DDT: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
uniform
eNeniu resumo de redakto
Linio 3:
DDT estas malpermesata en [[Usono]] kaj en plimulto de la riĉaj landoj.
 
DDT apartenas – spite al la relative malalta [[veneno|veneneco]] por la homoj (venenetaj simptomoj ĉe 0,7 g, mortiga dozo ĉe ĉ. 20 g)- al la 12 plej kontajkonataj organikaj venenaĵoj. Tiuj estas malpermesitaj laŭ la [[Stokholma Konvencio]], la 22-an de majo en [[2001]].
 
La problemo kun DDT estas, ke ĝi en la naturo nur tre malrapide malkonstruiĝas – la [[duoniĝa tempo]] daŭras 10 ĝis 20 jarojn – kaj tiel riĉiĝas tralatra la nutroĉeno en la grasa histo de la homo kaj bestoj. La [[biologia duoniĝa temo|biologia duoniĝa tempo]] (tiu tempo, kiu necesas por duona malkonstruo, foriĝo el la korpo) de la akceptita DDT daŭras 1 jaron.
 
Laŭ novaj esploroj, la [[cinamoleo]] havas similajn efikojn, tiel ĝi povas estis alternativo al DDT.
 
== Historio ==
 
DDT estis unuafoje produktita en [[1874]] fare de la [[Aŭstrio|aŭstra]] [[kemiisto]] [[Othmar Zeidler]]. La insekticidan efikon malkovris la [[Svislando|svisa]] [[Paul Hermann Müller]] nur en [[1939]], kiu ricevis pro tio en [[1948]] li ricevis [[Nobel-premio]]n en [[medicino]].
 
La '''industria produktado''' komenciĝis en la 1940-oj. DDT estis uzata komence kiel kontraŭ[[malario|malaria]] kemiaĵo, pli poste kiel "ĉiucelaĵo" kontraŭ ĉiu [[insekto]]j. Oni uzis DDT ĉe rekrutoj de la usona armeo por protektoprotekti kontraŭ [[pediko]]j. La soldatoj estis puderitajpudritaj kaj ricevis DDT-impregnitajn ĉemizojn. Post [[1945]] oni uzis ĝin kontraŭ tifo, plantoprotektokiel plantoprotektilon, eĉ en la domoendome kiel ŝprucaĵon.
 
Meze de la [[1950-oj]] estis konataj la unuaj '''damaĝaj efikoj''' de DDT en formo de granda [[birdomorto]]. En la jaro [[1963]] aperis la libro ''Silent Spring'' (Muta Printempo) de la usona [[biologo]] [[Rachel Carson]], en kiu ŝi prognozis "mutan printempon" pro la birdomortoj. La usona Medioprotekta Ministerio priparoligis la temon nur 8 jarojn poste kaj tio kondukis al DDT-malpermesoj:
Linio 28:
Ekzemplo por sukcesa batalo kontraŭ malario estas [[Sri-Lanko|Cejlono]]. La trafitaj personoj en Cejlono: en 1948 estis 2,8 milionoj da personoj, kiam la registaro decidis uzi DDT kaj en 1963 nur 17 homoj suferis je malario. Post tio, la registaro decidis fini la projekton. Sekvajare jam 170 homoj, en 1969 jam 2,5 milionoj da homoj suferis je malario.
 
Oni proponas la uzadon de DDT en la [[tropiko|tropikaj]] malriĉaj landoj kiel ŝprucaĵon de la dominterna muro. Oni asertas, ke tio ne estas danĝera kaj ke tio efikas, kiel eksperimento el 2000 montras.
 
=== Malbona ===