Arteza fonto: Malsamoj inter versioj

Postulo kaj por arteza fonto kaj por artefarita arteza puto estas "premita grundakvo". Tiu ĉeestas kiam grundakvo estas sigelita per tavolo de roko aŭ argilo ne tralasanta akvon, dum la geologiaj strukturoj permesas ekeston de alta hidraŭlika premo (ekzemple, en bovloforma valo aŭ inter deklivaj rokaj tavoloj). Se oni boras aŭ fosas truon al la subtera stokejo de premita grundakvo, la akvo laŭ la fizikaj reguloj altiĝas ĝis la pli alta grundakva nivelo. Se tiu nivelo estas pli alta ol la tersurfaco ĉe la puto, la grundakvo kvazaŭ el [[gejsero]] sub premo suprenĵetiĝas el la tero (gejseroj mem ''ne'' estas artezaj fontoj, ĉar el ili la akvo ne elspruĉiĝas pro hidraŭlika premo, sed pro ŝanĝo de volumeno sekve de varmiĝo). Artezaj fontoj kaj putoj tial nur eblas en pejzaĝaj valoj.