Brahmagupta: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 36:
==Polemiko==
Ĉirkaŭ Brahmagupta formiĝis abundo de kritikaro direktita kontraŭ la verkaro de rivalaj astronomistoj, kaj en lia ''Brahmasphutasiddhanta'' troviĝas unu el la plej fruaj atestitaj skismoj inter barataj matematikistoj. La divido estis unuarange pri la aplikado de matematiko al la fizika mondo, pli ol pri matematiko mem. En la kazo de Brahmagupta, la malkonsentoj ekaperis ĉefe el la elekto de astronomiaj parametroj kaj teorioj.<ref name="Plofker 418-419">{{harvtxt|Plofker|2007|pp=418–419}}</ref> Kritikoj de rivalaj teorioj ŝajne tra la unuaj dek astronomiaj ĉapitroj kaj la dekunua ĉapitro estas tute dediĉita al la kritikaro de tiuj teorioj, kvankam nekiu kritikaro aperis en la 12a kaj 18a ĉapitroj.<ref name="Plofker 418-419"/>
 
==Ricevo==
 
La historiisto de scienco [[George Sarton]] nomigis lin "unu el la plej grandaj sciencistoj de sia raso kaj la plej granda el sia tempo."<ref>Gupta 2008, p. 163.</ref> La matematikaj antaŭeniroj de Brahmagupta estis portitaj al plua etendo fare de Bhaskara la 1-a, linia praulo en Ujjain, kiu priskribis Brahmagupta kiel la ''ganaka-ĉakra-ĉudamani'' (la juvelo de la cirklo de matematikistoj). Prithudaka Svamin verkis komentariojn pri ambaŭ liaj verkoj, ŝanĝante malfacilajn versojn en pli simpla lingvaĵo kaj aldonante ilustraciojn. Lalla kaj Bhattotpala en la 8a kaj 9a jarcentoj verkis komentariojn en la ''Ĥanda-ĥadjaka''.<ref>Bhattacharyya, R. K. (2011), "Brahmagupta: The Ancient Indian Mathematician", in B. S. Yadav; Man Mohan, Ancient Indian Leaps into Mathematics, Springer Science & Business Media, pp. 185–192, ISBN 978-0-8176-4695-0 p.185</ref> Pliaj komentarioj estis poste verkitaj en la 12a jarcento.<ref>Gupta 2008, p. 163.</ref>
{{redaktata}}
Kelkajn jardekojn post la morto de Brahmagupta, [[Sindh]] came under the Arab Caliphate in 712 CE. Expeditions were sent into ''Gurjaradesa''. The kingdom of Bhillamala seems to have been annihilated but Ujjain [[Battle of Rajasthan|repulsed the attacks]]. The court of Caliph [[Al-Mansur]] (754-775) received an embassy from Sindh, including an astrologer called Kanaka, who brought (possibly memorized) astronomical texts, including those of Brahmagupta. Brahmagupta's texts were translated into Arabic by [[Muhammad al-Fazari]], an astronomer in Al-Mansur's court under the names ''[[Sindhind]]'' and ''Arakhand''. An immediate outcome was the spread of the decimal number system used in the texts. The mathematician [[Al-Khwarizmi]] (800-850 CE) wrote a text called ''al-Jam wal-tafriq bi hisal-al-Hind'' (Addition and Subtraction in Indian Arithmetic), which was translated into Latin in the 13th century as ''Algorithmi de numero indorum''. Through these texts, the decimal number system and Brahmagupta's algorithms for arithmetic have spread throughout the world. Al-Khwarizmi also wrote his own version of ''Sindhind'', drawing on Al-Fazari's version and incorporating Ptolemaic elements. Indian astronomic material circulated widely for centuries, even passing into medieval Latin texts.{{sfn|Avari|2013|p=32}}<ref name="YoungLatham2006">
{{citation|last1=Young|first1=M. J. L.|last2=Latham|first2=J. D.|last3=Serjeant|first3=R. B.|title=Religion, Learning and Science in the 'Abbasid Period|url=http://books.google.com/books?id=cJuDafHpk3oC&pg=PA302|date=2 November 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-02887-5|pages=302–303}}
</ref><ref name="van Bladel">
{{citation |last=van Bladel |first=Kevin |chapter=Eighth Century Indian Astronomy in the Two Cities of Peace |editor1=Asad Q. Ahmed |editor2=Benham Sadeghi |editor3=Robert G. Hoyland |title=Islamic Cultures, Islamic Contexts: Essays in Honor of Professor Patricia Crone |url=http://books.google.com/books?id=7nSjBQAAQBAJ&pg=PA260 |date=28 November 2014 |publisher=BRILL |isbn=978-90-04-28171-4 |pages=257–294}}
</ref>
 
== Formulo de Brahmagupta ==