Rutenoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| (4), |right → |dekstra (3), |left → |maldekstra per AWB
Linio 1:
[[Dosiero:Rusky Potok cerka 4.jpg|rightdekstra|thumbeta|350px|Ligna preĝejo en rutena vilaĝo [[Ruský Potok]]]]
'''Rutenoj''' ([[rusina lingvo|rusine]]: '''Русини''') estas [[etno]] de homoj en la regiono de la [[Karpatoj]]; la anoj de la popolo loĝas en [[Ukrainio]], [[Pollando]] kaj [[Slovakio]]. La tradicia nomo de la popolo en Esperanto estas '''ruteno'''; tiel ĝi troveblas en la Esperanto-vortaroj. En la ĉi-sekva artikolo unu aŭtoro enkondukis la esprimon ''rusino''; vidu pri tio la [[Diskuto:Rusinoj|diskuton]].
 
Linio 31:
La plej okcidentaj rusinaj dialektoj en Slovakio en [[Distrikto Stará Ľubovňa]], preskaŭ flue trairas en lokaj slovakaj dialektoj, diferencante nur per [[gramatiko]] sed ne multe per [[vortprovizo]]. Simila situacio estas sur la orienta flanko de troviĝejo de rusina lingvo en Ukrainio.
== Geografia situo ==
[[Dosiero:Teritorio de rutenoj.jpg|rightdekstra|thumbeta|350px|Proksima mapo de teritorio, kie vivas rutenoj en Karpatoj en Centra Eŭropo]]
* '''Slovakio'''
Rutenoj en Slovakio loĝas historie precipe en vilaĝoj en sudaj valoj de Karpatoj. Ilian teritorion kreis zono precipe en nuntempa [[Regiono Prešov]], kiu iras laŭ ĉefa karpata montoĉeno kun slovak-pola limo el vilaĝo [[Osturňa]] en [[distrikto Stará Ľubovňa]] sur okcidento ĝis slovak-ukrajina limo sur oriento (la plej orienta vilaĝo de Slovakio [[Nová Sedlica]] en [[distrikto Snina]], tra distriktoj: [[distrikto Bardejov]], [[distrikto Svidník]], [[distrikto Stropkov]], [[distrikto Medzilaborce]], [[distrikto Humenné]], [[distrikto Snina]] kaj iom sude [[distrikto Sobrance]]). Suda rando de ĉi zono estis ne regula, ie iras ĝis 40  km de la menciita slovak-pola limo enen de Slovakio. Nune ili loĝas en simila zono , nur en kelkaj lokoj, ĝi malplilarĝiĝis. Eksistas ankaŭ pluraj rusinaj insuloj en Slovakio kiu rusinoj kreas signifan parton de loĝantaro de vilaĝo:
* vilaĝoj [[Slovinky]] kaj [[Poráč]] en [[Distrikto Spišská Nová Ves]];
* vilaĝo [[Závadka (Gelnica)|Závadka]] en [[Distrikto Gelnica]];
Linio 64:
En kelkaj muzeoj eksistas stabilaj [[ekspozicio]]j de rutena popola [[arto]], [[ikono]]j kaj [[pentraĵo]]j.
La plej gravaj kaj la plej vastaj estas en [[Svidník]] kaj [[Uĵhorod]], specializitaj en muzeoj: [[Bardejov]] (ikonoj) - Slovakio, [[Medzilaborce]] (moderna arto) – Slovakio, [[Nowy Sacz]] (ikonoj) - Pollando, Ruskij Kerestur (Rusinoj de Baĉka) - Vojvodino, [[Zyndranowa]] (Lemkoj).
[[Dosiero:Skanzén HE.jpg|leftmaldekstra|thumbeta|350px|Rigardo je skanseno en Humenne kun ligna preĝejo de vilaĝo [[Nová Sedlica]]]]
[[Dosiero:Stará Lubovna 8.jpg|rightdekstra|thumbeta|350px|Rigardo de kastelo je la skanseno kun rutena popola arkitekturo en urbo Stará ľubovňa]]
Skansenoj kun tradicia rusina popola arkitekturo estas en Svidník kaj Uĵhorod. Simile skanzenoj en [[Bardejovské Kúpele]], [[Humenné]], [[Stará Ľubovňa]] kaj [[Sanok]] posedas konstruaĵojn kaj objektojn de rusina popola kulturo.