Józef Ulma: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 4 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q3133080)
eta kompletigo laŭ pola vikipedio
Linio 2:
 
==Vivo==
Li naskiĝis en malriĉa [[vilaĝo|vilaĝa]] familio, finis kvarklasan fundamentan lernejon. En 1921 soldatservis. En aĝo de 29 jaroj komencis lerni en agrikultura lernejo kaj estante 35 jara edziĝis al Wiktoria Niemczak, pli juna je 12 jaroj. Post komenciĝo de germanala [[invado en Pollandon|germana okupado]] Józef Ulma engaĝiĝis en helpado al [[holokaŭsto|eksterminataj]] judoj. Verŝajne en la dua duono de 1942 kaŝigis en sia [[garbejo]] 8 [[judoj|judajn]] fuĝintojn: ses membroj de la familio Szall (Ŝali) el [[Łańcut]] kaj du filinoj de Chaim Goldman - Golda kaj Laiki. Krome li helpis al alia juda familio konstrui terdomon en apuda arbaro kaj liveris al ĝi manĝaĵojn kun aliaj aĵoj. Post certa tempo la dometo estis malkovrita de germanoj, kiuj murdis ĝiajn loĝantojn - tri virinojn kun unu infano. Neniu tiam malkaŝis lian helpadon. Dume ceteraj judoj kaŝiĝis ĝis printempo de 1944 kiam [[ukrainoj|ukraina]] policano Włodzimierz Leś [[denunco|denuncis]] ilin. Pli frue li transprenis tutan havaĵon de la familio Szall en [[Łańcut]] kaj nun celis likvidi ties proprietulojn.
 
==[[Murdo]]==
La 24-an de marto 1944 germanaj ĝendarmoj de Łańcut pafmortigis Józef Ulma, lian edzinon Wiktoria (en progresinta [[gravedeco]]) kaj sesopon de [[infano]]j - 8-aĝan Stasia, 6-aĝan Basia, 5-aĝan Władzio, 4-aĝan Franek, 3-aĝan Antos kaj unu kaj duonaĝan Marysia. La sepa infano mortis en sino de la patrino. Kune kun ili pereis ĉiuj kaŝataj - dum pli ol du jaroj - judoj.
 
La 24-an de marto 1944 germanaj ĝendarmoj de Łańcut pafmortigis Józef Ulma, lian edzinon Wiktoria (en progresintala lasta monato de [[gravedeco]]) kaj sesopon de [[infano]]j - 8-aĝan Stasia, 6-aĝan Basia, 5-aĝan Władzio, 4-aĝan Franek, 3-aĝan AntosAntoś kaj unu kaj duonaĝan Marysia. La sepa infano mortis en sino de la patrino. Kune kun ili pereis ĉiuj kaŝataj - dum pli ol du jaroj - judoj.
 
==Memorigo==
Septembre 1995 Józef Ulma kun la edzino estis postmorte distingitaj de la israela medalo [[Justuloj inter la popoloj]].
 
Septembre 2003 [[Metropolito|Metropolita]] Kurio en [[Przemyśl]] komencis proceson de [[beatigo]] de la familio.
 
Marte 2004 en Markowa apud [[Łańcut]] oni starigis monumenton por memorigi [[martiro|martirologio]]n de la Servistoj de Dio.

En kaj2010 marteprezidento [[Lech Kaczyński]] distingis ilin per la Komandora Kruco de la Ordeno ''Polonia Restituta''.

Marte 2011 en Markowa oni malfermis ekspozicion ''[[Samaritanoj]] el Markowa, la [[familio]] de Ulma - [[poloj]] murditaj de [[germanoj]] pro helpo al [[judoj]]''.
 
Marte 2014 estosestis inaŭgurita en [[Antaŭkarpatio]] Muzeo al Polojpoloj Savantajsavintaj Judojnjudojn]] en [[Antaŭkarpatio]] je la nomo de Servistoj de Dio, la Familio Ulma.
 
Laŭ esploroj de [[Instituto pri Nacia Memoro]] en [[Antaŭkarpatio]] oni jam dokumentis preskaŭ 1700 personojn, kiuj kaŝloke ŝirmis judojn. Pli ol 200 de ili pereis pro helpo al juda loĝantaro. Dum [[faŝismo|faŝisma]] [[okupado|okupacio]] de Pollando kaŝigo de judoj estis granda risko. Nur en Pollando kaj Sovetunio pro ajna helpo al judoj minacis [[mortpuno]]. Malgraŭ tio en [[Pola Partizana Ŝtato|Pola Subtera Ŝtato]] oni konspire helpadis al judoj en la tuta lando.
 
==Bibliografio==
* Mateusz Szpytma, Jarosław Szarek, ''Sprawiedliwi wśród narodów świata'' ([[Justuloj inter la popoloj|Justuloj inter nacioj]] de la mondo), Dom Wydawniczy Rafael, ISBN 83-602-9389-8
 
==Vidu ankaŭ==
* [[Irena Sendlerowa]]
* [[Konsilantaro por Helpo al Judoj]]
* [[Pola katolika protesto kontraŭ holokaŭsto de judoj]]
 
==Eksteraj ligiloj==
Linio 29 ⟶ 36:
{{DEFAULTSORT:Ulma, Jozef}}
{{Bibliotekoj|PeEnEo=356455|LCCN=no/2005/116353|VIAF=58824808|TSURL=N/A}}
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1900]] [[Kategorio:Katolikoj]] [[Kategorio:Mortintoj en 1944]]