Vikipedio

Konflikto de la Gazaa Sektoro (2008-2009): Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
112 941 redaktoj
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| (2), |right → |dekstra (2), <references/> → {{referencoj}} per AWB
Linio 1:
[[Dosiero:Gz-map.png|thumbeta|rightdekstra|250px]]
 
La '''konflikto de la Gaza Sektoro de 2008-2009''', nomita ''Operacio Fandita Plumbo''<ref>[http://www.ansa.it/ansalatina/notizie/rubriche/mundo/20081227205234795181.html Al menos 225 muertos en inicio de ofensiva israelí]</ref> en [[hebrea]] מבצע עופרת יצוקה de la israela [[armeo]], estas milita atako ekde aero, tero kaj maro,<ref>[http://criticadigital.com/index.php?secc=nota&nid=16621 Diario Crítica de la Argentina:Los ataques israelíes a Gaza dejaron unos 500 muertos]</ref> antaŭigita de kampanjo de [[elaera bombardado]] sur la [[Gaza Sektoro]] ([[Palestino]]), kiu ekis la [[27-a de decembro]] de [[2008]] kaj ĉesis la -an de januaro 2009. Ĝi estis direktita kontraŭ celoj kiel infrastrukturo de la organizo [[Hamas]], ĉefe [[haveno]]j, [[ministerio|ministeriaj]] sidejoj, [[polico|policaj]] oficejoj, armilmagazenoj kaj subteraj tuneloj kiuj interligas la Gazan Sektoron kun [[Egiptio]].<ref>[http://www.elpais.com/articulo/internacional/fuerza/aerea/israeli/bombardea/Universidad/Islamica/Gaza/elpepuint/20081228elpepuint_2/Tes La fuerza aérea israelí bombardea la Universidad Islámica de Gaza]</ref><ref>[http://lta.reuters.com/article/topNews/idLTASIE4BR01520081228 Israel ataca mezquita de Gaza en ofensiva aérea]</ref><ref name=elmundo1>[http://www.elmundo.es/elmundo/2008/12/27/internacional/1230371493.html El ataque aéreo de Israel causa una matanza de más de 270 palestinos en Gaza]</ref><ref name=elpais4>{{citaĵo el la reto|url = http://www.elpais.com/articulo/internacional/Israel/bombardea/sur/Gaza/destruir/tuneles/Egipto/elpepuint/20081228elpepuint_2/Tes|titolo = Israel bombardea el sur de Gaza para destruir los túneles con Egipto|alirdato= [[28 de diciembre]] de [[2008]]|aŭtoro = Agencias|dato = 28/12/2008|eldoninto = [[El País|elpais.com]]}}</ref> La konflikto estis priskribita kiel la ''"Masakro de Gaza"'' (en [[araba]]:'''مجزرة غزة''') en granda parto de la [[araba mondo]].<ref name="gaza_massacre0">{{Cite news | title = Israeli Gaza 'massacre' must stop, Syria's Assad tells US senator | url = http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5hI7x-bpyN4wqfAneMcCnl-LVx-pg | agency = [[Agence France-Presse]] | publisher = [[Google News]] | date = 2008-12-30 | accessdate = 2009-1-11 | archiveurl = http://www.webcitation.org/5djcpOjKj | archivedate = 2009-1-9}}</ref><ref name="gaza_massacre8">{{Cite news | title = Factions refuse Abbas' call for unity meeting amid Gaza massacre | url = http://www.turkishweekly.net/news/62543/factions-refuse-abbas-39-call-for-unity-meeting-amid-gaza-massacre.html | agency = [[Ma'an News Agency]] | publisher = Turkish Weekly | date = 2008-12-30 | accessdate = 2009-1-11 | archiveurl = http://www.webcitation.org/5djtfP92i | archivedate = 2009-1-11}}</ref><ref name="gaza_massacre6">{{Cite news| title = Iraqi leaders discuss Gaza massacre| url = http://www.gulfnews.com/region/Iraq/10270761.html| date = 2008-12-28| accessdate = 2009-1-8 | publisher = gulfnews.com | archiveurl = http://www.webcitation.org/5dfW1C8nU | archivedate = http://www.webcitation.org/5dfW1C8nU }}</ref><ref name="gaza_massacre10">"Hamas slammed the silent and still Arab position on Gaza massacre" - {{Cite news | title = Israel airstrikes on Gaza kill at least 225 | url = http://www.khaleejtimes.com/DisplayArticle08.asp?xfile=data/middleeast/2008/December/middleeast_December507.xml&section=middleeast | agency = [[Deutsche Presse-Agentur|Deutsche Presse-Agentur (DPA)]] | publisher = Khaleej Times | date = 2008-12-27 | accessdate = 2009-1-11 | archiveurl = http://www.webcitation.org/5dĵqLFFV | archivedate = 2009-1-11}}</ref>
Linio 6:
 
