Bilardo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta|, [[dosiero: → [[Dosiero: per AWB
Linio 21:
}}
 
[[dosieroDosiero:Jean Béraud Le Billard.jpg|thumbeta|Ludo en Francio en 19-a jc., kun du blankaj kaj unu ruĝaj globoj.]]
'''Bilardo''' estas nomo de diversaj ludoj, kiujn oni ludas per difinita nombro de (pli frue [[eburo|eburaj]]) globoj sur kvadrata [[tablo]], tegita per verda [[drapo]] kaj [[remburado|remburita]] rando. Oni frapas la globojn per longa [[bastono]].
 
Oni ludas la ''francan bilardon'' ([[karambolo]]n) per tri globoj sur bilarda tablo, kiu ne havas truojn. Ĉiuj aliaj versioj estas ludataj sur sestrua tabulo, kie la truoj situas en la anguloj kaj po unu meze de la pli longaj flankoj. Al tiu tipo apartenas la [[angla bilardo]] kun tri globoj, la [[snukero]] (angle ''snooker'') kun 21 koloraj kaj unu blanka globoj, la [[poŝbilardo]] (''pool'') kun maksimume 15 celgloboj kaj unu blanka globo.
 
Ĉiu ludo havas multajn versiojn, precipe ĉe la franca bilardo kaj la poŝbilardo.
 
Oni scias nenion pri vera origino de la ludo, la plej fruaj eŭropaj mencioj venas el la 15-a jarcento. Ĝi verŝajne evoluis el iu ludo, en kiu oni devis puŝi per globo ion.
Linio 32:
==La ludhelpiloj==
 
La tablo estas granda, ortangula kaj ĝia longo estas duobla ol la larĝo. Ĝi estis pli frue en Anglio el [[mahagono]]. Ĝia tabula parto estas pretigita el polurita [[ardezo]], kiun oni kovras per [[drapo]]. La tablan tabulon kadras oblikva bordero (nomata ''mandinero''), pretigita el malmoligita kaŭĉuko aŭ sintezita gumo.
 
La puŝbastono (bilardbastono) estas produktita el polurita ligno aŭ plasto, kies pinto mallarĝiĝas kaj pintiĝas. Ĝi longas je 100–150  cm kaj ĝian pinton ornamas ringforma fortigo el plasto, kupro, fibro, aŭ eburo kaj puŝbastona pinto el ledo, algluita al la ringo. La ludistoj uzas kuboforman bilardan kreton por kretizi la puŝbastonan pinton, kio helpas la puŝon ne rekte en mezo de la globo. Tiam la globo rotacias, rapidturniĝas.
 
La bilardaj globoj estis produktitaj pli frue el ligno, kupro, eburo aŭ belga argilo, hodiaŭ el plasto (fenolrezino). Ili havas la diametron de 5,2  cm ĝis 6,05  cm. Oni uzas pli grandajn globojn en la [[karambolo]].
 
==Organizoj==
Linio 49:
*Union Mondiale de Billiard
*World Confederation of Billiard Sports
 
 
[[Kategorio:Ludoj]]