Federaciismo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 38 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q204886) |
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| per AWB |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Map of federal_states.svg|
'''Federismo''' (de la latina vorto ''foedus'', genitive ''foedera'' „ligo“, „kontrakto“) baze estas organiza principo, laŭ kiu la unuopaj membroj havas relativan [[suvereneco]]n, sed tamen estas kunigitaj al komuna tuto. Aparte temas pri la strukturo de [[ŝtato]]j kaj subŝtatoj. Ofte la termino nediferencite uziĝas kaj rilate al [[federacio]]j kaj al [[konfederacio]]j.
Ofte, sed ne ĉiam, la membroj de federisma strukturo havas rajton je malmembriĝo, kaj eĉ se ekzistas konstitucie garantiita rajto pri eksiĝo el la strukturo, en praktiko povas pli malfacili realigi tian malmembriĝon kaj kompletan suvereniĝon.
"Politika federismo" estas ŝtata organiza principo, laŭ kiu unuopaj subŝtatoj konsistigas [[federacio]]n aŭ (signife malpli strikte ligite) [[konfederacio]]n. La subŝtatoj en federacio rezignas pri sia ŝtata suvereneco, sed tenas memadministradon kaj memdecidadon en certaj temoj. La tegmenta ŝtato, decidas pri ĉiuj demandoj de la tuto kaj sia konsisto, dum la subŝtatoj memdecidas pri la temo de ilia kompetenco antaŭe interkonsentitaj kun la tegmenta ŝtato. La relativa aŭtonomio de la subŝtatoj estas esenca trajto de la federisma strukturo, plej ofte konstitucie fiksita, kaj ne simple rajtas esti forigita.
Krome, "institucia federismo" estas aparte federisma strukturo de iuj neregistaraj organizaĵoj, kiel politikaj partioj, sportaj aŭ kulturaj asocioj, kiuj baze organiziĝas laŭ la limoj de la subŝtatoj, kaj transdonas iujn taskojn kaj kompetetencojn de la organizaĵo al nacia tegmenta organizaĵo, kiu en partoj de la aktivado povas memstare agi, en aliaj partoj tamen dependas de la membraj, subŝtate formitaj, organizaĵoj.
Linio 54:
| 28 ŝtatoj
| 7 teritorioj
| konstitucio de 1950
|-
Linio 66:
| 2 teritorioj
| 1 komuna areo de ambaŭ teritorioj
|
|-
| Federacio Bosnio kaj Hercegovino
Linio 132 ⟶ 131:
| 36 federaciaj ŝtatoj
| ĉefurba teritorio
| konstitucio de 1979
|-
| |||