== Ciferoj ==
Temas pri la atako kun plej alta nombro de mortintoj de la [[Arabaj-israelaj militoj|arabisraela konflikto]] dum la lastaj kvardek jaroj,<ref name=elpais1elmundo1 /><ref name=elmundo1elpais1 /> ĝis nun 13 israelaj mortintoj, el ili dek soldatoj kaj tri civiluloj; palestinaj kuracistoj informas pri pli da 1100 palestinaj mortintoj,<ref name=oms680/><ref name=y610>[http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3651610,00.html Report: Dozens dead in IDF strikes]</ref><ref name=alj507>[http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2009/01/200914124615647308.html Civilians die in Gaza fighting]</ref> ĉirkaŭ duono civiluloj, laŭ la informoj de la urĝoservoj de la Gaza Sektoro.<ref name=elmundo2>[http://www.elmundo.es/elmundo/2008/12/31/internacional/1230751464.html Tras cinco días de bombardeos continuados, Gaza comienza a identificar a sus muertos]</ref><ref name=elpais3>{{citaĵo el la reto|url = http://www.elpais.com/articulo/internacional/Israel/bombardea/sur/Gaza/destruir/tuneles/Egipto/elpepuint/20081228elpepuint_2/Tes|titolo = Israel bombardea el sur de Gaza para destruir los túneles con Egipto|alirdato = [[28 de diciembre]] de [[2008]]|aŭtoro = Agencias|dato = 28/12/2008|eldoninto = [[El País|elpais.com]]}}</ref> <ref name=reuters1>[http://www.reuters.com/article/newsOne/idUSLR1342320081227?pageNumber=2&virtualBrandChannel=0&sp=true Scores killed in Israeli assault on Gaza]</ref><ref name=publico1>[http://www.publico.es/internacional/186504/ejercito/israeli/lanza/bombardeo/masivo/gaza Un bombardeo israelí en Gaza provoca una masacre que deja al menos 200 muertos]</ref><ref name-=nytimes> [http://www.nytimes.com/2008/12/29/world/middleeast/29mideast.htmlTaghreed ElKhodary, Ethan Bonner. "Israeli Attacks in Gaza Strip Continue for Second Day". New York Times. December 28, 2008]</ref> Same, Unuiĝintaj Nacioj ĉirkaŭkalkulas, ke almenaŭ 257 de la palestinaj mortintoj estas geinfanoj.<ref name=un783/> Pro la granda nombro de gravaj vunditoj kaj detruitaj konstruaĵoj, la nombro de mortintoj estas provizora kaj eble pliiĝos dum la daŭro de la operaco.
 
Je la [[15-a de januaro]] ankoraŭ pluis la Konflikto de la Gaza Sektoro (2008-2009) en kiu la armeo de [[Israelo]] jam kaŭzis pli da 1,000 mortintojn (inter ili ĉirkaŭ la duono civiluloj, el ili ĉirkaŭ 100 virinoj kaj pli da 300 geinfanoj), dum la milicarmeo de [[Hamas]] kaŭzis inter israelanoj 13 mortintoj (inter ili 3 civiluloj). Krome la israleanoj bombardis, krom siajn militajn celojn, ejojn de kuracistoj, ĵurnalistoj, rifuĝintoj kaj manĝomagazenon.
 
