Vikipedio

Pseŭdo-Dionizio la Areopagano: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
konforme al la PIVa radiko "monofizit/o", ne "monofizid/o"
Dionizo (Διόνυσος) estis helena dio. Dionizio (Διονύσιος) estas nomo de homoj: komparu Dionizio, la Malgranda, Dionizio (papa)
Linio 1:
'''DionizoDionizio la Areopagano''' estis [[filozofo]] kaj [[teologo]] de la kristana medio en la jarcento 5-a aŭ 6-a, nacie bizanca, de kiu tamen ne estas konata la naskiĝloko kaj mortloko. Ĉar li sub siaj verkoj sin signis kiel Areopagano aludigante certe al la samnoma personulo de la Apostolaj Agoj (17,32-34, <ref>kie la personulo estas esperantigita per ''Dionisio''</ref>) kaj ĉar la admirantoj, eble ne tre frue, sin konsciigis pri la nevera aŭtoreco, oni lin ekdifinis Pseŭdo-DionizoDionizio la Areopagano.
 
==La mistera filozofo==
 
La kazo de la Peŭdo-DionizoDionizio eble povas konsideriĝi kiel la plej fekunda kaj influa literatura falsaĵo de la historio de la okcidenta filozofia pensado. Sub la nomo de la disĉiplo de Sankta Paŭlo kaj unua episkopo de [[Ateno]], konvertiĝinta al [[kristanismo]] post la aŭskultado de [[Paŭlo]] parolanta ĉe la atena Areopago, kaŝiĝis anonima aŭtoro, vivinta eble en la [[Sirio]] de la [[5-a jarcento]], eble ekleziulo, eble [[episkopo]], eble nur pastro. La korpuso de la verkoj aŭtoritaj de tiu mistera verkisto (kvar traktadoj kaj ero de dek leteroj) prezentas karakterizojn doktrinajn kaj terminologiajn kiuj malfacile povus datiĝi je la unua fazo de la apostola predikado, ĉar ĝi montras spurojn de postaj hereziecaj disputoj kaj iun terminologian kaj konceptan apudecon al la lasta novplatonisma spekulativado, tiom ke oni hipotezis rektan influon sur Pseŭdo-DionizonDionizion de atena filozofo [[Proklo]].
 
Preter la problemo pri la origino de tiu teksta korpuso, kio determinis ĝian sukceson fontas sendube el la trealta spekulativada nivelo de ĝia doktrina enhavo, kiu establis sisteman fundamenton kaj riĉigon de la teologia spekulativado disvolviĝinta ĝis la 5-a jarcento sine de la tradicio de la Eklezio.
Linio 26:
La pensado kiu emerĝas el la verkoj montras grandajn influojn [[novplatonismo|novplatonaj]], specife el tiuj de la filozofo Proklo (en teksto oni citas ''[[Ieroteo]]''/n) <ref>http://www.apostoliki-diakonia.gr/byzantine_music/it/ymnografoi/ymnografoi.asp?main=melodoi_sort.asp&page=101</ref>, kie ankaŭ notindas malabunda uzo de la terminologio de la «dogmatiko» de [[kristanismo]]). Rimarkindaj ankaŭ la influoj de la teologio de [[Kapadokio|kapadokaj patroj]], aparte de [[Gregorio de Nyssa]]. Pro tio oni opiniis ke la aŭtoro povus esti novplatonisto kiu, konvertiĝinta al kristanismo, celas trovi renkontigajn punktojn de la du religioj aŭ, alikaze, kristano kiu sin adresas, miscele, al filozofia publiko [[paganismo|pagana]], elingigante aŭtoritatecon en la falsa atribuaĵo al kristana Dionisio, jam areapagana.
 
Krome estas opiniantoj laŭ kiuj la aŭtoro membris en frakcio serĉanta kompromison inter [[monofizitismo]] kaj tiu kiu estos la oficiala doktrino de [[Katolikismo|Eklezio]]. Dekomence por plivalorigi sian doktrinon, eĉ post la kondamno pri tiu lasta; poste, fakte, la skriboj de la Pseŭo-DionizoDionizio estis ĉiukaze konservitaj kiel aŭtoritata fonto en la Eklezio ĉar la esprimoj permesas iun aŭ alian interpreton.
 
