Meksika kuirarto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb → |eta (5), |right → |dekstra (2), [[File: → [[Dosiero:, [[image: → [[Dosiero: per AWB
Linio 1:
[[imageDosiero:Chile en nogada.jpg|thumbeta|260px|''Chiles en nogada'', populara plado el [[Meksiko]].]]
[[FileDosiero:Molcajete y tejolote.jpg|thumbeta|260px|''Molkajete'' kaj ''tejolote'', tradicia [[Pistilo kaj pistujo|pistilo]] ekzemple por kapsiketoj.]]
[[Dosiero:El tango guacamole.jpg|thumbeta|260px|rightdekstra|Avokada kaĉo.]]
[[Dosiero:Bean and cheese burrito.jpg|thumbeta|rightdekstra|260px|Burritoj.]]
[[Dosiero:Mexico.Tacos.01.jpg|thumbeta|260px|Diversaj takoj.]]
'''Meksika kuirarto''' estas ĉefe fuzio de indiĝena [[Mezameriko|mezamerika]] kuirarto kun eŭropaj, ĉefe [[Hispana kuirarto|hispanaj]], elementoj aldonitaj post la [[konkero de la Azteka Imperio]] en la 16a jarcento. La bazaj materialoj estas indiĝenaj manĝaĵoj, kiaj [[maizo]], [[fabo]]j kaj [[kapsiketo]]j. Eŭropanoj enmetis grandan nombron de aliaj manĝaĵoj, plej grave el kiuj estas [[viando]]j el aldomigitaj animaloj (bovoj, porkoj, kokoj, kaproj, kaj ŝafoj), laktaj produktoj (ĉefe fromaĝo), kaj variaj herboj kaj spicoj. Aldone al la bazaj materialoj menciitaj, kiaj maizo kaj kapsiketoj, aliaj indiĝenaj ingrediencoj estas la jenaj: [[tomato]]j, [[kukurbo]]j, [[avokado]]j, [[kakao]] kaj [[vanilo]],<ref name="unesco">{{cite web |url= http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00011&RL=00400 |title= Traditional Mexican cuisine - ancestral, ongoing community culture, the Michoacán paradigm |publisher=UNESCO |accessdate=22a de Oktobro, 2012}}</ref>
 
Linio 9:
Kiam la hispanoj dekomence klopodis trudi sian propran dieton en la lando, tio ne eblis kaj eventuale la manĝaĵoj kaj la [[kuirarto|kuirartaj]] teknikoj komencis esti miksitaj, ĉefe ĉe la monaĥejoj de la [[Vicreĝlando Nova Hispanio|kolonia epoko]]. Ankaŭ afrikaj kaj aziaj influoj estis enmetitaj en la mikso dum tiu epoko kiel rezulto de la entrudo de [[sklaveco|afrikdevenaj sklavoj en Nova Hispanio]] kaj la interkulturo rezulta el la [[Manila galiono]].<ref name="CONACULTA">{{cite web|title= La cocina del virreinato| url=http://sic.conaculta.gob.mx/ficha.php?table=gastronomia&table_id=101 |publisher=CONACULTA|accessdate=13a de Januaro 2015}}</ref>
 
Laŭlonge de la jarcentoj, tio rezultis en regionaj kuirartoj bazitaj sur lokaj kondiĉoj, kiaj tiuj de [[Oaxaca]], [[Veracruz]] kaj la [[Jukatana Duoninsulo]].
 
==En kulturo==
Meksika kuirarto estas grava aspekto de la kulturo, socia strukturo kaj popularaj tradicioj de Meksiko. LA ĉefa grava ekzemplo de tiu konekto estas la uzado de [[mole]] nome [[saŭco]]j por specialaj okazoj kaj ferioj, partikulare en la sudaj kaj centraj regionoj de la lando. Pro tiu tialo kaj aliaj, Meksika kuirarto estis enskribita en la [[Listo de Nemateria Kultura Heredo de la Homaro]] de 2010 fare de [[UNESCO]].<ref name="UNESCO">{{cite web |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00400 |title=Traditional Mexican cuisine - ancestral, ongoing community culture, the Michoacán paradigm |publisher=UNESCO |accessdate=13a de Januaro, 2015}}</ref>
 
La meksika romanistino [[Laura Esquivel]] inkludis la ĝeneralan etoson de la meksika kuirato kaj en la intrigo kaj en la materialo por sia romano ''Como agua para chocolate'' (Kiel akvo por ĉokolado). Fakte unu el plej konataj (se ne eĉ la tuta plej konata) kontribuo de la meksika kuirarto al la tutmonda kuirarto estas [[ĉokolado]].