Mjelo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| (3), |right → |dekstra per AWB
Linio 3:
== Situo, formo kaj strukturo ==
=== Situo kaj ĝenerala strukturo ===
[[Dosiero:Gray661.png|thumbeta|rightdekstra|La malsupra parto de mjelo en [[vertebrara kanalo]]. Vidu kiel mjelo maldikiĝas en subtilan fadenon post unua lumba vertebro]]
Mjelo situas en dorsa parto de korpo, apud [[ĥordo]]. Ĉe ĉiuj veraj [[vertebruloj]] ĝi estas protektita per [[vertebraro]].
 
La karakteraj ecoj de mjelo estas ĝia [[segmento|segmenteco]] kaj regularaj paroj de mjelaj [[nervo]]j. Kvanto de segmentoj povas esti difera ĉe diferaj animaloj ([[homo]]j havas 31 segmentojn, aliaj [[mamuloj]] ĝis 33, [[serpento]]j eĉ 500). Longo de homa mjelo estas ĉ. 43-45 43–45 cm, pezo ĉ. 30-32 g.
 
Segmentoj de homa mjelo kompartatas en 5 partojn (''Pars''): kola (''cervicale'') - 8 segmentoj, brusta (''thoracale'') - 12 segmentoj, lumba (''lumbale'') - 5 segmentoj, sakra (''sacrale'') - 5 segmentoj kaj kokciga (''coccigiale'') - 1 segmento. Necesas noti, ke ĉe homoj segmentoj de mjelo ege diferas ol segmentoj de vertebraro ([[vertebro]]j) je ambaŭ kompartado kaj situo (ekz. kola parto de vertebraro havas 7 segmentojn, kaj la kokciga - na 3). Ĉar mjelo de plenkreskulo estas ege pli korta ol la vertebraro (plej kutime ĝi finas en nivelo de dua lumba [[vertebro]]), la nervoj de sobaj mjelaj segmentoj eniras ege pli some, formante t.n. [[ĉevalvosto (anatomio)|ĉevalan voston]] (''Cauda Equina'').
Linio 16:
=== Mjelaj radiketoj ===
 
'''Radiketo''' (''radicula spinalis'') estas speciala nomo de nerva filamento kiu konektiĝas al mjela segmento. Ĉiu segmento de mjelo havas du parojn de radiketoj - dorsajn (''dorsalis'') kaj ventrajn (''ventralis'').
 
Dorsaj radiketoj eniras la spinkanalon kaj konektiĝas al spina [[ganglio]], kiu situas apud la mjelo kaj konsistas de sensaj [[neŭrono]]j. La mjelo mem povas havi sensaj neŭronoj nur ĉe plej primitivaj vertebruloj, kaj en plimulto de okazoj mjela [[griza substanco]] konsistas nur de motoraj kaj intermediaj neuzronoj. Filamenteroj de ĉiu dorsa radiketo branĉiĝas kaj kovras la longon de ĉ. 1  cm.
 
Ventraj radiketoj enhavas elirantaj motoraj filamenteroj el antaŭaj korpoj de mjelo. Ili transportas informon al [[muskolo]]j. Ankaŭ ili enhavas vegetativaj filamenteroj. Kelkfoje estis menciita ke iuj sensaj neŭronoj ankaŭ iam eniras tra ventraj radiketoj.
Linio 25:
=== Partoj ===
== Fajnstrukturo ==
[[Dosiero:Medulla spinalis - Querschnitt - German and Latin.svg|thumbeta|Traversa sekcaĵo de la mjelo (esperantlingva priskribo en la artikolo [[spina nervo]])]]
=== Radikĉeloj ===
[[Dosiero:Medulla spinalis - Substantia grisea - German.svg|thumbeta|''Laminae'' kaj ''nuclei'' de la griza substanco]]
==== Propra aparato ====
=== Griza substanco ===