|
====Produktado de kotono en Britio kaj en Usono====
Produktokapablo en Britio kaj en Usono estis plibonigita pro la invento de la [[cotton ginkotonseparilo]] fare de la usonano [[Eli Whitney]] en 1793. Antaŭ la disvolvighojdisvolviĝoj de cotton ginskotonsepariloj, la kotonfibroj devis esti elpelitaj el la semoj pene permane. Ĉirkaŭ la fino de la 1700aj jaroj disvolviĝis nombro de crudesepariloj ginningde machineskruda kotono. Tamen, produkti unu pakon da kotono postulis ĉirkaŭ 600 horojn de homa laboro,<ref name=r1>{{Cite journal | last1 = Hughs | first1 = S. E. | last2 =Valco | first2 = T. D. | first3=J. R. | last3 = Williford | year = 2008 | title = 100 Years of Cotton Production, Harvesting, and Ginning Systems | journal = Transactions of the ASABE | volume =51 | issue = 4 | pages = 1187–98 | publisher = | jstor = | doi =10.13031/2013.25234 | url = http://naldc.nal.usda.gov/catalog/23069 | format = | accessdate = }}</ref> kio faris grand-skalan produktadon neutila al Usono, eĉ profite de la uzado de homoj kiel sklava laborforto. La ginkotonseparilo kiun Whitney fabrikis (nome dezajno Holmes) malpliigsmalpliigis la horojn ĝuste nur al dekduo aŭ io tia por pako. Kvankam Whitney patentis sian propran dezajnon por cotton ginkotonseparilo, li estis fabrikante antaŭan dezajondezajnon ĉe Henry Odgen Holmes, por kiu Holmes registris patenton en 1796.<ref name=r1/> Plibonigado de la teknologio kaj pliigado de la kontrolo de la mondaj merkatoj permesis al la britaj komercistoj disvolvigi komercan ĉenon en kiu krudaj kotonfibroj estis (dekomence) aĉetitaj el la [[Brita Imperio|koloniaj]] [[plantejo]]j, procezitaj en kotontolaĵoj en la [[kotonfabriko]]j de [[Lancashire]], kaj poste eksportitaj per la brita ŝiparo al kaptivaj koloniaj merkatoj en [[Brita Okcidenta Afriko|Okcidenta Afriko]], [[Brita Hindio|Hindio]], kaj Ĉinio (tra Ŝanghajo kaj Hongkongo).
{{redaktata}}
Ĉirkaŭ la 1840-aj jaroj, Hindioi jam ne estis plu kapabla liveri la grandajn kvantojn de kotonfibroj necesaj por la mekanizitaj britiaj fabrikoj, dum enŝipigo de pogranda, malmultekosta kotono el Hindio al Britio estias temporaba kaj multekosta. Tio, kongrue kun la apero de la usona kotono kiel supera tipo (pro la pli longaj, fortaj fibroj de du aldomigiaaj indiĝenaj usonaj specioj, nome ''[[Gossypium hirsutum]]'' kaj ''[[Gossypium barbadense]]''), kuraĝigis la britajn komercistojn por aĉeti kotonon el [[plantejo]]j el [[Suda Usono]] kaj el [[Karibio]]. Ĉirkaŭ la mezo de la 19a jarcento la sociekonomia realaĵo "King Cotton" (Reĝa Kotono) estis iĝanta la vertebraro de la ekonomio de Suda Usono. En Usono kultivadi kaj rikoltadi kotono iĝis la ĉefa okupigo de [[Sklaveco|sklavoj]].
By the 1840s, India was no longer capable of supplying the vast quantities of cotton fibers needed by mechanized British factories, while shipping bulky, low-price cotton from India to Britain was time-consuming and expensive. This, coupled with the emergence of American cotton as a superior type (due to the longer, stronger fibers of the two domesticated native American species, ''[[Gossypium hirsutum]]'' and ''[[Gossypium barbadense]]''), encouraged British traders to purchase cotton from [[Plantations in the American South|plantations in the United States]] and [[plantations]] in the [[Caribbean]]. By the mid-19th century, "[[King Cotton]]" had become the backbone of the [[antebellum South|southern American]] economy. In the United States, cultivating and harvesting cotton became the leading occupation of [[Slavery in the United States|slaves]].
{{redaktata}}
Dum la [[Usona Enlanda Milito]], la usona kotoneksportado stagnis pro la [[Unuiĝintaj Ŝtatoj de Ameriko|Uni-fara]] [[blokado]] al la [[Konfederaciitaj Ŝtatoj de Usono|sudaj]] [[haveno]]j, kaj ankaŭ pro la strategia decido fare de la [[Konfederaciitaj Ŝtatoj de Usono|Konfederacia registaro]] por ĉesi eksportadon, en la espero premi Brition por agnoski la Konfederacion aŭ por eniri en la militon. Tio pelis la ĉefajn aĉetantojn de kotono, nome [[Unuiĝinta Reĝlando de Granda Britio kaj Irlando|Brition]] kaj [[Francio]]n, turniĝi al la kotono el [[Egiptio]]. Britaj kaj francaj komercistoj ege investis en kotonplantejoj. La egipta registaro de [[Ismail Paŝao]] akiris grandajn pruntojn el eŭropaj bankoj kaj borsoj. Post la fino de la Usona Enlanda Milito en 1865, britaj kaj francaj komercistoj abandonis la [[Egipta kotono|egiptan kotonon]] kaj revenis al malmultekostaj usonaj eksportaĵoj, sendante Egiption al deficita spiralo kiu kondukis al la fakto ke la lando deklaris [[bankroto]]n en 1876, ŝlosila faktoro kiu kondukis al la [[Brita regado en Egiptio|okupado de Egipto fare de la Britia Imperio en 1882]].
During the [[American Civil War]], American cotton exports slumped due to a [[Union (American Civil War)|Union]] [[blockade]] on [[Confederate States of America|Southern]] [[port]]s, and also because of a strategic decision by the [[Confederate States of America|Confederate]] government to cut exports, hoping to force Britain to recognize the Confederacy or enter the war. This prompted the main purchasers of cotton, [[United Kingdom of Great Britain and Ireland|Britain]] and [[France]], to turn to [[Egypt]]ian cotton. British and French traders invested heavily in cotton plantations. The Egyptian government of [[Isma'il Pasha|Viceroy Isma'il]] took out substantial loans from European bankers and stock exchanges. After the American Civil War ended in 1865, British and French traders abandoned [[Egyptian cotton]] and returned to cheap American exports,{{citation needed|reason=I've seen this the other way round with the South suffering because British interests in Egypt persisted and they liked the product better|date=September 2012}} sending Egypt into a deficit spiral that led to the country declaring [[bankruptcy]] in 1876, a key factor behind Egypt's [[History of Egypt under the British|occupation by the British Empire in 1882]].
{{redaktata}}
[[File:Parchman prison convict labor 1911.jpeg|thumb|[[Incarceration|Prisoner]]s farming cotton under the [[Trusty system (prison)|trusty system]] in [[Parchman Farm]], [[Mississippi]], 1911]]
|
