Emancipiga Proklamo (Usono): Malsamoj inter versioj

Ĝi proklamis la liberecon de sklavoj en la dek ŝtatoj kiuj daŭre estis en ribelo.<ref>{{cite web|title=The Emancipation Proclamation|url=http://www.archives.gov/exhibits/featured_documents/emancipation_proclamation/|publisher=National Archives and Records Administration | accessdate=2013-06-27}}</ref> Ĉar ĝi estis eldonita sub la militpovoj de la prezidanto, ĝi nepre ekskludis areojn ne en ribelo - ĝi validis por pli ol 3 milionoj el la 4 milionoj de sklavoj en Usono tiutempe. La Proklamo estis bazita sur la konstitucia aŭtoritato de la prezidanto kiel ĉefkomandanto de la [[armetrupo]]j;<ref>{{cite web|title=The Emancipation Proclamation: Freedom's first steps|url=http://edsitement.neh.gov/lesson-plan/emancipation-proclamation-freedoms-first-steps|publisher=National Endowment for the Humanities | accessdate=2013-06-27}}</ref> ĝi ne estis [[leĝo]] aprobita fare de la [[Usona Kongreso]]. La Proklamo ankaŭ ordonis ke taŭgaj personoj inter tiuj liberigitoj povus esti rekrutitaj en la pagitan servon de la [[militforto]]j de Usono, kaj ordonis al la Unia Armeo (kaj ĉiuj segmentoj de la ekzekutivo) "rekoni kaj konservi la liberecon de" la eks-sklavoj. La Proklamo nek kompensis la eks-posedantojn, nek faris eksterleĝan sklavecon, nek donis civitanecon al la eks-sklavoj (nomitaj ''[[Ekssklavo|liberuloj]]''). Ĝi igis la nuligon de sklaveco eksplicita militcelo, aldone al la celo de reunuigado de la Unio.<ref>Foner, Eric. The Fiery Trial: Abraham Lincoln and American Slavery (W.W. Norton, 2010) pp. 239–42.</ref>Proksimume 20,000 ĝis 50,000 sklavoj en regionoj kie ribelo jam estis subigita estis tuj emancipitaj. Ĝi ne povis esti devigita en lokoj ankoraŭ sub ribelo, sed ĉar la unia armeo prenis kontrolon de konfederaciitaj regionoj, la Proklamo disponigis la laŭleĝan kadron por liberigado de pli ol 3 milionoj da sklavoj en tiuj regionoj. Antaŭ la Proklamo, laŭ la Leĝo por Fuĝintaj Sklavoj de 1850, evitis ke sklavojn estu aŭ resenditaj al siaj mastroj aŭ tenitaj en tendaroj kiel [[kontrabando]] por poste reveno. La Proklamo validis nur por sklavoj en Konfederaci-tenitaj teroj; ĝi ne validis por tiuj en la kvar ŝtatoj kiuj ne estis en ribelo (nome [[Kentukio]], [[Marilando]], [[Delavaro]], kaj [[Misurio]], kiuj estis nenomitaj), nek al [[Tenesio]] (nenomita sed okupita de uniaj soldatoj ekde 1862) kaj ankaŭ ne pli malsupra [[Luiziano]] (ankaŭ sub okupo), kaj specife ekskludis tiujn distriktojn de [[Virginio]] baldaŭ formontaj la ŝtaton de [[Okcidenta Virginio]]. Ankaŭ specife ekskludis (nomitaj) kelkajn regionojn jam kontrolitaj fare de la unia armeo. Emancipiĝo en tiuj lokoj venos post apartaj ŝtatagoj kaj/aŭ la ratifiko de decembro 1865 de la Dektria Amendo, kiu faris sklavecon kaj kontrakligitan sklavecon, krom tiuj laŭregule juĝite pro [[krimo]], kontraŭleĝa al ĉiuj lokoj kondiĉigitajsubmetitaj deal usona jurisdikcio.<ref>{{cite web | url=http://www.archives.gov/exhibits/charters/constitution_amendments_11-27.html | title=Amendments to the U.S. Constitution | accessdate=2014-01-26}}</ref>

La 22-an de septembro 1862, Lincoln eligisestis eliginta preparan proklamaverton ke li ordigusordigos la emancipiĝonemancipigon de ĉiuj sklavoj en iu ŝtato kiu ne finis sian ribelon kontraŭ la Unio antaŭ januarola 11a de januaro, 1863. Neniu el la konfederaciaj ŝtatoj restarigis sin al la Unio, kaj la ordonordono de Lincoln, subskribissubskribita kaj eldoniseldonita januaronla 11an de januaro, 1863, ekvalidisekvalidiĝis. La EmancipationEmancipiga Proclamation-kolerigitajProklamo blankajkolerigs sudulojblankajn sudulojn (kaj siajties subtenemulojsubtenemulojn) kiuj antaŭvidis rasmiliton, indignigis iunkelkajn Northernnordusonajn Democratsdemokratojn, fortigitajnfortigis kontraŭ-sklavecajn trupojn, kaj subfositajnsubfosis fortojn en Eŭropo kiu volis interveni por helpi la KonfederacioKonfederacion.<ref>Allan Nevins, ''Ordeal of the Union: vol [6]. War Becomes Revolution, 1862–1863'' (1960) pp. 231–41, 273</ref> La Proklamo levis la spiritojn de afrik-usonanoj kaj liberaliberaj kaj sklavosklavoj. Ĝi igispermesis multajnal sklavojnmultaj sklavoj eskapi de iliaj majstroj kaj alatingi sindikatliniojuniajn akirosliniojn ilianpor akiri sian liberecon.

La EmancipiĝoproklamoEmancipiga Proklamo plilarĝigis la celojn de la Civitaenlanda milito. Dum sklaveco estis grava temo kiu kondukis al la milito, la nura misio de Lincoln ĉe la komenco de la milito devisestis konservi la Union. La Proklamo igis liberigajnliberigi la sklavojn eksplicita celo de la sindikatmilitinvestounia militinvesto. Establi la forigon de sklaveco kiel unu el la du primarajn militgolojnmilitcelojn helpis malinstigi intervenon de Britio kaj Francio.<ref [7]name="Howard Jones 1999">{{cite book|last=Jones|first=Howard|title=Abraham Lincoln and a New Birth of Freedom: The Union and Slavery in the Diplomacy of the Civil War|url=https://books.google.com/books?id=gVvZb5oeVtwC|year=1999|publisher=U of Nebraska Press|isbn=0-8032-2582-2}}</ref> La EmancipiĝoproklamoEmancipiga Proklamo neniam estis defiita en tribunalo. Por certigi la forigon de sklaveco en ĉiola eltuta Usono, Lincoln agitis por trairejo de la Dektria- Amendo. La Kongreso preterpasisaprobis ĝin per la necesa dutriona voĉdonovoĉdonado la 31-an de januaro 1865, kaj ĝi estis ratifita fare de la ŝtatoj la 6-an de decembro 1865.<ref>{{cite web|title=13th Amendment to the U.S. Constitution|url=http://www.loc.gov/rr/program/bib/ourdocs/13thamendment.html|publisher=The Library of Congress|accessdate=2013-06-27}}</ref>

[[Kategorio:Historio de Sklaveco]]