Gotoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Korektis literumeraron
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| (9), |right → |dekstra (2), |left → |maldekstra (5), <references/> → {{referencoj}} per AWB
Linio 1:
{{AliajSignifoj|teksto=Tiu artikolo temas pri historia germana tribo. Se vi celis la artikolon pri la nuntempa junulara movado, vidu [[gotika subkulturo]]}}
[[Dosiero:Young Folks' History of Rome illus368.png|thumbeta|250px|Gento de gotoj]]
[[Dosiero:Fíbula aquiliforme (M.A.N. Madrid) 01.jpg|thumbeta|Gota aglofibolo]]
[[Dosiero:Oksywie Wielbark Przeworsk.gif|leftmaldekstra|thumbeta|400px|
{{priskribo|#FF0000|Kulturo de Oksywie <ref>Oksywie estas nun kvartalo de [[Gdynia]]</ref>, kaj frua kaj malfrua [[Kulturo de Wielbark]] }}
{{priskribo|#FF9999| Ekspansio de la [[Wielbark-kulturo]] en la {{jc|2}}}}
Linio 12:
{{priskribo|#66FF66|[[La-Tène-kulturo]] }}]]
La '''gotoj''' estis antikva etno kiu havas orient-ĝermanan devenon kaj ili parolis en la [[gota lingvo]]. Pri la originaj sidejoj de gotoj oni povas scii jam de la antikvaj aŭtoroj kaj de arkeologiaj esploroj. [[Plinio la Maljuna]] (23-79 [[p.K.]]) skribis en sia verko "Naturalis historia" ("naturhistorio") pri la gotoj. Ankaŭ [[Jordanes]] la gota historiisto kaj monaĥo en la 6-a jc [[p.K.]] en sia verko 'Pri la deveno kaj la agado de gotoj" skribis de la legendoj ĝis la jaro 540 [[p.K.]], i.a. pri la genealogioj de la ostrogotaj reĝoj la [[Amaloj]] kaj pri la vizigotaj reĝoj la [[Baltingoj]]. La gotoj praloĝis en suda parto de la nuntempa [[Svedio]] kaj de tie translokiĝis al riverbuŝo de [[Vistulo]]. Ili migris en la [[2-a jarcento]] [[p.K.]] suden kaj disiĝis al du partoj: la okcidentaj gotoj ([[visigotoj]]) setlis en [[Dakio]], la orientaj ([[ostrogotoj]]) en norda parto de la [[Nigra Maro]].
[[Dosiero:Weichseldelta.png|thumbeta|leftmaldekstra|Delto de [[Vistulo]]
* Oksywie / (kvartalo de [[Gdynia]],
* Wielbark (kvartalo de [[Malbork]]o)
* Gościszewo (vilaĝo apud [[Malbork]]o)]]
[[Dosiero:Chernyakhov.PNG|eta|upright=1.3|Disvastiĝo de la [[Wielbark-kulturo]] en la 3-a jc [[p.K.]] <ref>la nomo [[Wielbark-kulturo]] venas el la kvartalo [[Wielbark]] en [[Malbork]]o ([[Pollando]]), ĉe la riverbrako de [[Vistulo]] nomata Nogat.</ref>
{{priskribo|#00FF00| [[gotoj]] en suda [[Svedio]]}}
{{priskribo|#FD02FF| [[Gotlando]]}}
{{priskribo|#FF0000| [[Wielbark-kulturo]] }}
Linio 24:
]]
<br />
[[Dosiero:Chata Gota wMaslomeczu.jpg|250px|thumbeta|La rekonstruita gota kabano en Masłomęcz]]
[[Dosiero:Wesiory.jpg|thumbeta|leftmaldekstra|La gotaj [[kromleĥo]]j de [[Wielbark-kulturo]] en vilaĝo Węsiory en [[Kaŝubio]]]]
[[Dosiero:Odry krąg IV 02.07.10 p.jpg|eta|600px|rightdekstra|La gotaj [[kromleĥo]]j de [[Wielbark-kulturo]] apud la vilaĝo Odry en [[Kaŝubio]] / [[Distrikto Chojnicki]] - la [[kromleĥo]]j estas parto de la granda [[nekropolo]] de [[gotoj]])
]]
[[Dosiero:Muzeum w Odrach wyposażenie grobu 02.07.10 p.jpg|thumbeta|250px|leftmaldekstra|Ekipaĵo de la gota tombo de la [[Wielbark-kulturo]], la 2-a - 3-a jc [[p.K.]].]]
[[Dosiero:Mausoleum of Theoderic.JPG|thumbeta|leftmaldekstra|200px|La [[maŭzoleo]] de [[Teodoriko]] en [[Raveno]], la unika restaĵo de la arkitekturo de gotoj.]]
 
La [[visigotoj]] (el la [[Germana lingvo|germana]] Westgoten, t.e. okcidentaj gotoj), rifuĝintaj for de la [[hunoj]] petis en [[376]] [[p.K.]] sub gvido de [[Ataraniko]] rifuĝejon de la [[Romia imperio]]. Ili ribelis en [[378]] kaj murdis la [[imperiestro]]n [[Valento]] kaj kuntiris fortojn en [[Ilirio]]. Ili okupis [[Romo]]n en [[410]] (sub gvido de [[Alariko]]), poste sud-[[Gaŭlio]]n, finfine fondis imperion en [[Hispanio]], kiun detruis la [[araboj]] en [[711]].
[[Dosiero:Visigoth migrations.jpg|thumbeta|rightdekstra|300px|Migradoj de la [[visigotoj]].]]
 
La Reĝlandon de la [[ostrogotoj]] forbalais la hunoj, poste la ostrogotoj partoprenis en la militiroj de tiuj. Post morto de [[Atilo]] (nomo fakte ne huna sed gota; "Atti-la" signifas "Patr-eto"), ili reakiris sian sendependecon kaj setlis en la 5-a jarcento [[p.K.]] en [[Panonio]].
{{-}}
== Notoj kaj referencoj ==
{{referencoj}}
<references/>
== Vidu ankaŭ ==
{{Projektoj