Torffosado: Malsamoj inter versioj

[[dosiero:Torfabbau-im-wurzacher-ried.jpg|eta|torffosado en la marĉo [[Wurzacher Ried]]]]

'''Torffosado''' aŭ '''detorfigado''' estas la subĉiela ekspluatado de [[torfo]]. tiu organika material, kiu estiĝis en [[marĉo]]j el mortintaj plantoj, servias kiel malaltenergia [[brulaĵo]], kiel [[substrato (hortikulturo)|substrato]] por kultivi plantojn, kiel pliboniga substanco por la aerumado de la grundo en hortikulturo kaj [[ĝardenumado]] kaj por farado de [[fibro|tekstilfibro]]j kaj por medicina [[kuracado]].

 

La '''torfekspluatado''' grandparte reduktiĝis dum la lastaj jaroj pro multaj kialoj. La unua kialo estas, ke la koncerna [[marĉo]] devas esti sekigita per [[deakviga fosaĵo|deakvigaj fosaĵoj]], antaŭ la komenciĝo de la torffosado. Tiu havas havas gravan negativan efikon al la [[akva mastrumado]] de la koncernantaj regionoj. Due la konsciiĝo pri la [[speciprotekto|protekto de specioj]] kreskis dum la jaroj. La plej multaj specioj de la marxaj [[flauro]] kaj [[faŭno]] estas rigardataj kiel minacitaj, eĉ grave minacita. Trie pro [[pejzaĝpotekto|pejzaĝprotektaj]] kialoj oni volas konservi la originaj vivejoj. Kaj laste la la gajno el la torfekspluatado apenaŭ kovras la elspezojn, ĉar la grandaj torfejoj elĉerpiĝis kaj nur restas la etaj, kies ekspluatado ne valoras. Krome altenenergiaj brulaĵoj transprenis grandparte la funkcion de torfo kiel brulaĵo.

 

 

== La torffosado ==

Antaŭ la torffosado la homoj devias deakvigi la marĉon per densa reto de fosaĵoj kaj pere de sistemo de etaj digoj kun vojoj inter la ankoraŭ ekzistantaj marĉaj areoj kaj la sekigitaj kaj sentorfaj areoj. Kiel unua oni per [[ŝpato]] forigas la [[turfo]]n. poste per ŝovelilo oni levis la [[torfo#torfspecoj|blanktorfo]]. La pli profunda tavolo de la [[torfo#torfspecoj|bruntorfo]] estis pikita per speciala pikfero en tufecaj pecoj. La ĉefaj aĉetantoj de tiu bruntorfaj pecoj estis bakistoj. Tial ĝi ricevis la nomon „bakista torfo“. La torffosado estis tre peza laboro. La torfpecoj estis plej ofte transporititaj de infanoj al loko, kie ili povas sekiĝi. Tie la infanoj staplis la torfon por ke ĝi povas sekiĝi. La torfo sekiĝis dum la tuta somero. La sekigitaj torfpecoj tiam ne nur estas multe pli malbezaj, sed ankaŭ forte ŝrumpitaj.

 

 

=== Mekanigita torffosado ===

[[dosiero:Torffördermaschine at Torf- und Siedlungsmuseum Wiesmoor.jpg|eta|maŝino por Forpreni la plej altan tavolon de torfejo en Wiesmoor]]

Post la detorfigado per [[profundplugilo]]j oni profunde miksis la torfrestojn kun la pli profunda tavolo de sablo. Post tiu [[rigolado]] oni komencis uzi la terenon por kultivi agrokulturajn plantojn.

 

* url=http://www.moormuseum.de/willkommen.htm | wayback=20070629220430 | text=Moormuseum Meppen, Emsland