Kiel registrite je 04:55, 13 feb. 2016 redakti 142.166.63.232 (diskuto) →‎La pola eksterlande: Malgranda literuma eraro ĝustigita. Etikedo: Vida redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 12:28, 13 feb. 2016 redakti malfari Tlustulimu (diskuto \| kontribuoj) Burokratoj, Patrolantoj, Interfacaj administrantoj, Administrantoj 88 742 redaktoj ŝablono por marki alilingvajn tekstojn Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 5: \| Landoj = [[Pollando]] (38 milionoj) ; [[Germanio]], [[Irlando]], [[Usono]], [[Unuiĝinta Reĝlando]], [[Litovio]], [[Ukrainio]], [[Belorusio]], [[Ĉeĥio]], [[Kanado]], [[Izraelo]] k.a. \| Denaske = proksimume 44 milionoj \| Fremdlingve = ĉ. ~~10.000~~{{lang\|pl\|10000}} \| Klasifiko = {{LingvaKlasifikado\|pl}} \| Koloro = Hindeŭropa Linio 17: \| vikipedio = pl }} La '''pola lingvo''' (~~pole: ''~~{{lang-pl\|język polski'', ''polszczyzna''\|ligilo=ne}}) estas la plej ofte uzata [[okcidentslava lingvo]] (ene de tiu grupo estas la lingvoj: [[ĉeĥa lingvo\|ĉeĥa]], [[slovaka lingvo\|slovaka]], [[soraba lingvo\|soraba]] kaj mortinta [[polaba lingvo\|polaba]]), subgrupo de [[slava lingvaro]]. Oni kalkulas, ke ĝi estas la [[gepatra lingvo]] de ĉirkaŭ 44 milionoj da homoj en [[Pollando]] kaj en tutmonda [[diasporo]] (faka literaturo citas la nombron de 40 ĝis 48 milionoj). == Historio == Linio 27: Unu el la plej fruaj ŝanĝoj kiuj okazis estis hindeŭropa moligo de konsonantoj. Antaŭaj ''k, kh, g, gh'' en lingvoj de satem-grupo, kiel ekz. slavaj, ŝanĝiĝis kutime al ''s'' kaj ''k'' (sed en la [[litova lingvo\|litova]] al ''š'' kaj ''ž''), kaj en lingvoj de kentum-grupo, kiel ekz. [[latina lingvo\|la latina]] kaj [[ĝermanaj lingvoj]] - al ''k'' kaj ''g''. En la malnovslava ĉiuj fermitaj [[silabo]]j ŝanĝiĝis al malfermitaj. Tio kaŭzis aperon de nazalaj vokaloj kaj diversigon al longaj kaj mallongaj [[vokalo]]j. Poste diversigo laŭ longeco de vokaloj tute malaperis. Multaj molaj konsonantoj malmoliĝis, ekz. mola ''r'' (r', ekz. ''r'eka'' –> ''{{lang\|pl\|rzeka}}'', rivero) ŝanĝiĝis al sono ''ĵ'' (skribita: ''rz''). Pluraj molaj konsonantoj perdas sian molecon ĉe fino de vorto. === Influo de fremdaj lingvoj === Linio 65: == Aboco kaj fonetiko == La [[pola alfabeto\|pola aboco]] bazas sur la [[latina alfabeto]] kaj uzas [[diakrita signo\|diakritajn signojn]]: ''{{lang\|pl\|kreska}}'' ([[dekstra korno]]), ''{{lang\|pl\|kropka}}'' ([[superpunkto]]) kaj ''{{lang\|pl\|ogonek}}'' ([[ogoneko]]). Ĝi havas la sekvajn literojn: {\| class="wikitable" ! [[Majusklo]] Linio 260: * '''Rz''' kaj '''Ż''': Esperanta Ĵ. ''Rz'' tre malofte estas prononcata ne kiel Ĵ, sed kiel apartaj literoj ''R'' kaj ''Z'', ekz. "{{lang\|pl\|zamarzać}}" (frostiĝi), "{{lang\|pl\|marznąć}}" (frosti) kaj en nomo "[[Tarzano\|Tarzan]]". Q, V kaj X ne estas klasifikataj kiel literoj de pola alfabeto, ĉar en pola vortfarado ne estas bezonataj. En moderna pola lingvo oni uzas ilin nur en alilingvaj vortoj. Linio 276: En la pola estas uzataj sep kazoj: # '''Nominativo''': kio/kiu? (ekz. ''{{lang\|pl\|krzesło}}'' - seĝo). # '''Genitivo''': kies? de