El Niño Suda Oscilado: Malsamoj inter versioj

 

'''El Niño–Suda Oscilado''' ('''ENSO''') estas neregula perioda variado en [[vento]] kaj [[Marsurfaca temperaturo|marsurfacaj temperaturoj]] ĉe la tropika orienta Pacifika Oceano, tuŝante multon de tropikoj kaj ĉetropikoj. La plivarmiga fazo estas konata kiel ''[[El Niño]]'' kaj la plimalvarmiga fazo kiel ''[[La Niña]]''. ''Suda Oscilado'' estas la akompana atmosfera komponanto, kongrue kun la ŝnĝo de la marsurfaca temperaturo: ''El Niño'' estas akompanata per alta, kaj ''La Niña'' per malalta aera [[surfaca premo]] en la tropika okcidenta Pacifiko.<ref name="CPC ENSO">{{cite web | author = Climate Prediction Center| publisher = National Centers for Environmental Prediction| title = Frequently Asked Questions about El Niño and La Niña | url = http://www.cpc.noaa.gov/products/analysis_monitoring/ensostuff/ensofaq.shtml#DIFFER | date = 2005-12-19 | accessdate = 2009-07-17}}</ref><ref>{{cite book |title=Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change |editors=Solomon, S., D. Qin, M. Manning, Z. Chen, M. Marquis, K.B. Averyt, M. Tignor kaj H.L. Miller |chapter=Observations: Surface and Atmospheric Climate Change|publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |pages=235–336 |url=http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/ch3.html |author=Trenberth, K.E., P.D. Jones, P. Ambenje, R. Bojariu, D. Easterling, A. Klein Tank, D. Parker, F. Rahimzadeh, J.A. Renwick, M. Rusticucci, B. Soden kaj P. Zhai}}</ref> La du periodoj daŭras po kelkajn jarojn (tipe po tri al kvar) kaj ties efikoj varias en intenseco.<ref>{{cite web|url=http://www.metoffice.gov.uk/research/climate/seasonal-to-decadal/gpc-outlooks/el-nino-la-nina/enso-description |title=El Niño, La Niña and the Southern Oscillation |publisher=MetOffice |accessdate=2015-08-18}}</ref>

 

Ambaŭ fazoj rilatas al la cirkulado Walker, malkovrita de [[Gilbert Walker]] dum la komenco de la 20a jarcento. La cirkulado Walker estas okazigita de la premaj bazaj fortoj kiuj rezultas el [[Atmosfera premo|altaerprema sistemo]] super la orienta Pacifika Oceano, kaj el [[Malalta aeropremo|malaltaerprema sistemo]] super [[Indonezio]]. Kiam la cirkulado Walker malfortiĝas aŭ inversiĝas, ''El Niño'' rezultas, kaŭzante la fakton ke la oceana surfaco iĝas pli varmaj ol averaĝe. Speciale forta cirkulado Walker okazigas ''La Niña'', rezulte en pli malvarmaj oceanaj temperaturoj pro pliiĝanta superiĝado.