Vikipedio

Popido: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb → |eta, |right → |dekstra, [[dosiero: → [[Dosiero:, [[kategorio: → [[Kategorio: per AWB
Linio 17:
}}
 
'''Popido''' (la "Popola Idiomo") estas variaĵo de Esperanto kreita de [[Manuel Halvelik]] (vera nomo, Kamiel Vanhulle), kun kromnomo [[Manuel Popido]], kiu kreis ankaŭ [[Arcaicam Esperantom]] kaj [[Gavaro]] (do entute, tri "[[sociolekto|sociolektoj]]j"). Halvelik, vere ne volis krei novan internacian lingvon, sed provi doni al Esperanto la "esprimeblecon de iu [[dialekto]]", t.e. malpli prestiĝa variaĵo de la lingvo, kvazaŭ ĝi estus parolata de krudulo aŭ malklerulo.▼
 
▲'''Popido''' (la "Popola Idiomo") estas variaĵo de Esperanto kreita de [[Manuel Halvelik]] (vera nomo, Kamiel Vanhulle), kun kromnomo [[Manuel Popido]], kiu kreis ankaŭ [[Arcaicam Esperantom]] kaj [[Gavaro]] (do entute, tri "[[sociolekto|sociolektoj]]"). Halvelik, vere ne volis krei novan internacian lingvon, sed provi doni al Esperanto la "esprimeblecon de iu [[dialekto]]", t.e. malpli prestiĝa variaĵo de la lingvo, kvazaŭ ĝi estus parolata de krudulo aŭ malklerulo.
 
La aŭtoro decidis ne tro tuŝi la vortaron kaj la gramatikon. Tial plejparto el la ŝanĝoj rilatas al finaĵoj, vortetoj kaj tabelvortoj.
 
 
== Diferencoj inter Esperanto kaj Popido ==
Linio 27 ⟶ 25:
=== Literumado ===
* Popido konservas la saman alfabeton krom "w", kiu anstataŭas "ŭ". Nova litero "ê" /[[IPA|ə]]/ ([[ŝvao]]) estas enkondukita.
 
* Konsonantparoj KV, KZ kaj BS fariĝas respektive KW, GZ kaj PS (''akwê'', ''egzempl'', ''apsolute''). Kunmetado ne efiku je la skribmaniero.
<br />
 
=== Diferencoj rilate al la 16 [[Fundamento|Fundamentaj]] reguloj ===
Linio 37 ⟶ 33:
 
==== 2-regulo ====
[[Substantivo|Substantivoj]]j perdas la finaĵon "o" sen apostrofado. Por belsoneco kiam estas vorto-fina konsonanto-sinsekvo malfacile prononcebla, oni povas aldoni "ê" ("patro" fariĝas ''patrê'' aŭ ''patêr''). Por formado de la [[multenombro]] oni aldonas "s". [[Akuzativo]] "n" ekzistas sed estas ne deviga ĉar la vortordo estas [[SVO]] ([[subjekto]] - [[verbo]] - [[objekto]]). Kiam vorto estas plurala kaj akuzativa, la akuzativa "n" '''antaŭeniras''' la pluralon (''los ĉevalêns'').
 
==== 3-a regulo ====
[[Adjektivo|Adjektivoj]]j finiĝas per "a" (senŝanĝe). Multenombron kaj akuzativon oni formas kiel por substantivoj.
 
==== 4-a regulo ====
Linio 54 ⟶ 50:
==== 11-a regulo ====
Kunmetitajn vortojn oni formas kiel kutime jen sen kunliga vokalo, jen per streketo, jen per kunliga vokalo "ê".
<br />
 
==== Senŝanĝaj reguloj ====
* 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 15
* La 16-a regulon oni ne vere bezonas ĉar plejparto el la substantivoj estas skribitaj senpere de finaĵo.
<br />
 
=== Aliaj gramatikaj diferencoj ===
Linio 79 ⟶ 73:
 
* Aŭ-vortoj malaperas: "antaŭ" fariĝas ''ante'', "hieraŭ" farigas ''hiere'' ktp. Sed "aŭ" fariĝas ''o''.
 
