Ĉagataja lingvo: Malsamoj inter versioj

}}</ref>. Kiel parto de la preparo por la establado de [[Uzbeka Soveta Socialisma Respubliko]] en 1924, la ĉagataja estis oficiale renomita "malnovuzbeka".<ref>{{cite book|last=Schiffman|first=Harold|title=Language Policy and Language Conflict in Afghanistan and Its Neighbors: The Changing Politics of Language Choice|year=2011|publisher=Brill Academic|isbn=978-9004201453|pages=178–179|url=https://books.google.com/books?id=tdEyAQAAQBAJ&pg=PA179&dq=Chagatai+%22Old+Uzbek%22+official&hl=en&sa=X&ei=FaFjUrfrAtGS0QXpq4CICg&ved=0CE0Q6AEwBA#v=onepage&q=Chagatai%20%22Old%20Uzbek%22%20official&f=false}}</ref> Edward A. Allworth argumentis ke tiu renomigo "malbone distordis la literaturhistorion de la regiono" kaj kutimis doni al verkintoj kiel ekzemple la 15-jarcenta verkisto Aliŝer Navoi uzbekan identecon.<ref>''Metzler Lexikon Sprache'', ibid.; ''The encyclopaedia of Islam''. New ed. Vol. 10, 2000, s.v. ''Turks'', paĝo 686–736: S.paĝoj 708–710.</ref><ref>{{cite book|last=Allworth|first=Edward A.|title=The Modern Uzbeks: From the Fourteenth Century to the Present: A Cultural History|year=1990|publisher=Hoover Institution Press|isbn=978-0817987329|pages=229–230|url=https://books.google.com/books?id=beCoAAAAQBAJ&pg=PT202&dq=Chagatai+%22Old+Uzbek%22+official&hl=en&sa=X&ei=FaFjUrfrAtGS0QXpq4CICg&ved=0CFcQ6AEwBg#v=onepage&q=Chagatai%20%22Old%20Uzbek%22%20official&f=false}}</ref> Frua evoluo de la lingvo iam estas konata kiel [[meztjurka lingvo]], aŭ eĉ simple tjurka<ref name=Metzler>''Metzler Lexikon Sprache'', tria, novprilaborita eldono de 2005, paĝo 697.</ref>.

[[Dosiero:Chagatai Khanate late 13th century locator map.svg|eta|dekstre|250px|Mapo de la ĉagatajparolantaj[[Ĉagataja Ĥanlando]] fine de la 13-landoja jarcento]]

Ĉagataja apartenas al la Karluk-filio de la [[Tjurka lingvaro|tjurkaj lingvoj]]. Ĝi devenas de la Aĝa La Turka kiu funkciis kiel lingua franca en [[Mezazio]], kun forta infuzo de [[araba lingvo|arabaj]] kaj [[persa lingvo|persaj]] vortoj kaj turnoj de frazo. Ĝia literatura formo estis bazita sur du pli frue librolingvoj, Karaĥanido kaj Ĥorezmo. Ĝi povas esti dividita en tri periodojn<ref>Boeschoten / Vandamme: ''Chaghatay'', S.paĝo 166.</ref><ref>Boeschoten / Vandamme: ''Chaghatay'', S.paĝo 168.</ref>:

La unua periodo estas transira fazo karakterizita per la reteno de arkaikaj formoj; la dua fazo komenciĝas per la publikigo de la unua divano de [[Aliŝer Navoi]] kaj estas la altpunkto de Ĉagatailiteraturo, sekvita antaŭ la tria fazo, kiu estas karakterizita per du forkigaj evoluoj. Oni estas la konservado de la klasika Ĉagatailingvo de Navoi, la alia tendenco estas la kreskanta influo de la dialektoj de la lokaj parolaj lingvoj. La Ĉagataja tjurklingvo havis sian glortempon en la [[Timurida Imperio]]. Ĉagataja restis la universala librolingvo de Mezazio ĝis la [[USSR|sovetiaj reformoj]] de la frua 20-a jarcento, kaj havis konsiderindan influon sur la evoluo de Indio ([[hinda lingvo|la hinda]]/[[urda lingvo|la urdua]])<ref>Boeschoten / Vandamme: ''Chaghatay'', ibid.; ''The encyclopaedia of Islam''. New ed. Vol. 10, 2000, s.v. ''Turks'', S.paĝo 708.</ref><ref name=EckmannManual4-5>János Eckmann: ''Chagatay manual''. Richmond, 1966. Reprint, Richmond, 1997, S.paĝoj 4–5.</ref><ref name=EckmannManual9-10>János Eckmann: ''Chagatay manual''. Richmond, 1966. Reprint, Richmond, 1997, S.paĝoj 9–10.</ref>.

[[Araba-persa alfabeto|La ĉagataja alfabeto]] estas konata kiel Kona Yëziq (malnova manuskripto)<ref name=EckmannCharakteristik>János Eckmann: ''Zur Charakteristik der islamischen mittelasiatisch-türkischen Literatursprache'', inen: ''Studia altaica'' : Festschrift für Nikolaus Poppe. Wiesbaden 1957, S.paĝoj 51–59.</ref>.

* Pavet de Courteille, Abel, ''Dictionnaire Turk-Oriental: Destinée principalement à faciliter la lecture des ouvrages de Bâber, d'Aboul-Gâzi, de Mir Ali-Chir Nevâï, et d'autres ouvrages en langues touraniennes (Eastern Turkish Dictionary: Intended Primarily to Facilitate the Reading of the Works of Babur, Abu'l Ghazi, Mir ʿAli Shir Navaʾi, and Other Works in Turanian Languages)''. ParisParizo, 1870. Reprinted edition, Amsterdam: Philo Press, 1972, ISBN 90-6022-113-3. Also [https://books.google.com/books?id=d6UCAAAAQAAJ&pg=PP9 availablerete onlinelegebla] (Google Books)

* Erkinov, Aftandil. “Persian-Chaghatay Bilingualism in the Intellectual Circles of Central Asia during the 15th-18th Centuries (the case of poetical anthologies, bayāz)”. ''International Journal of Central Asian Studies''. C.H.Woo (edeld.). vol. 12, 2008, pp.paĝoj&nbsp;57&ndash;82 [http://www.iacd.or.kr/pdf/journal/12/3.PDF].

* [http://www.uni-klu.ac.at/eeo/Tschagataisch.pdf H. Haarmann: Tschagataisch. in: M. Okuka (Hg.): Lexikon der Sprachen des europäischen Ostens. Klagenfurt (= Wieser Enzyklopädie des europäischen Ostens 10) 2002., S.paĝo 809.] (PDF; 92 kB) {{ref-de}}