kio/kiu? el kio/kiu? (''{{lang\|pl\|krzesła}}'' - de seĝo, {{lang\|pl\|z krzesła}} - el seĝo). # '''Dativo''': al kio/kiu? (''{{lang\|pl\|krzesłu}}'' - al seĝo). # '''Akuzativo''': kion/kiun? (''{{lang\|pl\|krzesło}}'' - seĝon). # '''Instrumentalo''': per kio/kiu? kun kio/kiu? (''{{lang\|pl\|krzesłem}}'' - per seĝo, {{lang\|pl\|z krzesłem}} - kun seĝo). # '''Lokativo''': en kio/kiu? sur kio/kiu? pri kio/kiu? (''{{lang\|pl\|w/na/o krześle}}'' - en/sur/pri seĝo). # '''Vokativo''': ho, uzata por voki ion/iun (''{{lang\|pl\|krzesło!}}'' - ho, seĝo!). === Vortordo === Linio 288: La plej ofte uzata estas la vortordo [[Subjekto Verbo Objekto\|SVO]], tamen eblas ŝanĝi ordon de vortoj. Ĉiuj subaj frazoj estas gramatike korektaj kaj signifas la samon (''Alica havas katon''), kaj vortordo estas diferenca ekz. por indiki bezonatan sencon: * ''{{lang\|pl\|Ala ma kota}}'' - Alica havas katon. * ''{{lang\|pl\|Ala kota ma}}'' - Alica posedas katon (ekz. ne pruntis ĝin). * ''{{lang\|pl\|Kota ma Ala}}'' - (La) kato estas posedata de Alica. * ''{{lang\|pl\|Kota Ala ma}}'' - Tio, kion havas Alico, estas (la) kato. * ''{{lang\|pl\|Ma kota Ala}}'' - Rilato inter Alica kaj kato estas proprieto. Fakte, nur la tri unuaj ekzemploj aspektas nature, ceteraj estas uzataj tre malofte. Linio 299: Se la kunteksto estas konata, tiam oni povas forlasi frazpartojn, ekz : * ''{{lang\|pl\|Ma kota}}'' (Havas katon) - se priparolata persono (Alica) estas konata. * ''{{lang\|pl\|Ma}}'' (Havas) - mallonga respondo al la demando "''{{lang\|pl\|Czy Ala ma kota?}}''" (Ĉu Alica havas katon?). * ''{{lang\|pl\|Ala}}'' (Alica) - respondo al la demando "''{{lang\|pl\|Kto ma kota ?}}''" (Kiu havas katon?). * ''{{lang\|pl\|Kota}}'' (Katon) - respondo al la demando "''{{lang\|pl\|Co ma Ala ?}}''" (Kion havas Alica?). * ''{{lang\|pl\|Ala ma}}'' (Alica havas) - respondo al la demando "''{{lang\|pl\|Kto z naszych znajomych ma kota ?}}''" (Kiu el niaj konatuloj havas katon ?). == Nuntempaj ŝanĝoj en la lingvo == Linio 322: La [[Patro nia]] en la pola: : ''{{lang\|pl\|Ojcze nasz,'' : ''któryś jest w niebie,'' : ''święć się imię Twoje,'' Linio 332: : ''jako i my odpuszczamy naszym winowajcom'' : ''i nie wódź nas na pokuszenie,'' : ''ale nas zbaw ode złego. Amen''}} == Polaj vortoj en Esperanto == laŭ<ref>Ebbe Vilborg: Etimologia vortaro de Esperanto, Volumo 1, ISBN 91-85288-17-9, paĝoj 71 (celo), 83 (ĉu)</ref><ref>Ebbe Vilborg: Etimologia vortaro de Esperanto, Volumo 3, ISBN 91-85288-21-7, paĝoj 33 (kelkaj), 62-63 (krado), 96 (luti) kaj 124-125 (mošto)</ref><ref>Ebbe Vilborg: Etimologia vortaro de Esperanto, Volumo 4, ISBN 91-85288-22-5, paĝo 65 (pilko)</ref> * ''{{lang\|pl\|cel}}'' → celo * ''{{lang\|pl\|czy}}'' → ĉu * ''{{lang\|pl\|krata}}'' → krado * ''{{lang\|pl\|kilka}}'' → kelkaj * ''{{lang\|pl\|lutować}}'' → luti * ''{{lang\|pl\|mość}}'' → moŝto * ''{{lang\|pl\|picza}}'' → piĉo{{Mankas fonto}} * ''{{lang\|pl\|piłka}}'' → pilko * ''{{lang\|pl\|tekst}}'' → teksto{{Mankas fonto}} == Eksteraj ligiloj ==

Pola lingvo: Malsamoj inter versioj