Kiel registrite je 10:01, 5 jun. 2015 redakti Seminario (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 12 136 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 09:13, 15 dec. 2015 redakti malfari Lingveno (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Grupano imuna de IP-forbaro 10 723 redaktoj e plibonigadeto, anstataŭigis: \|thumb\| → \|eta\| (4), \|right → \|dekstra, \|left → \|maldekstra, [[File: → [[Dosiero: (3), [[Image: → [[Dosiero:, <references/> → {{referencoj}}, \|thumbnail\| → \|eta\| per [[Vikipedio:AutoWikiBrowser\|AWB]] Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:Brooklyn Museum - Bahram Gur and Courtiers Entertained by Barbad the Musician Page from a manuscript of the Shahnama of Firdawsi (d. 1020).jpg\|~~thumbnail~~eta\|Paĝo el manuskripta versio de la Ŝahnameo de Ferdoŭsio. [[Broklina Muzeo]]]] [[~~File~~Dosiero:Shahnama (Book of Kings) Abu'l Qasim Firdausi (935–1020).jpg\|~~thumb~~eta\|Ŝahnameo de Ferdoŭsio (935–1020)]] '''Ŝahnameo''' aŭ '''Ŝahnameho''' (en persa شاهنامه‎ laŭvorte ''Ŝahletero'' aŭ ''Libro de [[~~ŝaho\|Ŝahoj~~Ŝaho]]j'') estas la plej fama [[epopeo]] en la [[persa lingvo\|persa]] lingvo. Ĝin verkis [[Abol-Gasem Ferdoŭsio]], la plej granda [[epopeo\|epopeisto]] de la [[perslingva literaturo]] de [[Persio]] aŭ [[Irano]]. Temas pri la [[Popolaj eposoj\|popola eposo]] por la [[Granda Irano]]. Ferdoŭsio kreis ĝin dum 30-jara periodo pr. inter 977 aŭ 980 kaj 1010 p.K. en urbo [[Tuso (Irano)\|Tuso]] en provinco [[Ĥorasano]] en la nordoriento de nuna Irano. La epopeo entenas 60 000 versduojn<ref name='"TIO20100513"'>{{cite web\|last=Lalani\|first=Farah\|title=A thousand years of Firdawsi’s Shahnama is celebrated\|url=http://www.theismaili.org/cms/998/A-thousand-years-of-Firdawsis-Shahnama-is-celebrated\|work=The Ismaili\|accessdate=24a de Majo 2010\|date=13a de Majo 2010}}</ref> pro kio ''Ŝahnameo'' estas la plej longa epopeo de la mondo verkita de unusola poeto. Ĝi temas pri la antikvaj reĝoj, aŭ ŝahoj de Persio, iam [[mitologio\|mitecaj]]. Ĝi rakontas ĉefe la persan [[mitologio]]n kaj je ioma etendo ankaŭ la historian pasinton de la [[Persa Imperio]] el la kreado de la mondo ĝis la [[Islama konkero de Persio]] en la 7a jarcento. Nuntempaj [[Irano]], [[Afganio]] kaj la ampleksaj [[Granda Irano\|regionoj]] influitaj de la persa [[kulturo]] (kiaj [[Kartvelio]], [[Armenio]], [[Turkio]], kaj [[Dagestano]]) omaĝas tiun nacian epopeon. Linio 10: La parkerindaj versoj de la verko ĉiam aperas en popolparoloj kaj aŭtoraj tekstoj fierigante kaj la dirantojn kaj la diratojn. [[~~File~~Dosiero:Baysonghori Shahnameh 3 Faramarz son of Rostam mourns the death of his father and of his uncle Zavareh.jpg\|230px\|~~thumb~~eta\|Faramarz, filo de Rostam, ploras la morton de sia patro, kaj de sia onklo, Zavareh.]] ==Kompono== [[~~Image~~Dosiero:The assassination of Chosroës Parvez.jpg\|270px\|~~thumb~~eta\|~~left~~maldekstra\|La murdo de Kosro la 2-a en manuskripto de [[Mogola Imperio\|mogola epoko]] en 1535]] Ferdoŭsio startis verki ''Ŝahnameon'' en la jaro 977 kaj kompletigis ĝin en la 8a de Marto 1010.<ref>{{cite web\|last=Khaleghi-Motlagh\|first=Djalal\|title=Ferdowsi, Abu'l Qāsem i. Life\|url=http://www.iranicaonline.org/articles/ferdowsi-i\|work= Encyclopædia Iranica \|accessdate=27a de Majo 2012\|date=26a de Januaro 2012\|quote=the poet refers... to the date of the ''Šāh-nāma''’s completion as the day of Ard (i.e., 25th) of Esfand in the year 378 Š. (400 Lunar)/8 March 1010}}</ref> ''Ŝahnameo'' estas monumento de poezio kaj [[historiografio]], nome la ĉefa poezia memoro pri kio [[Ferdoŭsio]], liaj samtempuloj, kaj liaj antaŭuloj konsideris la resuman rakonton de la iama historio de [[Irano]]. Jam ekzistis tiaj rakontoj en prozo, kiel ekzemple la ''Ŝhahnameo'' de Abu-Mansur Dakiki. Malgranda parto de la verko de Ferdoŭsio, en eroj disaj tra la tuta ''Ŝahnameo'', estas entute de lia propra komponado. Linio 26: ==Enhavo== [[~~File~~Dosiero:Kai Khusrau Shahnameh Met 34.24.5.jpg\|250px\|~~thumb~~eta\|~~right~~dekstra\|Kai Ĥorso enpoviĝis tenanta la glavon per kiu li ekzekutos Afrasijab pro la murdo de Sijavaŝ]] ''Sahnameo'' havigas poezian rakonton de prahistorio kaj [[historio de Irano]], komence el la kreado de la mondo kaj la enkonduko de la artoj de civilizo (fajro, kuiraarto, metalurgio, juro), kaj fine ĉe la [[Islama konkero de Persio]]. La verko ne estas precize kronologia, sed estas ĝenerala movo tra tempo. Kelkaj el la [[rolulo]]j vivas centojn da jaroj sed plej el ili havas normalajn vivodaŭrojn. Estas multaj ''[[~~Ŝaho\|ŝahoj~~ŝaho]]j'' kiuj venas kaj iras, same kiel herooj kaj malbonuloj, kiuj same venas kaj iras. La nuraj longdaŭraj bildoj estas tiuj de [[Granda Persio]] mem, kaj sukcedo de sunleviĝoj kaj sunsubiroj, el kiuj ne estas eĉ du ekzakte similaj, kvankam ili ilustracias pri la paŝado de tempo. La verko estas dividata en tri sukcedaj partoj: nome epokoj "mita", "heroa", kaj "historia". Linio 42: ==Notoj== {{referencoj}} ~~<references/>~~ == Eksteraj ligiloj == Linio 50: * [http://tehran.stanford.edu/Images/Shahnameh/ Bildaro el ilustritaj versioj de Ŝahnameo] * [http://www.greatworkspreserved.com/shahnama/ Plena angla traduko de Arthur kaj Edmond Warner] * [http://www.iranchamber.com/literature/shahnameh/shahnameh.php Plena angla traduko de Helen Zimmern] {{commons\|Shahnama\|Ŝahnameo}}

Ŝahnameo: Malsamoj inter versioj