La [[19-a de januaro|19-an de januaro]] komencis militpaŭzo en la Konflikto. Unue la registaro de [[Israelo]] kaj poste [[Hamas]] proklamis militpaŭzon, kvankam kelkaj izolitaj konfliktoj pludaŭris. La rezulto estas pli da 1,300 mortintoj inter palestinanoj (duono civiluloj, ĉefe virinoj kaj geinfanoj) kaj 13 inter israelanoj (el ili 3 civiluloj). Oni supozas, ke la internacia komunumo helpos en la kontrolo de la landlimoj kun Egipto por eviti paso de armiloj al palestinaj organizaĵoj. Oni supozas, ankaŭ ke la nombro de palestinaj mortintoj estos bedaŭrinde multe pli alta ĉar aperos pliaj sub la ruinoj de konstruaĵoj detruitaj, disvolviĝos malsanoj kaj hospitaloj ne povos zorgi pri tiom da vunditoj.<ref> ''El País'', Madrido, 19a de januaro, paĝoj 1, 2 kaj 3.</ref>
 
== Kaŭzoj ==
=== Hamas ===
[[Hamas]] (prononce [hamAs]) estas [[islamisma]] palestina organizaĵo kies celo estas starigo de Islama Ŝtato en [[Palestino]] historie konsiderata, tio estas, en la aktualaj [[Israelo]] kaj [[Palestinaj Teritorioj]]. Pro tio, Hamas dekomence agnoskis nek la Israelan Ŝtaton nek ties rajton ekzisti. Ĝia organizo estas komplika, kaj ene de si enhavas kaj bonfarajn organizaĵojn, kiuj zorgas pri la plej bezonantajn palestinojn, ĝis la Rotoj Izz-al-din al-Qassam, la armita branĉo de la organizaĵo, kiuj atencis ofte kontraŭ la civila israela populacio kaj kiu lanĉis raketojn kontraŭ najbaraj regionoj de Israelo.
 
Hamas havas ankaŭ politikan branĉon, kiu venkis en la lastaj balotadoj de Palestino de 2006 per absoluta majoritato. Post tiu balotado, [[Hamas]], ĝis tiam konsiderata kiel [[terorismo|terorista]] organizaĵo de Israelo, [[Usono]],<ref>[http://www.state.gov/documents/organization/45323.pdf Chapter 6 Terrorist Groups], U.S. State Dept., April 27, 2005.</ref> kaj ties aliancanoj, de la [[Eŭropa Unio]],<ref>[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2005/l_340/l_34020051223en00640066.pdf Council Decision] [[Consejo de la Unión Europea]], 21-12-2005</ref> [[Japanio]],<ref>[http://www.sv.emb-japan.go.jp/0605_sv.htm Presinformo de la Ambasadejo de Japanio en Salvadoro kiu mencias kiel terorisman Hamason]</ref> [[Kanado]]<ref>[http://www.psepc.gc.ca/prg/ns/le/cle-en.asp#hhi18 Keeping Canadians Safe], Public Security and Emergency Preparedness Canada, National Security, Listed entities. Accessed July 31, 2006.</ref> kaj [[Aŭstralio]],<ref>[http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/www/nationalsecurity.nsf/AllDocs/95FB057CA3DECF30CA256FAB001F7FBD?OpenDocument Listing of Terrorist Organisations], Australian Government Attorney-General's Department, 27 January 2006. Accessed July 31, 2006.</ref> estis malakceptita kiel registara organizaĵo, post kio ekis frata lukto inter [[Al Fatah]] kaj la organizaĵo islamisma, kio finis per la forpelo de la membroj de [[Al Fatah]] de la [[Gaza Sektoro]], kaj la absoluta ekkontrolo de la Sektoro fare de [[Hamas]]. La registaro de [[Ismail Haniye]] ekadministris ''fakte'' la Sektoron, kreante siajn proprajn ministeriojn kaj sian propran policon en la ĉefaj kvartaloj kaj vilaĝoj de la marborda regiono. Gazao kaj Cisjordanio ekadministriĝis de diferencaj registaroj, de Hamas tiu de la Sektoro, kaj de Al Fatah tiu de Cisjordanio.
Linio 21:
 
