300 mil), [[Belgio]] (120 mil). Totala kvato: 47.5 mln (1992).
* Antropologie estas reprezentitaj de diversaj tipoj de eŭropoida raso. Ĉefa etna komponento de francoj estis keltaj triboj de Galoj, kiuj poste kunfandiĝis kun germanaj triboj Frankoj, Burgundoj k.a. En [[Francio]] formiĝis 2 parencaj etnokomunumoj - nordfranca kaj sudfranca ([[Okcitanio|Okcitana]]).
* '''Lingvo:''' [[Franca lingvo|franca]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
FRANKO-KANADANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Franco-Canadiens; [r] frankokanadci; [p] franco-canadianos/canadenses/canadienses
* Popolo en [[Kanado]] (provincoj [[Kebekio]], parto en [[Ontario]] kaj [[Nov-brunsviko]]; 7,2 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en [[Usono]] (pli ol 2 mln).
* Parolas en kanada varianto [[franca lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
FRANKO-SVISOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Suisses français/Suisses romans; [r] frankoŝvejcarci; [p] suíços franceses/franco-suíços
* Popolo, unu el ĉefloĝantoj de [[Svislando]]. Totala kvanto: 1.2 mln.
* '''Kredantoj:''' precipe kalvinistoj, estas ankaŭ katolikoj.
* '''Lingvo:''' franca.
 
** SVISOJ - '''Nomoj:''' [f] Suisses; [r] ŝvejcarci; [p] suíços - komuna nomo de la loĝantaro de [[Svislando]]. Konsistas de germano-svisoj (4,22 mln, 1992), franko-svisoj (1,16 mln), italo-svisoj (230 mil) kaj retoromanoj (60 mil). Parolas en lingvoj germana, franca, itala kaj retoromana. '''Kredantoj:''' protestantoj (granda parto de germano-svisoj, franko-svisoj, italo-svisoj kaj retoromanoj) kaj katolikoj (italo-svisoj k.a.).
 
GALEGOJ
 
* '''Nomo:''' [m] galego; [f] Galiciens; [r] galisijci; [p] galegos
* Popolo en [[Hispanio]], ĉefloĝantoj de [[Galegio]]. Loĝas ankaŭ en [[Argentino]], [[Brazilo]] kaj aliaj landoj de [[Ameriko]]. Totala kvanto: 4,2 mln (1992).
* '''Lingvo:''' galega.
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
GVATEMALIANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Guatémaltèques; [r] gvatemalci; [p] guatemaltecos
* Popolo, ĉefloĝantoj de Gvatemalo (pli ol 5,6 mln). Totala kvanto: 5,68 mln (1992). Precipe hispano-indianaj mestizoj (ladino).
* Parolas en gvatemala dialekto de [[hispana lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
HAITIANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Haïtiens; [r] gaitijci, gaitjane; [p] haitianos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Haitio|Haitia Respubliko]] (6,6 mln). Loĝas ankaŭ en Dominika Respubliko, [[Usono]], [[Kubo]], [[Bahamoj]] k.a. Totala kvanto: 7,2 mln (1992).
* Parolas en kreologita [[franca lingvo]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj, estas ankaŭ kaj adeptoj de sinkreta kulto "vodu".
 
HISPANOJ
 
* '''Nomo:''' [m] espanjoles; [f] Espagnols; [r] ispanci; [p] espanhóis
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Hispanio]] (27,6 mln). Loĝas ankaŭ en [[Francio]] 500 mil, [[Argentino]] 400 mil, [[Usono]] 200 mil, [[Brazilo]] 200 mil. Totala kvanto: 29,0 mln (1992).
* Antropologie apartenas al hindo-mediteranea branĉo de eŭropoida raso.
* Bazon de hispana etno formiĝis Iberaj triboj intermiksitaj kun venintaj keltaj kaj germanaj triboj.
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
HONDURANOJ, Hondurasanoj
 
* '''Nomo:''' [f] Honduriens; [r] gondurasci; [p] hondurenhos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Honduro]] (5,15 mln). Totala kvanto: 5,24 mln (1992). Precipe hispano-indianaj mestizoj (ladino).
* Parolas en loka varianto [[hispana lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
ITALO-SVISOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Suisses italiens; [r] italoŝvejcarci; suíços italianos/ italo-suíços
* Popolo en [[Svislando]] (230 mil, 1992). Loĝas ankaŭ en [[Francio]], [[Usono]], [[Argentino]]. Totala kvanto: 265 mil
* '''Lingvo:''' itala.
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
** SVISOJ - '''Nomoj:''' [f] Suisses; [r] ŝvejcarci; [p] suíços - komuna nomo de la loĝantaro de [[Svislando]]. Konsistas de germano-svisoj (4,22 mln, 1992), franko-svisoj (1,16 mln), italo-svisoj (230 mil) kaj retoromanoj (60 mil). Parolas en lingvoj germana, franca, itala kaj retoromana. '''Kredantoj:''' protestantoj (granda parto de germano-svisoj, franko-svisoj, itlao-svisoj kaj retoromanoj) kaj katolikoj (italo-svisoj k.a.).
 
