Gottfried Wilhelm Leibniz: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 49:
Li kredis [[simbolo]]jn ege gravaj por la komprenado de aferoj. Li provis disvolvi [[alfabeto de homa pensado|alfabeton de homa pensado]], en kiu li provis reprezenti ĉiujn fundamentajn konceptojn per simboloj kaj kombinis tiujn simbolojn por reprezenti pli kompleksajn pensojn. Lejbnico neniam finis ĝin.
 
Edukita en [[Leipzig|Lepsiko]], [[Jena]] kaj [[Altdorf bei Nürnberg|Altdorf]] (diplomita en [[1666]]). Laborante al [[princo-elektisto|elekto]]-[[ĉefepiskopo de Majenco]] ([[1667]]-[[1676]]), li pasigis kvar jarojn ([[1672]]-[[1676]]) en [[Parizo]] kaj vizitis [[Londono]]n en [[1673]]. Li estis bibliotekisto de la [[duko]] de [[Duklando Brunsvigo|Brunsvigo]] (1676-1716). Li pasigis la lastajn 30 jarojn de sia vivo sub la protekto de [[Brunsvigo]] kiu permesis al li studi matematikon, naturajn sciencojn, historion, filozofion kaj lingvistikon. En tiu periodo li skribis du verkojn : ''Systema Theologicum'', en kiu li pruvis trovi komunajn punktojn inter la [[katolikismo|katolika]] kaj [[protestantismo|protestanta]] teologioj, kaj ''Teodiceo'' (1710), pri la problemo de malbono kaj defendo de optimismo, kiun mokis [[Voltero|Voltaire]] en sia ''Kandido''.
 
Li estis bibliotekisto de la [[duko]] de [[Duklando Brunsvigo|Brunsvigo]] (1676-1716). Li pasigis la lastajn 30 jarojn de sia vivo sub la protekto de [[Brunsvigo]] kiu permesis al li studi matematikon, naturajn sciencojn, historion, filozofion kaj lingvistikon. En tiu periodo li skribis du verkojn : ''Systema Theologicum'', en kiu li pruvis trovi komunajn punktojn inter la [[katolikismo|katolika]] kaj [[protestantismo|protestanta]] teologioj, kaj ''Teodiceo'' (1710), pri la problemo de malbono kaj defendo de optimismo, kiun mokis [[Voltero|Voltaire]] en sia ''Kandido''.
 
Li okupiĝis ankaŭ pri la ideo de [[internacia lingvo]], tial lia ''La monadologio'', la teorio pri la monadoj, apartenis al la unuaj verkoj esperantigitaj omaĝe al liaj [[interlingvistiko|interlingvistikaj]] konceptoj. En ''La monadologio'' li klarigis, ke ĉio konsistas el sennombraj diversprofundaj konscieroj, kiujn li nomis „monadoj”, la individuaj ecoj, kiuj difinas pasintecon, nunon kaj estontecon. Li opiniis, ke Dio antaŭe ordigis la monadojn tiel ke nia mondo iĝis la plej bona de ĉiuj eblaj mondoj.<ref>{{Citaĵo el la reto |url= http://www.esperanto.be/fel/but/lib/mdem.php|titolo= Monadologio * Demonadologio|alirdato= 2013-07-16|formato= |verko= |lingvo={{eo}} }}</ref>
 
[[Dosiero:Leibniz-Denkmal.jpeg|eta|maldekstra|180px|Monumento pri Gottfried Wilhelm LEIBNIZ en [[Leipzig]]]]
 
En filozofio, Leibniz elstaris ĉefe pro sia [[optimismo]], t.e. sia konkludo ke la [[Universo]] estas, je limigita senco, la plej bona ebla el kiun [[Dio]] povu estis kreinta, nome ideo kiu estis poste ofte primokita fare de aliaj fakuloj kiaj [[Voltaire]]. Leibniz, kun [[René Descartes]] kaj [[Baruch Spinoza]], estis unu el la tri grandaj defendantoj de [[raciismo]] en la 17a jarcento. La verkaro de Leibniz antaŭis la modernan [[logiko]]n kaj la [[Analiza filozofio|analizan filozofion]], sed lia filozofio ankaŭ rigardas reen al la [[Skolastikismo|skolastika]] tradicio, en kiu la konkludoj estas produktitaj per aplikado de la racio de unuaj principoj aŭ antaŭaj difinoj pli ol per empiria pruvaro.
{{redaktata}}
Leibniz made major contributions to [[physics]] and [[technology]], and anticipated notions that surfaced much later in [[philosophy]], [[probability theory]], [[biology]], [[medicine]], [[geology]], [[psychology]], [[linguistics]], and [[computer science]]. He wrote works on philosophy, [[politics]], [[law]], [[ethics]], [[theology]], [[history]], and [[philology]]. Leibniz's contributions to this vast array of subjects were scattered in various [[learned journal]]s, in tens of thousands of letters, and in unpublished manuscripts. He wrote in several languages, but primarily in [[Latin]], [[French language|French]], and [[German language|German]].<ref>Roughly 40%, 35%, and 25%, respectively.[http://www.gwlb.de/Leibniz/Leibniz-Nachlass/index.htm www.gwlb.de]. ''Leibniz-Nachlass'' (i.e. Legacy of Leibniz), ''Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek'' (one of the three Official Libraries of the German state [[Lower Saxony]]).</ref> There is no complete gathering of the writings of Leibniz.<ref>{{cite book |last=Baird |first=Forrest E. |authorlink= |author2=Walter Kaufmann |title=From Plato to Derrida |publisher=Pearson Prentice Hall |year=2008 |location=Upper Saddle River, New Jersey |pages= |url= |doi= |id= |isbn=0-13-158591-6 }}</ref>
 
== En Esperanto aperis ==