Glavo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 14:
==Historio==
Glavoj estis gravaj armiloj tra la mondo ekde ekutiligo de [[metalo]]j en la [[Bronzepoko]] ĝis post la [[Mezepoko]], sed estas hodiaŭe uzataj ĉefe por [[sporto|sportaj]] celoj, anstataŭigite de [[pafilo]]j en batalo. Glavojn oni kutime trovas ĉu [[fero|feraj]] aŭ [[ŝtalo|ŝtalaj]], sed el la Bronzepoko ankaŭ restas [[bronzo|bronzaj]] glavoj. Por praktikado kaj ludado ankaŭ uzatas [[ligno|lignaj]] glavoj. Famas la fikciaj ''lumglavoj'' de la filmoj ''[[Star Wars]]'', kun ĉion-tranĉa lumradio eligebla el la tenilo, sed en la reala mondo oni (ankoraŭ) ne sukcesis konstrui tiajn.
La unuaj armiloj kiuj povas esti priskribitaj kiel 'glavoj' datas el ĉirkaŭ 3100 a.K. Ili estis trovitaj en [[Arslantepe]], Turkio, fare de Marcella Frangipane el la Roma Universitato; ili estis farita el [[arseno|arsena]] [[bronzo]], kaj estas ĉirkaŭ 60 cm longaj.<ref>[http://dekunukem.deviantart.com/journal/Oldest-Swords-Found-in-Turkey-369725919 Oldest Swords Found in Turkey]</ref><ref>Frangipane, M. et.al. 2010: The collapse of the 4th millennium centralised system at Arslantepe and the far-reaching changes in 3rd millennium societies. ORIGINI XXXIV, 2012: 237-260.</ref> Kelkaj el ili estas markretitaj per [[arĝento]].
Pro sia formo, ''glavo'' en Mezepoko kelkfoje akiris [[faluso|falusan]] [[simbolo|simbolecon]]. ("Glavo kaj rozo.") Notindas ankaŭ la deduktebla religia simboleco de la fasonoj de la glavspecoj de la du [[krucmilito|krucmilitistaroj]]: [[kruco|krucecaj]] glavoj kontraŭ [[lunarko|lunarkaj]] [[jatagano]]j.▼
====Bronzepoko====
{{Ĉefartikolo|Bronzepoka glavo}}
[[Image:Apa Schwerter.jpg|thumb|Apatipaj glavoj, 17a jarcento a.K.]]
[[Image:Nebra Schwerter.jpg|thumb|La glavoj trovitaj kun la [[Ĉieldisko de Nebra]], ĉ. 1600 a.K.]]
La glavo disvolviĝis el la [[ponardo]] kiam la konstruo de plei longaj klingoj iĝis ebla, el la fino de la 3a jarmilo a.K. en Mezoriento, unue el [[arseno|arsena]] [[kupro]], poste en stan-bronzo. Klingoj pli longaj ol 60 cm estis raraj kaj ne praktikaj ĝis la fino de la Bronzepoko ĉar la kontraŭtensia forto de [[bronzo]] estas relative malalta, kaj sekve pli longaj klingoj facile rompiĝus. La disvolvigo de la glavo el la ponardo estis laŭgrade; la unuaj armiloj kiuj povas esti klasitaj kiel glavoj sen ajna ambigueco estas tiuj trovitaj en [[Minoa civilizo|Minoa Kreto]], datitaj el ĉirkaŭ 1700 a.K., atingantaj totalan longon de pli ol 100 cm. Tiuj estas la glavoj de "tipo A" de la Egea [[Bronzepoko]].
Unu el plej gravaj, kaj longdaŭraj, tipaj glavoj de Eŭropa Bronzepoko estis la tipo ''Naue II'' (tiele nomitaj pro [[Julius Naue]] kiu unue estis priskribinta ilin), konataj ankaŭ kiel ''Griffzungenschwert'' (laŭvorte "langokapta glavo"). Tiu tipo unuafoje aperis ĉ. la 13a jarcento a.K. en la civilizo Terramare de Norda Italio (aŭ en la ĝenerala fono de la civilizo Urnfield), kaj survivis al la Ferepoko, kun vivodaŭro de ĉirkaŭ sep jarcentoj. Dum ties vivodaŭro, metalurgio ŝanĝis el bronzo [[Ferepoka glavo|al fero]], sed ne ŝanĝis ties baza dezajno.
==Simbolaro==
▲Pro sia formo, ''glavo'' en Mezepoko kelkfoje akiris [[faluso|falusan]] [[simbolo|simbolecon]]. ("Glavo kaj rozo.") Notindas ankaŭ la deduktebla religia simboleco de la fasonoj de la glavspecoj de la du [[krucmilito|krucmilitistaroj]]: [[kruco|krucecaj]] glavoj kontraŭ [[lunarko|lunarkaj]] [[jatagano]]j.
== Famaj glavoj ==
| |||