ITALOJ
 
* '''Nomo:''' [m] italiani; [f] Italiens; [r] italjanci; [p] italianos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Italio]] (54,35 mln). Totala kvanto: 66,5 mln (1992). Loĝas ankaŭ en [[Usono]] (8,5 mln), [[Argentino]] (1,35 mln), [[Francio]] (1,1 mln) kaj aliaj landoj.
* Antropologie apartenas al hindo-mediteranea branĉo de eŭropoida raso.
* '''Lingvo:''' itala.
* '''Etnografiaj grupoj''': venetoj, piemontanoj, toskananoj, lombardiano, ligurianoj, kalabrianoj, sicilianoj k.a. Aparte staras Sicilianoj kaj Sardenianoj.
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
KATALUNOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Catalans; [r] katalonco; [p] catalães
* Popolo en [[Hispanio]] (precipe en [[Katalunio]]): 7,5 mln Loĝas ankaŭ en [[Francio]], [[Italio]] kaj la landoj de [[Ameriko]]. Totala kvanto: 8,16 mln (1992).
* '''Lingvo:''' kataluna.
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
KOLOMBIANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Colombiens; [r] kolumbijci; [p] colombianos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Kolumbio]] (32,5 mln). Totala kvanto: 34,5 mln (1992), precipe mestizoj, parto - mulatoj, kreoloj.
* Antropologia tipo formiĝis rezulte de kunfandiĝo de eŭropoida, negroida kaj mongoloida komponentoj.
* Parolas en kolombia dialekto de [[hispana lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
KORSIKANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Corses; [r] korsikanci; [p] corsos
* Popolo, ĉefloĝantoj de la insulo [[Korsiko]], 300 mil (1992). Parolas en dialektoj de [[itala lingvo]] kaj [[Franca lingvo|franclingve]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
KOSTARIKANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Costaricains; [r] kostarikanc; [p] costa-riquenses/costa-riquenhos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Kosta-Riko]] (pli ol 2,94 mln). Totala kvanto: 2,98 mln (1992). Precipe idoj de elmigrintoj el [[Hispanio]], parto - mestizoj, nigruloj kaj mulatoj.
* Parolas precipe hispanlingve.
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj, nigruloj kaj mulatoj - protestantoj.
 
KUBANOJ
 
* '''Nomo:''' [m] kubanos; [f] Cubains; [r] kubinci; [p] cubanos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Kubo]] (pli ol 10,6 mln). Totala kvanto: 11,7 mln (1992).
* Parolas en kuba varianto de [[hispana lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
MEKSIKANOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] meĥikanos; [f] Mexicains; [r] meksikanci; [p] mexicanos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Meksiko]] (78 mln, 1992) kaj najbaraj regionoj de [[Usono]] (13 mln);
* '''Antropologia tipo''' - precipe mestizoj, formiĝintaj rezulte de miksiĝo de hispanoj kaj aborigenaj indianoj ([[Aztekoj]], [[Majaoj]], Otomoj, Miŝtekoj, Sapotekoj k.a.).
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
MOLDAVOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] moldovean; [f] Moldaves; [r] moldavane; [p] moldavos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Moldava Respubliko|Moldavio]] (2,8 mln). Loĝas ankaŭ en [[Ukrainio]] (324,5 mil), en [[Rusio]] (172,7 mil, 1992). Totala kvanto: 3,35 mln
* '''Lingvo:''' moldava (= rumana).
* '''Kredantoj:''' ortodoksuloj.
 
NIKARAGVANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Nicaraguayens; [r] nikaraguanci; [p] nicaraguanos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Nikaragvo]] (3,5 mln). Totala kvanto: 3,6 mln (1992).
* Precipe mestizoj kaj kreoloj.
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj, parto - protestantoj (precipe en oriento de la lando).
 
