Paul Tillich: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 30 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q60104)
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| per AWB
Linio 1:
[[Dosiero:Bust of Paul Johannes Tillich (daylight).JPG|thumbeta|busto de Paul Tillich]]
'''Paul Johannes TILLICH''' (naskiĝis la [[20-a_de_aŭgustoa de aŭgusto|20-an de aŭgusto]], [[1886]], mortis la [[22-a_de_oktobroa de oktobro|22-an de oktobro]], [[1965]]) estis [[Germanio|German]]-[[Usono|Usona]] [[teologio|teologo]] kaj [[Kristanismo|Kristana]] [[ekzistencialismo|ekzistencialista]] [[filozofio|filozofo]]. Li estis unu el la plej influaj [[Protestantismo|Protestantaj]] teologoj de la [[20-a jarcento]].
 
==Biografio==
Tillich naskiĝis en [[Starzeddel]] (en nuntempa [[Pollando]]) kaj studis ĉe pluraj Germanaj universitatoj - tiuj de [[Berlino]], [[Tübingen]], [[Halle_%28Saale%29Halle (Saale)|Halle]], kaj [[Breslau]] - antaŭ ol obteni diplomon. Poste, en 1912, li iĝis pastron de la [[Luteranismo|Luterana]] eklezio, kaj baldaŭ komencis karieron kiel [[profesoro]]. Krom iu tempo kiel [[kapelano]] en la Germana armeo dum la [[Unua_mondmilito|Unua mondmilito]], li instruis ĉe pluraj universitatoj en Germanio dum la sekvaj du jardekoj. Li instruis pri teologio ĉe la universitatoj de Berlino, [[Marburg]], [[Dresdeno]], kaj [[Lepsiko]], kaj pri filozofio ĉe [[Frankfurto]]. Sed pro lia opozicio kontraŭ la [[Naziismo|Naziistoj]] li maldungiĝis en 1933. Pro tio, li akceptis inviton de [[Reinhold Niebuhr]] instrui ĉe la [[Unuiĝo Teologia Seminario]] en [[Novjorko]], Usono. Li migris tien poste dum tiu jaro, kaj iĝis Usona [[civitano]] en [[1940]].
 
Tillich gajnis sian reputacion ĉe la Unuiĝo Teologia Seminario, eldonanta serion de libroj kiu priskribas sintezon de Protestanta Kristana teologio kaj ekzistencialista filozofio, ankaŭ uzante reserĉon pri [[psikologio]]. Inter [[1952]] kaj [[1954]], Tillich donis la "Gifford prelegojn" ĉe la [[Universitato de Aberdeen]], kiuj iĝis la tri-voluman ''Sistema Teologio''. Libro eldonita en 1952, ''La Kuraĝo Esti'', estis populara eĉ ekster filozofiaj kaj religiaj rondoj. Ĉi tiuj verkoj rezultigis prestiĝan asignon ĉe [[Universitato Harvard]] en 1954, kie li skribis ''Dinamoko de Fido'' (1957). Li ankaŭ faris gravajn kontribuojn al moderna penso pri la ideo de "[[justa milito]]." En 1962, li moviĝis al la [[Universitato de Ĉikago]], kie li laboris ĝis lia morto en 1965. Liaj cindroj entombiĝis en la Paul Tillich Parko en [[New Harmony]], [[Indianao]].
Linio 10:
La teologio de Tillich estas tre sistema. Li provis akordigi kultoron kaj fidon por ke "fido ne devas esti malakceptebla al nuntempa kulturo kaj nuntempa kulturo ne devas esti malakceptebla al fido." Sekve, lia teologio estas [[apologetiko|apologetika]], provante fari teologiajn respondojn kiuj estas aplikeblaj al ordinara vivo. Ĉi-fakto kontribuis al lia populareco pro liaj verkoj estas komprenebla por laikaj legantoj.
 
Tillich komprenis [[revelacio|revelacion]]n kiel la fonto de [[religio]]. Li provis akordigi revelacion kaj racion per diri ke revelacio neniam kontraŭas rezonon (akorde kun [[Tomaso de Akvino]] kiu diris ke fido estas elstare racia), sed ambaŭ aspektoj de la homa sperto estas komplementaj.
 
Metafizike, Tillich estas forte ekzistencialista, fokusante al la naturo de estado. [[Nenieco]] estas grava temo en ekzistencialista filozofio, kaj Tillich uzis ĉi tiun koncepton por reaserti estadon mem. Li rezonis ke anksieco de ne-estado (ekzistencialista angoro) estas neeskapebla en la sperto de estado. Homoj timas siajn ne-estadon, siajn mortojn. Sekvante la ideojn de [[Søren Kierkegaard]] kaj [[Sigmund Freud]], Tillich diras ke dum niaj plej introspektaj momentoj ni alfrontas la teruron de nia propra nenieco. Ni vidas nian mortontecon, ke ni estas limigitaj estaĵoj. Tillich konkludas ke radikale limigitaj estaĵoj ne povas esti daŭrigata aŭ kaŭzata de alia limigita estaĵo. Tio, kio povas daŭrigi estaĵojn estas estado mem, aŭ la "grundo de estado." Ĉi tiu estas [[Dio]]. "Dio ne ekzistas Li estas estado mem, preter esenco kaj ekzistado. Do, argumenti ke Dio ekzistas, estas fornegi lin." Por Tillich, ni ne povas pensi pri Dio kiel iu estaĵo kiu ekzistas en tempo kaj spaco, aŭ kiu havas iun ajn specifan kvaliton, ĉar tio limas lin.