=== Lanĉado de pafaĵoj ===
[[Dosiero:Qassam-Rockets-Sderot.jpg|rightdekstra|thumbeta|250px|Restaĵoj de Kassam-raketo lanĉitaj ekde la Gaza Sektoro.]]
La israela registaro asertis, ke la lanĉado de [[Kassam-raketo]]j fare de [[Hamas]] kaj aliaj palestinaj organizaĵoj kontraŭ la sudo de Israelo estis la ĉefa kaŭzo por lanĉi atakon kontraŭ la [[Gaza Sektoro]].<ref name=elpais1/> La Kassam-raketo estas simplaj raketoj el stalo, kun malpli detrupovo kaj certeco ol aliaj raketoj kiel la [[Katjuŝa]], konataj ĉar ili estis uzataj de [[Hizbulaho]] dum la [[Israela-Libana konflikto de 2006]]. Laŭ la Ministerio de Eksterlandaj Aferoj de Israelo, la Kassam-raketoj mortigis 16 personojn ekde [[junio]] de [[2004]].<ref>[http://www.mfa.gov.il/MFA/Terrorism-+Obstacle+to+Peace/Palestinian+terror+since+2000/Victims+of+Palestinian+Violence+and+Terrorism+sinc.htm Viktimoj de la violento kaj terorismo palestinaj ekde septembro de 2000] (en angla). La atencoj mortigaj estis la jenaj: 28a de junio de 2004 (2 mortintoj), 29a de septembro de 2004 (2 mortintoj), 15a de januaro de 2005 (1 mortinto), 7a de junio de 2005 (3 mortintoj), 14a de julio de 2005 (1 mortinto), 15a de novembro de 2006 (1 mortinto), 21a de novembro de 2006 (1 mortinto), 21a de majo de 2007 (1 mortinto), 27a de majo de 2007 (1 mortinto), 27a de februaro de 2008 (1 mortinto), 12a de majo de 2008 (1 mortinto), 27a de decembro de 2008 (1 mortinto).</ref> Tamen se oni konsideras, la malproporcio de la nombro de tiuj viktimoj antaŭ la suba tabelo de mortintoj, oni povas kompreni, ke la ŝtato de Israelo tute ne priokupiĝas pri la mortintoj almenaŭ de la najbara teritorio (ĉirkaŭ 100 mortintoj po 1) kaj ke alia pli certa kialo de la atako povus esti la neceso finigi la povon de islamisma partio (demokrate elektita) en tiu teritorio.
 
Linio 27:
 
== Sekvoj ==
La unua klara sekvo estas, ke la tuta sektoro estis detruita de la bombardado kaj mortis multaj palestinanoj, ĉefe civiluloj, inter ili geinfanoj kaj virinoj. Krome la vivkondiĉoj malpliboniĝis ĝis la fakto, ke multaj vunditoj mortis en hospitaloj kaj simile aliaj personoj malfortigitaj pro la atako mortis. Ekde la politika vidpunkto Hamas plibonigis sian imagon ene de [[Palestino]] kaj ĉefe eksterlande ĉar estis ĉefa viktimo de la atako, tute kontraŭleĝe ĉar la israela armeo malobeis multajn internaciajn militregulojn. Krome ekis nova konflikto inter la palestinanoj sekvantoj de [[Hamas]] kaj tiuj sekvantoj de [[Fatah]]: laŭ informo en multaj eŭropaj amaskomunikiloj, membroj de Fatah komunikis per poŝtelefono al israela armeo la situon de diversaj gravuloj de Hamas kaj tre verŝajne pro tio multaj estis atingitaj de la israela bombardado. Sekve multaj sekvantoj de Fatah ĉu kulpuloj ĉu nekulpuloj estis arestitaj de la milicoj de Hamas kaj kelkaj eĉ ekzekutitaj dum la bombardado. Laŭ nepruvita informo dum tiu konflikto Fatah havis preparitan armeeton por ekkontroli la Sektoron kaze de malvenko de Hamas.<ref> El País, "Al Fatah tenía 3.500 hombres en Egipto listos para entrar en la franja" (Al Fatah havis 3.500 homojn en Egiptio pretaj por eniri en la sektoro), 29 januaro 2009, p.3</ref>
 
=== Mortintoj ===
Linio 120:
 
== Referencoj ==
{{referencoj}}
<references/>
 
[[Kategorio:Historio de Israelo]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Konflikto_de_la_Gazaa_Sektoro_(2008-2009)"