OKCITANOJ
Linio 496:
 
* '''Nomoj:''' [f] Panaméens; [r] panamci; [p] panamianos/panamenses
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Panamo]] (ĉ. 2,23 mln). Totala kvanto: 2,3 mln (1992).
* Precipe mestizoj kaj mulatoj.
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
PERUANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Péruviens; [r] peruanci; [p] peruanos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Peruo]] (ĉ. 13,7 mln). Totala kvanto: 13,82 mln (1992).
* Precipe mestizoj kaj mulatoj.
* Lingvoj: [[Hispana lingvo|hispana]] kaj keĉua.
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
PORTUGALOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Portugais; [r] portugalci; [p] portugueses
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Portugalio]] (9,8 mln). Totala kvanto: 13,44 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Portugala lingvo|portugala]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
PUERTORIKANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Portoricains; [r] puertorikanci; [p] porto-riquenses/ porto-riquenhos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Puerto-Riko]]; 3,55 mln (1992). Loĝas ankaŭ en [[Usono]] (2,22 mln).
* Precipe kreoloj, mulatoj kaj nigruloj.
* Parolas en lokaj variantoj de [[hispana lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
RETOROMANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Rhétoromains; [r] retoromanci; [p] reto-românicos/réticos?
* Grupo de popoloj en [[Italio]] (ladinoj kaj friuloj, 740 mil, 1992) kaj [[Svislando]] (romanĉoj, 60 mil).
* '''Lingvo:''' retoromana.
* '''Kredantoj:''' katolikoj kaj protestantoj.
 
** SVISOJ - '''Nomoj:''' [f] Suisses; [r] ŝvejcarci; [p] suíços - komuna nomo de la loĝantaro de [[Svislando]]. Konsistas de germano-svisoj (4,22 mln, 1992), franko-svisoj (1,16 mln), italo-svisoj (230 mil) kaj retoromanoj (60 mil). Parolas en lingvoj germana, franca, itala kaj retoromana. '''Kredantoj:''' protestantoj (granda parto de germano-svisoj, franko-svisoj, itlao-svisoj kaj retoromanoj) kaj katolikoj (italo-svisoj k.a.).
** FRIULOJ - '''Nomoj:''' [m] furlani; [f] Friouliens; [r] friuli. Popolo en [[Italio]]. Kvanto: 720 mil (1992). '''Lingvo:''' friula dialekto de retoromana lingvo. '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
REUNIANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Réunionnais; [r] rejunionci-kreoli; [p] reunionenses
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Reunio]] (400 mil, 1992).
* '''Lingvo:''' kreoligita [[Franca lingvo|franca]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
RUMANOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] români (devenas de la latina Romanus - "romiano"); [f] Roumains; [r] rumini; [p] romenos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Rumanio]] (20,66 mln). Parencaj etnografiaj grupoj - Meglenaj Rumanoj, Arumanoj, Istro-Rumanoj. Bazo de la Rumana etno estas Trakaj triboj - Getoj, Dacoj. Totala kvanto: 21 mln (1992), inter ili en Rusia Federacio ĉ. 6 mil.
* Apartenas al la Pontia tipo de hindo-mediteranea raso.
* '''Lingvo:''' rumana.
* '''Kredantoj:''' precipe ortodoksuloj.
 
SALVADORANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Salvadoriens; [r] salvadorci; [p] salvadorenhos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Salvadoro]] (pli ol 4,84 mln). Totala kvanto: 5,3 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
URUGVAJANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Uruguayens; [r] urugvajci; [p] uruguaios
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Urugvajo]] (2,7 mln). Totala kvanto: 2,83 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
VALONOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Wallons; [r] valloni; [p] valões
* Popolo, loĝantoj de franclingva parto en [[Belgio]] (3,92 mln). Loĝas ankaŭ en [[Francio]], [[Usono]] k.a. Totala kvanto: 4,1 mln (1992).
* Parolas en valona dialekto de [[franca lingvo]].
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
 
VENEZUELANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Vénézuéliens; [r] venesuelci; [p] venezuelanos
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Venezuelo]] (17,3 mln). Totala kvanto: 17,4 mln (1992). 80% - mestizoj, mulatoj, sambooj, ĉ. 5% - nigruloj.
* '''Lingvo:''' [[Hispana lingvo|hispana]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{elEL}} http://www.orbilat.com <!-- zh:关于罗曼语族的网站 en:Orbis Latinus, site on Romance languages en->eo:_Orbis_ _Latinus_, situo (super, sur) (Latinida lingvo, Latinidaj lingvoj) -->
{{elEL}} http://ualgiman.dtiltas.lt/italiku_ir_romanu_kalbos.html <!-- lt:Italikų ir romanų kalbos lt->eo:_Italikų_ _ir_ latinida lingvo -->
{{elEL}} http://www.unilat.org/info_ro/info.html <!-- ro:Uniunea Latină -->
{{elEL}} http://www.portalingua.info <!-- ro:Resurse online în limbile neolatine -->
== Vidu ankaŭ ==
{{Projektoj