* Por ne okazigi konfuzon, kelkaj sufiksoj estas modifitaj: ''-adz'' ("-ad"), ''-idj'' ("-id"), ''-iĵ'' ("-iĝ"), ''-indz'' ("-ind") kaj ''-ĉ'' ("-ĉj").
 
* Oni kiel eble plej ofte evitu mal-vortojn kiam ekzistas samsignifa neologismo (''mava'' prefere ol ''malbona'').
 
* Oni uzu ''ĉu'' malpli ofte. Anstataŭe, oni kunligu verbon kun ĝia subjekto per streketo.
:Ekzemple: ''sciat-ci?'' (ĉu vi scias?)
 
* Anstataŭ grek- aŭ latin-devenaj sciencaj vortoj, oni uzu kutimajn vortkunmetaĵojn (''vivêsciencist'' anstataŭ "biologisto").
 
* Propraj nomojn, krom pure Esperantaj (ekz: Rusio, Parizo, Afriko ktp), ne dekliniĝas aŭ deriviĝas.
<br />
 
=== Aliaj vortaj ŝanĝoj ===
Linio 112 ⟶ 101:
* ve: ''laz''
* voto: ''vjoto'' (por ne konfuzi kun la verbo "vaj")
 
 
'''<big>Ĉiu alia vorto el PIV estas senŝanga, krom la nemalhaveblaj [[Ortografio|ortografiaj]] ŝanĝoj.</big>'''
Linio 118 ⟶ 106:
== Specimenoj ==
 
[[dosieroDosiero: La espero.jpg|400px|thumbeta|rightdekstra|La Espero]]
 
:<big>'''[[La Espero|Lo esper]]'''</big><br />
:''Tiu traduko ne plene respektas la ritmon sed nur celas montri specimenon de Popido''
 
 
:En lo mondên venit nova sent,
Linio 132 ⟶ 119:
:Al lo mond eterne militanda
:Ĝi promesat sankta harmoni.
 
 
:Sub lo sankta signê de lo esper
Linio 142 ⟶ 128:
:Mo dissaltot los opstinas bars, (PS anstataŭ BS)
:Per lo sankta am disbatidas.
 
 
:Sur newtrala lingva fundament,
Linio 152 ⟶ 137:
:Til lo bela sonĝ de lo homar
:Por eterna ben efektiviĵot.
 
 
 
:[[Patro nia|<big>'''Na Patr'''</big>]]
 
:Na Patr, ku sat en lo ĉiel,<br />▼
 
:sankta su Ca nom,
▲:Na Patr, ku sat en lo ĉiel,<br />
:sanktavenu Ca reĝec, su Ca nomvol,<br />
:kel en lo ĉiel, tel anke sur lo ter.<br />▼
:venu Ca reĝec, su Ca vol,<br />
:Donu al ni hodie na sjutaga pan<br />▼
▲:kel en lo ĉiel, tel anke sur lo ter.<br />
:ed pardonu al ni nas ŝuldês<br />▼
▲:Donu al ni hodie na sjutaga pan<br />
:kel ni anke pardonat al nas ŝuldandês;<br />▼
▲:ed pardonu al ni nas ŝuldês<br />
:nej konduku ni en tentên,
▲:kel ni anke pardonat al nas ŝuldandês;<br />
:nejmo kondukuliberigu ni enel tentên,<br />mavo.
:mo liberigu ni el mavo.<br />
:Amen
 
Linio 178 ⟶ 160:
* Halvelik, Manuel, ''Popido, la verda dialekto'', Serio "La [[sociolekto|sociolekta]] triopo", [[Eldonejo-librejo Sonorilo]], 2-a versio, 2009, 167 paĝoj. [http://users.skynet.be/uniespo/Tekstoj/POPIDO,%20la%20verda%20Dialekto.pdf elŝutebla el lia retejo 3,33 MiB]
 
[[Kategorio:Esperantidoj]]
 
[[Kategorio:Esperantidoj]][[kategorio:fikcilingvojFikcilingvoj]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Popido"