Tajdo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Malaprobis la lastan tekstan ŝanĝon (de Cumadin) kaj restarigis revizion 5663536 de KuBOT: Ruslingva vandalaĵo?
e formato de la minuso
Linio 38:
:<math>a_g = \frac{GM}{r^2} \left(\frac{1}{(1\pm R/r)^2}-1\right) \approx \mp 2R\frac{GM}{r^3}</math> .
Por la tajd-efiko de la luno al la tero estas a<sub>g</sub> kun
::G = 6,67·10<sup>-14−14</sup> m<sup>3</sup>/(g s<sup>2</sup>) , la [[gravita konstanto]]
::M = 7,34·10<sup>25</sup> g , la lun-maso
::r = 3,84·10<sup>8</sup> m , la meznombra distanco de la luno
::R = 6,37·10<sup>6</sup> m , la meznombra ter-radiuso
:<math>a_{g} \approx \mp 11 \cdot 10^{-7} m/s^{2}</math>
Tio ĉi estas nur proksimume la 10<sup>-7−7</sup>-oblo de la [[gravita akcelo]] sur la ter-surfaco (9,81 m/s<sup>2</sup>). Tial la akvonivelo en la malferma oceano estas levata je nur proksimume 30&nbsp;cm de la gravita forto de la luno<ref>Jen dedukto de h (t. e. tiu alto, je kiu la akvonivelo en la malferma oceano estas levata pro la influo de la luno): La gravita akcelo sur la ter-surfaco respondas al G'''&#183;'''termaso/R<sup>2</sup> = 9,81&nbsp;m/s<sup>2</sup>. La valoro 9,81&nbsp;m/s<sup>2</sup> minus |a<sub>g</sub>| = 9,8099989&nbsp;m/s<sup>2</sup> respondas al G'''&#183;'''termaso/(R+h)<sup>2</sup>. Validas do 9,81&nbsp;m/s<sup>2</sup>'''&#183;'''R<sup>2</sup> = 9,8099989 m/s<sup>2</sup>'''&#183;'''(R+h)<sup>2</sup>. El tio ĉi rezultas h&nbsp;&#8776;&nbsp;0,36&nbsp;m.</ref><ref name="lentz">Laŭ Lentz, Hugo: ''Fluth und Ebbe und die Wirkungen des Windes auf den Meeresspiegel'', Hamburg, Otto Meissner, 1879, p. 14, la tajda altiĝo kaŭzata de la luno estas 0,3652 m, kaj tiu kaŭzata de la suno estas 0,1650 m.</ref>.
 
Se oni ne aplikas la proksimumon entenatan en la supra ekvacio, la kalkulado rezultigas, ke la absoluta valoro de la tajd-akcelo en la terflanko fordirektita disde la luno estas je proksimume 5% pli malgranda, ol en la terflanko direktita al la luno (a<sub>g1</sub> ≈ 0,95 a<sub>g2</sub>):
Linio 57:
La sekva kontrolcela kalkulado montras la akordon de la absolutaj valoroj de la gravita akcelo en la ter-pezcentro kaj la ĉie surtere [[centrifuga forto|decentra rivolua forto]] a<sub>z</sub>, kiu estas kalkulata same, kiel la [[centripeta forto|alcentra rivolua forto]]:
:<math>a_Z = r_Z \cdot\omega^2</math> ,
::ω = 2π/27,32&nbsp;tagoj = 2,66·10<sup>-6−6</sup> s,
::r<sub>Z</sub> = 3,84·10<sup>8</sup> m / (81+1) = 4,683·10<sup>6</sup> m (distanco inter ter-pezcentro kaj pezcentro de la sistemo konsistanta el tero kaj luno, kiu estas je proksimume 81-oble pli malpeza, ol la tero),
:<math>a_Z = 33,2 \cdot 10^{-6} m/s^{2}</math> .
Linio 79:
|Suno<ref name="lentz"/> ||0,46 ||14 cm
|-
|[[Venuso (planedo)|Venuso]] en malsupera [[Konjunkcio (astronomio)|konjunkcio]] ||5·10<sup>-5−5</sup> ||17 µm
|-
|[[Jupitero (planedo)|Jupitero]] ||6·10<sup>-6−6</sup> ||2 [[mikrometro|µm]]
|-
|[[Marso]] en [[Opozicio (astronomio)|opozicio]] ||2·10<sup>-6−6</sup> ||0,5 µm
|-
|[[Marso]] en [[Konjunkcio (astronomio)|konjunkcio]] ||1·10<sup>-8−8</sup> ||3 [[nanometro|nm]]
|}