Plantoscienco: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 1:
{{Scienco}}
[[File:Myris fragr Fr 080112-3294 ltn.jpg|thumb|300px|Alt=Image of ripe nutmeg fruit split open to show red aril|The fruit of ''Myristica fragrans'', estas specio indiĝena de [[Indonezio]], kaj fonto de du valoraj spicoj, nome la ruĝa ([[muskatfloro]]) kiu enhavas la malhelbrunan [[muskato]]n.]]
'''Plantoscienco''' aŭ '''plantologio''' (laŭ [[NPIV]] per [[greka lingvo|greka]] [[postafikso]], λόγος: traktado), aŭ ankoraŭ '''botaniko''' (greke, βοτάνη: herbo) aŭ '''fitologio''' (greke, φυτόν: planto) estas la studo de [[plantoplantoj]]j, [[vegetalo]]j, aŭ de la plantoregno. Ĝi estas branĉo de la [[biologio]].
 
'''[[Botanikisto]]''' aŭ '''plantosciencisto''' estas [[sciencisto]] kiu specializas en tiu studfako. La termino "botaniko" derivas el la vortoj de la [[Antikva greka]] βοτάνη (''botanē'') signige "[[paŝtejo]]", "herbaro", aŭ "[[Furaĝo|furaĝejo]]"; βοτάνη estas siavice deriva el βόσκειν (''boskein''), "manĝi" aŭ "paŝtadi".<ref>Liddell & Scott 1940.</ref><ref>Gordh & Headrick 2001, p. 134.</ref><ref>Online Etymology Dictionary 2012.</ref> Tradicie, en botaniko estis inkludita ankaŭ la studo de [[fungo]]j kaj [[algo]]j fare de [[Fungoscienco|fungosciencistoj]] kaj [[Algoscienco|algosciencistoj]] respektive, kun la studo de tiuj tri grupoj de organismoj restantaj ene de la sfero de intereso de la [[Internacia Botanika Kongreso]]. Nuntempe, botanikistoj studas proksimume 400,000 [[specio]]jn de vivantaj [[organismo]]j<ref>Bold 1977, p. 7.</ref> el kiuj ĉirkaŭ 260,000 specioj estas [[vaskulaj plantoj]] kaj ĉirkaŭ 248,000 estas [[Angiospermoj|florplantoj]].<ref>Judd et al. 2002, p. 2.</ref>
Linio 10:
 
Moderna botaniko estas larĝa, multidisciplina temo kun enigaĵoj de la plej multaj aliaj areoj de scienco kaj [[teknologio]]. Esplorobjektoj inkludas la studon de plantostrukturo, kresko kaj diferencigo, [[Vegetala reproduktado|reproduktado]], biokemio kaj primara [[metabolo]], kemiaj produktoj, evoluo, [[Fitopatologio|malsanoj]], [[Filogenetiko|evoluaj rilatoj]], [[sistematiko]], kaj planta [[taksonomio]]. Dominaj temoj en 21-a- jarcenta scienco estas [[molekula genetiko]] kaj [[epigenetiko]], kiuj estas la studo de la mekanismoj kaj kontrolo de genesimo dum diferencigo de planta [[ĉelo]]j kaj [[histo]]j. Botanika esplorado havas diversspecajn aplikojn en disponigado de [[Manĝo|bazmanĝaĵoj]] kaj [[Tekstila|tekstiloj]], en moderna [[hortikulturo]], [[agrikulturo]] kaj [[forstado]], [[plantodisvastigo]], [[plantbredado]] kaj [[genetika modifo]], en la sintezo de kemiaĵoj kaj krudaĵoj por konstruo kaj energiproduktado, en media administrado, kaj la prizorgado de [[biodiverseco]].
 
== Nomo ==
En reta versio de [[Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto]] estas difino: "botaniko. Scienco pri la vegetaĵoj." kun noto ke radiko "botanik" estas el una [[Oficialaj aldonoj|Oficiala aldono]]. Nomo "plantologio" estas skribita kiel sinonimo.<ref>[http://vortaro.net/#botaniko botaniko en vortaro.net]</ref> Simile en PIV "botanikisto" estas ĉefa nomo kaj "plantologo" estas sinonimo.<ref>[http://vortaro.net/#botanikisto botanikisto en vortaro.net]]</ref>.
 
== Temo ==
Linio 104 ⟶ 107:
{{Div col end}}
 
== Vidu ankaŭReferencoj ==
{{Referencoj}}
* [[Agrikulturo]]
* [[Botanika ĝardeno]]
* [[Dendrokronologio]]
* [[Floro]]
* [[Legomo]]
* [[Flaŭro]]
* [[Ekologio]]
* [[Planta percepto]]
* [[Vegetaĵaro]]
* [[Botanikisto]]
* [[Listo de botanikistoj]]
* [[Listo de botanikistoj laŭ mallongigoj]]
 
==Notoj==
<references/>
 
==Bibliografio Literaturo ==
{{Div col|cols = 2}}
* Acharya, Deepak; Anshu, Shrivastava (2008). Indigenous Herbal Medicines: Tribal Formulations and Traditional Herbal Practices. Jaipur, India: Aavishkar Publishers. ISBN 81-7910-252-1.
Linio 270 ⟶ 259:
* "Plants and Life on Earth". Missouri Botanical Garden. 2009. [http://www.mbgnet.net/bioplants/earth.html] Konsultita la 30an de Aŭgusto, 2015.
{{Div col end}}
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Agrikulturo]]
* [[Botanika ĝardeno]]
* [[Dendrokronologio]]
* [[Floro]]
* [[Legomo]]
* [[Flaŭro]]
* [[Ekologio]]
* [[Planta percepto]]
* [[Vegetaĵaro]]
* [[Botanikisto]]
* [[Listo de botanikistoj]]
* [[Listo de botanikistoj laŭ mallongigoj]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{projektoj|commonscat=Botany}}
* [http://www.eventoj.hu/steb/ Faka literaturo pri botaniko] en ''Scienca kaj Teknika Esperanto-Biblioteko''