Studaĵo (muziko): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 30 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q207841)
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta|, |right → |dekstra per AWB
Linio 1:
[[Dosiero:Chopin op. 10 nr. 2 side 1.jpeg|thumbeta|rightdekstra|350px|1-a paĝo de la studaĵo op. 10, n-o 2 de Chopin]]
 
'''Studaĵo''' (ankaŭ '''etudo''', laŭ la [[franca lingvo]]) estas laŭ sia origina vortsenco ''("les études" = studado; "étudier" = studi)'' [[Instrumenta muziko|instrumentverko]] por [[solo]]instrumento, kiu celas helpi la muzikiston akiri pli bonajn lertecon pri lia instrumento. Ekzemple ilin reprezentas la [[piano]]studaĵoj de [[Carl Czerny]] samkiel la ''"Ausführliche theoretisch-practische Anweisung zum Pianoforte-Spiel"'' (detala teoria-praktika instrukcio al pianludado) de [[Johann Nepomuk Hummel]].
 
En la [[19-a jarcento]], dum la epoko de la [[romantismo]], el la studaĵoj evoluis memstara muzikformo, kia ja ankaŭ servis al la studado de specialaj lertecoj, tamen krom tio estis aŭdigata al publiko kiel konĉerteca verko. Ekzemploj por tio estas la studaĵoj por [[violono]] de [[Niccolò Paganini]] samkiel la pianostudaĵoj de [[Franz Liszt]], [[Sergej Rachmaninoff]], [[Aleksandr Nikolajeviĉ Skrjabin|Aleksandr Skrjabin]] kaj [[Frédéric Chopin]]. La – jam sen tio fingroteknike postulemaj – ŝopenajn studaĵojn eĉ plimalfaciligis poste [[Leopold Godowski]] en nova aranĝo.
 
Dumpaŝe de la tempo ĉi tiu muzikformo malproksimiĝis de sia origina senco (akiro de fingra lerteco). Tio jam montriĝas je kelkaj studaĵoj de Skrjabin, kiuj parte estas dispoziciitaj pli kiel senformaj "moments musicaux" ol kiel studaĵoj kaj per tro hasta prezentado perdas sian sonan ravon. Sed ankaŭ la simfoniaj studaĵoj (por piano) de [[Robert Schumann]] estas ekzemplo por la deturniĝo de la origina ideo de studaĵo, ĉar temas plimulte pri [[variacio]]j pri temo.
Linio 13:
** studaĵoj op. 10
** studaĵoj op. 25
 
*[[Claude Debussy|Debussy]]
**studaĵoj: du libroj
 
*[[György Ligeti|Ligeti]]
**studaĵoj: tri libroj
 
*[[Franz Liszt|Liszt]]
**koncertstudaĵoj (Gnomenreigen, Waldesrauschen)
**Paganini- studaĵoj (1838)
**12 [[Etudes d’exécution transcendante]] (1851)
 
*[[Alexander Nikolajewitsch Skrjabin|Skrjabin]]
** studaĵoj
 
*[[Heitor Villa-Lobos|Villa-Lobos]]
**Douze Études pour la guitare