Jido (lingvo): Malsamoj inter versioj

 

== Historio ==

Nuntempe la judgermana lingvo malaperas iom post iom el la ne-ortodoksa socio, ĉar nun estas malpli da socia bezono paroli ĝin ol antaŭe. En la [[ortodoksa judismo|ortodoksa juda]] socio la judgermana lingvo estas vivanta ĉe parto de la plej religie ekstremaj grupoj. Tamen, la jida iomete postvivas per aliaj lingvoj. La usona [[angla lingvo]] havas multajn jidajn vortojn (ekz-e ''bobkes'', ''chutzpah'', ''kibbitz'', ''maven'', ''shmuck'', ''shlep'', ''shlemiel'', ''shtup'', ''toches''). Ofte, tiaj jidaj vortoj havas fiajn signifojn, kiuj estas pli akceptataj en la angla.

 

 

* La amasmurdado ordone de [[Adolf Hitler]] de milionoj da judoj ([[Holokaŭsto]]), inter kiuj la plejparto estis jidoparolantoj, grave malfortigis la parolantaron de la lingvo.

* Poste, por batali kontraŭ la malkompreno kiu kondukas al antisemitismo, multaj judoj klopodis proksimiĝi al la kulturo de la lando, en kiu ili vivis. Do, ekzemple, hodiaŭaj judoj en [[Usono]] plejofte parolas nur [[angla lingvo|angle]], en [[Francujo]] [[franca lingvo|france]], ktp., kvankam cent jarojn antaŭe ili parolus ĉefe judgermane, kaj nur due la lokan nacian lingvon.

* La juda regno de [[Israelo]], kiu estis kreita post la milito por ke judoj havu sian propran landon, oficialigis la modernan [[hebrea lingvo|hebrean]], sed ne la judgermanan. Tial la hebrea iĝis la ĉefa kultura lingvo de la judoj, kaj la judgermana estis nur kultura restaĵo de la aŝkenazoj.

 

== La judgermana lingvo kiel ŝtata ==

Dum la jaroj 1920-aj Jido estis unu el oficialaj lingvoj de [[Belorusa Soveta Socialisma Respubliko]]. Iam eĉ slogano "Proletarioj de ĉiuj landoj, unuiĝu!" estis surskribita sur blazono de ĉi tia ŝtato judgermane, same kiel beloruse, pole, ruse — aliaj oficialaj lingvoj de ĉi tia ŝtato.

Same ĝi estis ŝtata en [[Ukraina Popola Respubliko]] en la jaro 1917.