Aŝoko: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
+{{Informkesto biografio}}
e +formatado de sxablonoj per AWB
Linio 18:
|EnkondukaLinio = ne
}}
'''Aŝoko''' ([[sanskrito|sanskrite]], अशोक, en la [[palia lingvo]] Asóka), (naskiĝis ĉirkaŭ [[-304|304 a. K.]], mortis en [[-232|232 a. K.]]), estis verŝajne la plej signifa reganto en la [[historio de Barato|historio de Hindujo]] kaj la plej glora el ĉiuj [[budhismo|budhistaj]] regantoj, eĉ se la esploristoj daŭre disputas pri tio, en kia mezuro li estis budhisto.
 
== Vivo ==
Linio 36:
 
== Spuroj restantaj ==
En la ruinoj de Kalinga, kavernoj malfermiĝas en la rokoj. Dum jarcentoj vivis tie budhistaj kaj ĵainaj monaĥoj solaj fore de homaj iluzioj. Proksime al la batalkampo pagodo blanka kaj ronda superrigardas la horizonton. Tiel fore kiel portas la vido videblas verdaj kampoj ĉirkaŭ tiu templo dediĉita al paco. Senmovaj leonoj gardostaras ĉe la enirejo kaj sur la domo de la konstruaĵo staras pluraj paroj kun la brakoj etenditaj ĉielen, kiel konektitaj al la kosmo.
 
La fonot de la plimulto de niaj scioj pri Aŝoko devenas de la multaj surskribaĵoj, kiujn li gravurigis sur kolonojn kaj rokojn en sia tuta imperio, ĉefe en la lingvo māgadhī ([[prakrito]]) en la skribo brāhmī (kaj foje en literoj de la alfabeto ''kharoṣṭhī''), sed ankaŭ en la [[greka]] kaj la [[aramea]].
 
Tiuj surskribaĵoj estas la unuaj atestoj skribaj de la hinda lingvo, kaj tiu skribo naskis ĉiujn aliajn [[abugido|duonsilabarojn]] troveblajn nun en Hindujo (kiel la [[nagario|nagaria]]), sed ankaŭ helpis la disvastiĝon de budhisma etiko kaj kuraĝigis al [[senperforto]], akcepto de la doktrino de la [[darmo]], devo kaj justa konduto.
Linio 47:
Ĝis la brita koloniado, ĉirkaŭ 2.000 jarojn poste, neniam ekzistis tiel granda parto unuiĝinta sub ununura registaro en la hinda subkontinento.
 
La [[Kapitelo|kapitelojkapitelo]]j de la kolonoj de Aŝoko, nomataj ''lāt'', estas nuntempe unu el la simboloj de la barata respubliko. Ili bildiĝas en la [[emblemo de Barato|nacia emblemo]]. La simboligita rado de Aŝoko krome bildiĝas en la [[flago de Barato]].
 
== Dekretoj ==
Linio 53:
{{citaĵo|Antaŭe en la kuirejoj de la reĝo Pijadasi (alia nomo de Aŝoko), la amato de la dioj, centoj da miloj da bestoj estis ĉiutage mortigitaj por la viando. Ekde nun nur tri bestoj estos mortigitaj, du [[pavo]]j kaj unu [[cervo]], kaj la cervo ne regulo. En estonteco eĉ tiuj tri bestoj ne plu estos mortigitaj.|Traduko laŭ la [[franca]] vikipedio: ''Autrefois dans les cuisines du roi Piyadassi (''autre nom d'Ashoka''), le Bien-aimé des Dieux, des centaines de milliers d'animaux étaient tués quotidiennement pour leur viande. Dorénavant, [?], seulement trois animaux seront tués, deux paons et un cerf et le cerf pas de façon régulière. Même ces trois animaux ne le seront plus dans l'avenir.''}}
 
{{citaĵo|Ĉie en la imperio de la amato de la dioj, la reĝo Pijadasi, kaj eĉ en la reĝlandoj ĉe ĝiaj limoj, kiel tiuj de ''Chola'', ''Pandja'', ''Satjaputra'', ''Keralaputra'' kaj ankaŭ en tiu de [[Srilanko]] kaj tiu de la greka reĝo nomata Antioĥo kaj en tiuj de la reĝoj najbaraj de Antioĥo, ĉie la du helpoj de la amato de la dioj, la reĝo Pijadasi estas liverataj. Ili konsistas el medicina kuracado por homoj kaj atento por la bestoj. La [[Kuracplanto|kuracplantojkuracplanto]]j, tiel gravaj al la homoj kaj la bestoj estas alportataj kaj plantataj ĉien, kie ili ne kreskas nature; sammaniere radikoj kaj fruktoj estas aportataj kaj plantataj ĉien, kie ili ne kreskas nature. Putoj estas elfosataj laŭ la vojoj kaj arboj plantataj por la bieno de la homoj kaj la bestoj.|Traduko laŭ la [[franca]] vikipedio: ''Partout dans l'empire du Bien-aimé des Dieux, le roi Piyadassi et même dans les royaumes à ses frontières, comme ceux des Chola, Pândya, Satyapoutra, Kéralapoutra aussi bien que dans celui de [[Ceylan]] et du roi grec nommé Antiochos et dans ceux des rois qui sont voisins d'Antiochos, partout les deux assistances du Bien-aimé des Dieux, le roi Piyadassi, sont fournis. Celles-ci consistent en soins médicaux pour les hommes et en attention pour les animaux. Les herbes médicinales si utiles pour l'homme ou pour la bête, sont apportées et plantées partout où elles ne poussent pas naturellement ; de la même façon, racines et fruits sont apportés et plantés partout où ils ne poussent pas naturellement. Des puits sont creusés le long de routes et des arbres plantés pour le bien des hommes et des bêtes.''}}
 
== Referencoj ==
Linio 66:
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj|q=Aŝoko}}
{{commonscat}}
* ''Terra X'': [http://www.zdf.de/ZDFmediathek/content/802252?inPopup=true Aŝoko - La hinda militisto de Budho]; dokumenta filmo de la germana televido [[ZDF]]
* [http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/ashoka.html La ediktoj de la reĝo Aŝoko]
Linio 72:
* [http://www.spiegel.de/wissenschaft/mensch/0,1518,483499,00.html Artikolo de la gazeto] "[[Der Spiegel]]" pri Aŝoko
 
{{Bibliotekoj}}
 
{{havenda artikolo|Aŝoko}}
 
[[Kategorio:Barataj regantoj]]