Emil Orlik: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ujo->io
Neniu resumo de redakto
Linio 2:
[[Dosiero:Emil Orlik 1932.jpg|eta|rekta|Emil Orlik]]
[[Dosiero:DBP 1994 1736 Hans Pfitzner.jpg|eta|rekta|[[Hans Pfitzner]]: germana poŝtmarko el 1994 laŭ portretodesegnaĵo de Orlik]]
'''Emil Orlik''', ĝusta ĉeha skribmaniero ''Emil Orlík'', (naskiĝinta la [[21-an de julio]] [[1870]] en [[Prago]]; mortinta la [[28-an de septembro]] [[1932]] en [[Berlino]]) estis [[BohemioBohemujo|bohema]] [[pentrado|pentristo]], [[grafikisto]], [[fotografiisto]] kaj arto-[[metiisto]].
 
== Vivo ==
Orlik estis filo de la [[judismo|juda]] tajlormajstro Moritz Orlik (1832–1897)<ref>[http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?apm=0&aid=ptb&datum=18971211&seite=18&zoom=2 Nekrologo en la gazeto ''Prager Tagblatt'' de la 11-an de decembro 1897]</ref> el Prago kaj de ties edzino Anna, denaska Stein<ref>[http://digi.nacr.cz/prihlasky2/indexen.php?session=9b770729ba5454ff298e6e80b0853c42&action=record&x=38&t=1&m=1 Polica informilo pri la familio]</ref>. Post la abituro en 1889 je [[Prago]] li studis ekde 1889 ĝis 1893 ĉe la privata pentrolernejo de Heinrich Knirr en Munkeno kaj ĉe la Akademio de Bildaj Artoj je Munkeno. En 1894 li revenis al Prago, kie li en 1897 finfine establiĝis per propra verkejo. Decida por lia plua artisma evoluo fariĝis vojaĝo al [[JapanioJapanujo]] de 1900 ĝis 1901. En 1904 li translokiĝis al [[Vieno]]. Ekde 1899 ĝis 1905 li estis membro de la [[Viena Secesio]] kaj publikigis en la Secesia revuo "Ver Sacrum". Voko al la Ŝtata Instruinstituto de la Berlina Artmetia Muzeo kiel profesoro kaj estro de la grafiko-klaso – li estis posteanto de Otto Eckmann – igis lin transloĝiĝi al [[Berlino]]. Inter liaj lernantoj troviĝas tre bone konataj nomoj Namen kiel [[George Grosz]], [[Hannah Höch]], Oskar Nerlinger, Josef Fenneker, sed ankaŭ malpli konataj kiel ekzemple Carl Schröder kaj la trankvila Gustav Berthold Schröter. Ekde 1906 Orlik destis membro de la [[Berlina Secesio]] kaj partoprenis ties ekspoziciojn.
 
Berlino restis ĝis la morto de Orlik lia loĝurbo, de tie li preskaŭ ĉiun jaron li entreprenis vojaĝojn al [[Sudeŭropo]], [[FrancioFrancujo]] kaj [[SvisioSvisujo]]. En la jaro 1912 li komencis sian duan, pli vastan vojaĝon al Azio, kiu kondukis lin tra [[ĈinioĈinujo]], [[KoreioKoreujo]] kaj [[Japanio]]Japanujo. Li mortis la 28-an de septembro 1932 en Berlino.
 