Entute, la verkoj de Pseŭda DionizoDionizio priskribas hierarkian vizion pri la realo, depruntitan el la novplatonismo, en iu realo kaj scio malsupreniras el la superega principo de la kreado, Dio, tra la [[Anĝelo|anĝelaj inteligentoj]], ĝis la plej malalta grado [[Materio|materio]]. Tia hierarkio reflektiĝas en la piramida ordigo de la Eklezio.
 
== Filozofio kaj teologio de Pseŭdo.Dionizo-Dionizio ==
Homo kapablas koni la dian principon, kaj al ĝi supreniri, tra/per du vojoj. La unua difiniĝas [[teologio aserta]] aŭ katafatika (el la greka καταϕατικός - aserta der. di κατάϕημι aserti), ĉar al Dio, estante kaŭzo de ĉiuj estaĵoj, prave eblas referenci ĉiun atributon de ĉiu unuopra estaĵo. La dua vojo, pli taŭga ol la unua, vortiĝas per [[Negativa teologio|negativa teologio]] aŭ apofata apoϕατικός - neaserta), tra/per kiu Dio, transcendanta ĉiun mondan aĵaron, povas esti komprenata nur per depreno, neante unu post la alia ĉiujn eblajn atributojn, eĉ tiujn pretende specifantajn liajn "[[dieco]]n", "[[esto]]n" aŭ "[[bono]]n". Negativa teologio kulminas per la silento. La vera scio pri Dio, tamen, realiĝas preter kaj la aserta kaj la negativa teologio, ambaŭ transcendante en mistika elano en kiu la menso nuligas ĉiun distingon inter objekto kaj subjekto, inter pensanto kaj pensito: «Se iu, vidinte Dion, komprenis kion li vidis, li ne vidis Dion, sed ion de liaj verkoj ekzistantajn kaj koneblajn».
 
Determinanta estis la influo de DionizoDionizio la Areopagano sur postaj pensuloj kiel sur Skoto Erigiuna, la latiniginto de liaj grekaj verkoj, sur Mateo el Kuzo kaj ĝenerale sur verkistoj pri mistiko. Sed tia pseŭdadioniza emo al «elimino» de la distingo inter objekto kaj subjekto povas suspektigi rigidajn monotestojn kiel kristanojn, ties mistikuloj male traktas pri mistiko ĝenerale eliminante ĉiun suspekton de identigo.
 
== La teorio de la estetiko en la pensado de Pseŭdo-DionizoDionizio ==
Laŭ PsudoPseŭdo-DionizoDionizio, la belo trovas sian ekstaregan esprimon en la originalaj ideoj apartenantaj al [[Nous]], <ref>(Kosma Intelekto por stoikuloj, Dia inelekto = Dia filo =Verbo, por kristanoj)</ref> la dua hipostazo, kiuj estas dispecigitaj en la materio en senfina multobleco. Arto, kiu laŭ Platono devas admire deĵori la veron, havas la taskon surfacigi la veron el la aĵoj, el malantaŭo de ilia materio ŝajneco, kaj, por tion atingi, devas strebi al la transcenda realo.
 
Arto (artiston), pro la fakto de sia direktiĝo al belo, devas, siavice, intence celi tiun transcendan idealon kie tiu belo eĉ pli brilas.
Linio 55:
 
==Literaturaj citaĵoj kaj bibliografio==
* PsedoPseŭdo-DionizoDionizio estas citata en ''[[La nomo de la rozo]]'' ĉe la protagonisto [[Vilhelmo el Baskerville]], kiu ŝatas kaj ŝatigas la ridon dum disputado inter saĝuloj.<ref>[[Umberto Eco]], ''Il nome della rosa''.</ref>
*Dionysius_Aeropagita.html Opera Omnia el [[Migne]] ([http://it.wikipedia.org/wiki/Jacques_Paul_Migne], greka patrologio, kun analizaj indeksoj.
*Moreno Morani, ''I nomi divini, con testo greco a fronte'', Edizioni Studio Domenicano, Roma, 2010.
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Pseŭdo-Dionizio_la_Areopagano"