Trianona traktato: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 42 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q181902)
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 5:
Ĉeĥoj kaj slovakoj jam la 28-an de oktobro 1918 deklaris la [[Ĉeĥoslovakio|Ĉeĥoslovakan Respublikon]]. Kroatio la 30-an de oktobro iĝis parto de la nova [[reĝlando Jugoslavio]]. Rumanoj de [[Transilvanio]] la 1-an de decembro, per decidoj en [[Alba Iulia]], deklaris sian volon unuiĝi kun [[Rumanio]]. La parlamentoj de [[transilvaniaj saksoj]] kaj [[Banato|banataj]] [[ŝvaboj]] dum la jaro 1919 ankaŭ voĉdonis por unuiĝo kun Rumanio (laŭ la decidoj de Alba Iulia la rumanoj garantiis al la hungar- kaj germanlingvanoj de Rumanio ampleksan samrajtecon, sed poste ne plenumis tiujn garantiojn).
 
La faktoj do grandparte jam estis deciditaj kiam reprezentantoj, fine de 1919, post la traktadoj kun Aŭstrio, estis invititaj al Parizo. La hungara delegacio krome frontis malfavoran situacion, ke la [[Traktato de Saint-Germain-en-Laye]] interkonsentita kun Aŭstrio jam antaŭvidis gravajn decidojn en la lima konflikto. La hungaraj diplomatoj sensukcese postulis revizion de la antaŭa traktato kaj plebiscitojn en la regionoj kiuj laŭ la planoj malligiĝu de Hungario. Fine la reprezentantoj de Hungario la 4-an de junio 1920 subskribis la pripacan traktaton en la palaco ''Grand Trianon'' de [[Versailles]]. La traktato plejparte nur konfirmis la jam antaŭe fiksitan situacion.
 
La germanlingva okcidenta Hungario, ekde 1919 de la aŭstroj nomata [[Burgenlando]], estis alligota al Aŭstrio; hungaraj ribeluloj tamen pafe atakis tie aŭstrajn policanojn kaj provizore malebligis la administradon de Burgenlando fare de aŭstraj instancoj. [[Sopron]] (germane Ödenburg) estis antaŭvidita kiel regiona ĉefurbo. Plebiscito organizita en 1921 en la urbo kaj la ĉirkaŭaĵo, sub perado de Italio, montris, ke plimulto de la loĝantoj pledis por restado en Hungario. La plejparto de la regiono Burgenlando tamen dum 1921 sen plebiscito estis alligita al Aŭstrio.
 
== Sekvoj ==
Linio 18:
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{elEL}} [http://www.lib.byu.edu/~rdh/wwi/versa/tri1.htm laŭvorta teksto de la traktato en la angla]
{{elEL}} [http://www.versailler-vertrag.de/trianon/index.htm laŭvorta teksto de la traktato en la germana]
{{elEL}} [http://www.hungarologie.at/ prelego kaj publikaĵo pri la traktato de Trianon]
{{elEL}} [http://lazarus.elte.hu/hun/maps/1910/nepek.gif mapo pri la loĝantaro de Aŭystrio-Hungario dum 1910 (en la hungara)]
{{elEL}} [http://lazarus.elte.hu/hun/maps/ke2500.gif mapo de la loĝantaro de orienta meza kaj sudorienta Eŭropo (1989–1992)]
 
{{DEFAŬLTORDIGO:Trianon, Traktato}}