Berlino restis ĝis la morto de Orlik lia loĝurbo, de tie li preskaŭ ĉiun jaron li entreprenis vojaĝojn al [[Sudeŭropo]], [[Francio]] kaj [[Svisio]]. En la jaro 1912 li komencis sian duan, pli vastan vojaĝon al Azio, kiu kondukis lin tra [[Ĉinio]], [[Koreio]] kaj [[Japanio]]. Li mortis la 28-an de septembro 1932 en Berlino.
== Verkaro ==
Orlik verkis precipe kiel desegnisto kaj grafikisto (akvafortoj kaj lignogravuraĵoj). Liaj motivoj ampleksas portretojn de elstaraj samtempuloj, i.a. de [[Henrik Ibsen]], Bernhard Pankok, [[Gustav Mahler]], [[Hermann Bahr]], [[Max Klinger]], [[Rainer Maria Rilke]], kiun li konis ekde 1896 el Prago, kaj [[Jakob Wassermann]]. "La temaro de liaj verkoj radikas en la etburĝa kaj kampara medio de liaj respektivaj restadejoj ... Per tio ankaŭ la temocikloj en la verko de Orlik ... estas skizitaj: la popolarto, la kampara vivo, la monduma, la grandurbo kaj ĝiaj loĝantoj, la ekzota, la foraj landoj de Oriento kaj de [[Orientazio]]."<ref>Emil Orlik. Zeichnungen und Druckgraphik von 1889-1932, Munkeno 1972, p. 33</ref>
[[Dosiero:Die Weber 1897 by Emil Orlik.jpeg|eta|Afiŝo de Emil Orlik pri la dramo ''Die Weber'' de [[Gerhart Hauptmann]]]]
Orlik konceptis laŭ mendo de la [[kolonjo|kolonja]] ĉokoladofabrikanto Ludwig Stollwerck kolektobildojn por Stollwerck-Kolektalbumoj, i.a. la serio „Rinderbilder“ [Bovobildoj] por la Stollwerck-Kolektalbumo N-ro 5 el 1902.<ref>Lorenz, Detlef: Reklamekunst um 1900. Künstlerlexikon für Sammelbilder, Reimer-Verlag, 2000.</ref> De 1917 ĝis 1918 Orlik estis okupita dum la Konferenco de [[traktato de Brest-Litovsk|Brest-Litovsk]] kiel gazetara desegnisto.
Linio 14 ⟶ 16:
 
Kiel aldonaĵoj la artorevuo ''Pan'' publikigis en 1897 malgrandajn akvafortojn de Orlik, inter ili etformata akvaforto de la afiŝo ''Die Weber'' [La teksistoj] pri la samnoma sociodramo de [[Gerhart Hauptmann]]. En letero de la 13-a septembro 1897 al la poeto li referencis la reproduktaĵon de la afiŝo en ĉi tiu revuo, kiu validas kiel „fundamenta ŝtono de la germana socia afiŝo“<ref> Eugen Otto (eldoninto): Emil Orlik. Leben und Werk 1870 bis 1932. Prago, Vieno, Berlino. Christian Brandstätter Verlag, Vieno 1997, p. 146.</ref> Ekde 1897 ĝis 1901 la munkena kultura revuo ''Die Jugend'' ree kaj ree uzis grafikaĵojn kaj bildojn de Orlik.
 
== Japanismo ==
Post sia uunua vojaĝo al [[Japanio]]Japanujo en 1900/01 Orlik kreis verkojn inspiritajn de japana kolora [[lignogravurado]]. Oni nombras lin do al la artistoj de la [[japanismo]]. Orlik ankaŭ vojaĝis al [[Ĉinio]]Ĉinujo, [[RusioRusujo]] kaj [[EgiptioEgiptujo]].
 
Orlik kolektis artverkojn el orienta Azio kaj estis en 1909 pruntedonanto por la ekspozicio „Japan und Ostasien in der Kunst“ [JapanioJapanujo kaj orienta Azio en la arto].<ref>Cäcilie und Oscar Graf, Verzeichnis der Sammlungen und Aussteller, en ekspozicia katalogo: Japan und Ostasien in der Kunst, Oficiala katalogo de la ekspozicio, Munkeno 1909, p. 104</ref>
 
== Ekspozicioj ==
Linio 26 ⟶ 29:
<references />
 
== LiteraturoBibliografio ==
[[Dosiero:Emil Orlik Exlibris.jpg|eta|rekta|[[Ekslibriso]] de Orlik]]
* Uwe Carstens: ''Emil Orlik'', en: ''Tönnies-Forum'', 16-a jarkolekto, 2007, kajero 2
Linio 40 ⟶ 43:
* Stiftung Kunstforum Ostdeutsche Galerie (eldoninto): ''Zwischen Japan und Amerika. Emil Orlik – Ein Künstler der Jahrhundertwende''. Kerber, Bielefeld 2012, ISBN 978-3-86678-714-8.
* Jochen Meyer: ''»Ich gehe mit Kremserweiß schlafen und stehe mit Zinnoberrot auf!« Emil Orliks »Kamelbriefe« an Oskar Loerke 1913-1932''. Wallstein, Göttingen 2013, ISBN 978-3-8353-1360-6.
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Commons|Emil Orlik}}