Kiel registrite je 23:38, 6 maj. 2016 redakti Kani (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 273 540 redaktoj →‎Vidu ankaŭ ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 19:50, 7 maj. 2016 redakti malfari Kani (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 273 540 redaktoj →‎Karakteroj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 33: ==Karakteroj== [[Dosiero:Calif al Mustansir Misr 1055.jpg\|dekstra\|eta\|Ora monero de [[Fatimida]] Kalifo al-Mustansir, [[Misr]], 1055: montro de [[Islama Orepoko]].]]▼ Ĉiu civilizo havas propran subkontinentan bazon, [[skribsistemo]]n, [[religio]]jn, antikvan [[lingvo]]n, klasikajn librojn, [[imperio]]jn kaj [[historio]]n. Kvankam ĉiu civilizo enhavas multajn gentojn kaj landojn, tiuj partoprenas en komuna, ĝenerala [[kulturo]]. Iuj landoj estas produkto de du civilizoj: [[Turkio]], [[Japanio]], [[Pakistano]], [[Indonezio]], ktp. Linio 50 ⟶ 49: * ''Tre tavoligitaj strukturoj'', aŭ [[Tribestrolando\|tribestraj socioj]], kun kelkaj heredaj sociaj klasoj: reĝo, nobeloj, liberaj homoj, servistoj kaj sklavoj. * ''Civilizoj,'' kun kompleksaj [[socia hierarkio\|sociaj hierarkioj]] kaj organizitaj, instituciaj [[registaro]]j.<ref>{{cite book \| last = Beck \| first = Roger B. \|author2=Linda Black \|author3=Larry S. Krieger \|author4=Phillip C. Naylor \|author5=Dahia Ibo Shabaka \| title = World History: Patterns of Interaction \| publisher = McDougal Littell \| year = 1999 \| location = Evanston, IL \| isbn = 0-395-87274-X }}</ref> {{redaktata}}▼ Ekonomie, civilizoj montras pli kompleksajn modelojn de posedrajto kaj interŝanĝas pli ol malpli organizitaj socioj. Living in one place allows people to accumulate more [[Ownership\|personal possessions]] than nomadic people. Some people also acquire [[landed property]], or private ownership of the land. Because a percentage of people in civilizations do not grow their own food, they must [[trade]] their goods and services for food in a [[Market (economics)\|market]] system, or receive food through the levy of [[tribute]], redistributive [[taxation]], [[tariffs]] or [[tithe]]s from the food producing segment of the population. Early human cultures functioned through a [[gift economy]] supplemented by limited [[barter]] systems. By the early [[Iron Age]] contemporary civilizations developed [[money]] as a medium of exchange for increasingly complex transactions. To oversimplify, in a village the potter makes a pot for the brewer and the brewer compensates the potter by giving him a certain amount of beer. In a city, the potter may need a new roof, the roofer may need new shoes, the cobbler may need new horseshoes, the blacksmith may need a new coat, and the tanner may need a new pot. These people may not be personally acquainted with one another and their needs may not occur all at the same time. A monetary system is a way of organizing these obligations to ensure that they are fulfilled. From the days of the earliest monetarised civilisations, monopolistic controls of monetary systems have benefited the social and political elites. ▲[[Dosiero:Calif al Mustansir Misr 1055.jpg\|dekstra\|eta\|Ora monero de [[Fatimida]] Kalifo al-Mustansir, [[Misr]], 1055: montro de [[Islama Orepoko]].]] [[Writing]], developed first by people in [[Sumer]], is considered a hallmark of civilization and "appears to accompany the rise of complex administrative bureaucracies or the conquest state."<ref>[[Timothy Pauketat\|Pauketat, Timothy R.]] 169.</ref> Traders and bureaucrats relied on writing to keep accurate records. Like money, writing was necessitated by the size of the population of a city and the complexity of its commerce among people who are not all personally acquainted with each other. However, writing is not always necessary for civilization. The [[Inca]] civilization of the Andes did not use writing at all but it uses a complex recording system consisting of cords and nodes instead: the "Quipus", and it still functioned as a civilised society.▼ Ekonomie, civilizoj montras pli kompleksajn modelojn de posedrajto kaj interŝanĝas pli ol malpli organizitaj socioj. Vivi en unu loko aŭ alia permesas al personoj akumuli pli da [[Posedrajto\|personaj posedaĵoj]] ol ĉe [[Nomado\|nomadaj personoj]]. Kelkaj personoj ankaŭ akiras [[bieno]]n, aŭ privatan posedrajton de la [[tero]]. Ĉar granda procento de personoj en civilizoj ne kultivas siajn proprajn manĝaĵojn, ili devas [[komerco\|aĉeti aŭ vendi respektive]] siajn havaĵojn kaj servojn por manĝo en [[Merkato\|merkata]] sistemo, aŭ ricevi manĝaĵojn pere de kolektitaj [[imposto]]j, redistribua [[impostado]], [[tarifo]]j aŭ [[dekonaĵo]]j el la manĝoproduktanta segmento de la loĝantaro. Fruaj homaj kulturoj funkciis pere de donŝanĝa ekonomio suplementata de limigitaj sistemoj de [[natura interŝanĝo]]. Komence de la [[Ferepoko]] tiutempaj civilizoj disvolvigis [[mono]]n kiel rimedo interŝanĝo por pliiĝantaj pli kompleksaj transŝanĝojn. Por simpligo, en [[vilaĝo]] la potfaristo faras [[ceramikaĵo]]n por la bieristo kaj la bieristo kompensas al la potfaristo donante al li certan kvanton de [[biero]]. En [[urbo]], la potfaristo povas bezoni novan tegmenton, la tegmentisto povas bezoni novajn [[ŝuo]]jn, la ŝufaristo povas bezoni novajn hufoferojn, la forĝisto povas bezoni novan mantelon, kaj la tanisto povas bezoni novan poton. Tiuj personoj ne povas persone negocadi unu kun alia samtempe kaj ankaŭ ties neceson povas ne okazi ĉiuj samtempe. Monsistemo estas maniero organizi tiujn necesojn por certigi ke ili estos plenumitaj. El la tagoj de la plej fruaj monuzaj civilizoj, monopolaj kontroloj de monsistemoj faris profiton al la sociaj kaj politikaj elitoj. ▲{{redaktata}} ▲[[~~Writing~~Skribo]], developed first by people in [[~~Sumer~~Sumero]], is considered a hallmark of civilization and "appears to accompany the rise of complex administrative bureaucracies or the conquest state."<ref>[[Timothy Pauketat\|Pauketat, Timothy R.]] 169.</ref> Traders and bureaucrats relied on writing to keep accurate records. Like money, writing was necessitated by the size of the population of a city and the complexity of its commerce among people who are not all personally acquainted with each other. However, writing is not always necessary for civilization. The [[Inca]] civilization of the Andes did not use writing at all but it uses a complex recording system consisting of cords and nodes instead: the "Quipus", and it still functioned as a civilised society. Aided by their division of labor and central government planning, civilizations have developed many other diverse cultural traits. These include organized [[religion]], development in the [[arts]], and countless new advances in [[science]] and [[technology]].

Civilizo: Malsamoj inter versioj