Sambuko: Malsamoj inter versioj

|komunejo =

}}

 

Estas plurjara arbedo (escepte arbo) kun blankaj aŭ kremkoloraj floroj, formantaj umbelecajn infloreskojn. Ĝi kreskas sur malsekaj grundoj, ofte indikante profundan akvofonton. La branĉoj kaj la tigo havas en la mezo truon kun blanka vateca substanco. En [[Slovakio]] oni el la ligno faras popolajn blovinstrumentojn – fujarojn (granda fajfilo).

Sambuka tizano enhavas eteroleojn, flavoniodojn, sakaridojn kaj vitaminojn B kaj C (340 mg en 100g). La teo ŝvitigas, laksigas, havas kontraŭinflamajn efikojn. Taŭga ĉe inflamoj de spirorganoj, malvarmumo, migreno, bronkito, pneŭmonio, tusado, stomakaj kaj intestaj malsanoj, inflamo de renoj kaj urinveziko, kancero kaj alta [[sangopremo]]. Gargarado helpas kontraŭ gorĝodoloro. Preparado de tizano: 1-2 supkulerojn verŝu per duonlitro da varmega akvo kaj boligu 10 minutojn. La kvanton dividu al tri tasoj (la taga kvanto). Bv. ne troigi, estas malagrablaj flankaj efikoj (vomado, lakso). Oni povas kombini sambukajn florojn kun mentaj folioj kaj tiliaj floroj. El la beroj oni faras sambukan aceton, siropojn, fortigan marme-ladon,ŝaŭm-trinkaĵojn, limonadojn kaj sanigajn vinojn. Per la tizano oni povas purigi la t.n. malpuran haŭton kun akneoj (lavado). <ref>Prelego de [[Stano Marček]] en la klubo La Verda Stelo en Antverpeno en oktobro 2014</ref>

 

<!--[[dosiero:Holunderbeeren.JPG|thumb|210px|[[Bero]]j de la [[nigra sambuko]] (''Sambucus nigra'')]]-->

Sambuko estis sankta por multaj popoloj. Ciganoj tradicie senĉapeliĝis antaŭ sambukarbustoj. En Baltio la [[indiĝeno]]j kredis, ke loĝis sub sambukoj malgrandeguloj. Ankaŭ [[ĝermanoj]] kaj [[keltoj]] kredis, ke malgrandeguloj prefere restadis en la ombro de sambukoj.

 

Ekzistas inter 30 kaj 40 [[specio]]j de sambuko:

 

Meksikana sambuko (''Sambucus mexicana''):

<gallery>

</gallery>

 

{{projektoj|commonscat=Sambucus|Holunder}}

 

<references/>

 

{{Portalo Biologio}}

[[Kategorio:Dipsakaloj]]

[[Kategorio:Arbedoj]]