Jezuita Universitato de Nagyszombat: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
bildo
Linio 2:
[[Dosiero:A Nagyszombati Egyetem.jpg|eta|Desegnaĵo pri la universitato]]
== Historio ==
La universitaton de Trnava fondis la [[12-an de majo]] [[1635]] [[kardinalo]] [[Péter Pázmány|Peter Pázmaň]], la [[ĉefepiskopo]] de [[Esztergom|Ostrihom / Esztergom]], kies [[kapitulo]] (post konkero de Ostrihom fare de [[osmanidoj]]) trovis sian sidejon ĝuste en [[Trnava]]. Imperiestro [[Ferdinando la 2-a (Sankta Romia Imperio)|Ferdinando la 2-a]] la fondon de la universitato aprobis per [[buleo]] la [[18-an de oktobro]] [[1635]].
 
Fondo de la universitato, t.n. ''studium generale'', estis kulmino de strebado de PeterPéter PázmaňPázmány pri subteno de la katolika lerneja edukado en lia sidejo. La fondon de la universitato antaŭis fondo de nobela [[konvikto]] en la Kapitula strato kaj de seminario por [[kleriko]]j en la Halenárska ([[kitelo]]farista, [[bluzo]]farista) strato. Celo estis ne disvastigado de klereco, sed plifortigo de la katolika [[konfesio]] en [[Hungario]]. En la universitato instruis [[jezuito]]j ([[modelo]] estis la jezuita universitato en la aŭstra urbo [[Graz]]). La unua [[rektoro]] estis [[JurajGyörgy Dobronoki]].
 
La financaj kostoj estis kovritaj precipe per avara kontribuo de la kardinalo Pázmaň, kiu dediĉis al la universitato kontantan sumon de 60 000 [[guldeno]]j. Tiuj estis deponitaj en la urbo [[Augsburg]], kiu pagis al la estraro de la universitato ĉiujare 6 %, nome 3 600 guldenoj.
Linio 10:
La universitato de Trnava estis solene inaŭgurita la [[13-an de novembro]], la instruado komenciĝis la sekvan tagon, la 14-an de novembro [[1635]], kaj nome en du [[fakultato]]j: [[filozofio|filozofia]] (tiutempe nomata ''artista'') kaj [[teologio|teologia]]. [[Tigáz Jászberényi]] fariĝis [[dekano]] en la filozofia. Komence la universitato havis nur 10-12 [[profesoroj]]n. La studado en la filozofia fakultato daŭris tri jarojn, en la teologia kvar jarojn. En la filozofia fakultato estis instruataj ĉefe [[logiko]], [[fiziko]], [[metafiziko]], [[matematiko]] kaj [[etiko]].
 
En la jaro [[1667]] estis aldonita fakultato pri [[juro]], por kiu kontribuis [[testamento|testamente]] la ĉefepiskopo de OstrihomEsztergom [[JurajGyörgy LipaiLippay]] (Lippay) per sumo de 15 000 guldenoj. En [[1769]] estis decidite malfermi ankaŭ fakultaton pri [[medicino]], en kiu oni komencis instrui en [[1770]].
 
La universitato fariĝis fama ankaŭ danke al [[astronomio|astronomia]] observejo, establita en [[1753]] fare de la tiama rektoro [[FrantišekFerenc Borgia Kéri]] (1702 - 1768). Ĉe la universitato funkciis riĉa universitata [[biblioteko]], [[botaniko|botanika]] ĝardeno]] kaj [[teatro]], en kiu ludis [[studento]]j de la universitato.
 
La universitato de Trnava funkciis ĝis la jaro [[1777]], kiam ĝi estis enkadre de la lernejaj reformoj translokita al [[Buda]]. La [[10-an de februaro]] 1777 la regantino [[Maria Tereza de Aŭstrio]] disponigis por la universitato la reĝan palacon en Buda. [[Dekreto]]n pri translokigo de la universitato la regantino eldonis la [[6-an de marto]] 1777. La prelegoj en la universitato finiĝis la [[24-an de aŭgusto]] 1777.