Greka lingvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 45:
La mez(epok)a aŭ bizanca greka lingvo komencis evolui en la [[bizanca imperio|bizanca]] aŭ orient-romia imperio post la divido de la [[Romio|romia imperio]] en [[395]], sed la ŝanĝoj vere manifestiĝis nur en la 6-a aŭ 7-a jarcento. Kompare al la klasika lingvo la bizanca simpligis la gramatikon kaj modifis la prononcon, kiu jam similis al la moderna. Frapa diferenco estas, ke la vokalojn [[η]], [[ι]] kaj [[υ]] kaj la [[diftongo]]j ''ει'' kaj ''οι'' oni nun prononcis egale kiel "i".
 
Inter 1000 kaj [[1453]] p.K., la [[otomana imperio|turkoj]] alproprigadis la [[bizanca imperio|bizancan imperion]], kaj inter [[1453]]–[[1821]], la grekoj loĝis sub la turka tronohegemonio, do multaj vortoj el la [[turka lingvo|turka]] kaj el la slavidaj lingvoj eniris la lingvon. Ankaŭ la [[gramatiko]] plu simpliĝis, kiel simile okazis pri la [[latina]] en okcidenta Eŭropo.
 
=== Novgreka lingvo ===
Linio 54:
 
== Skribo ==
{{Ĉefartikolo|greka alfabeto}}
Inter 1000 kaj 800 a.K., la grekoj adaptis la [[alfabeto]]n de [[fenicoj]] al sia lingvo kaj aldonis [[vokalo]]jn. Tiel ekestis la [[greka alfabeto]].
 
Linio 74 ⟶ 75:
'''Novgreka lingvo''' estas la teĥnika termino por la ''tutaĵo'' de la lingvaj evoluŝtupoj de la greka idiomo post la [[Otomana imperio|otomanaj]] konkeradoj, kies kulmino atingiĝis en [[1453]] per la falo de [[Konstantinopolo]]. Antaŭe oni ĝin nomu pli bone ''greka bizanca''. Sed ankaŭ dum la tempo de la turka jugo la greka funkciis kontinue kiel diplomata kaj klereca lingvo.
 
Jarcentojn, ĝis la fina venko ne antaŭ la jaro 1975, kuŝis malsama kaj lingvistike malutila abismo inter la nature evoluinta parolata lingvo, la [[demotiko]] (greke δημοτική, ''dimotikí'', «la popola [lingvo]») kaj la skribata kaj en lernejoj instruata, la [[katarevuso]] (greke καθαρεύουσα, ''katharévusa'', «la purigita [lingvo]»). La laste nomita prenis sklave kaj blinde la antikvan helenan lingvon kiel la imitindan ekzemplon, kiun biglosiandulingvan fenomenon oni konis kaj signis jam ekde la malfruhelenisma epoko per la vorto ''atikismo''.
 
Je diferenco al la klasika lingvo en [[Ateno]] dum la regno de [[Periklo]] la 5-an jarcenton a. K., la novgreka karakteriziĝas per senseble faciligita gramatiko kaj treege modifita prononco. Riĉiĝis ĝia vorttrezoro per multaj turkaj, latinidaj, albanaj kaj slavaj vortoj. Superlativa eco kuŝas en la fakto ke – de la [[Mikeno|Micena]] epoko ĝis hodiaŭ – la greka lingvo devancas eĉ la [[ĉina lingvo|ĉinan]] kiel la lingvo la plej longe dokumentita kaj samtempe ankoraŭ nun uzata.