Thomas Kuhn: Malsamoj inter versioj

'''Thomas KUHN''' ([[1922]]-[[1996]]) estis [[Usono|usona]] [[filozofo]], [[Filozofio de scienco|Filozofo de scienco]], kaj [[historio|historiisto]] de [[moderna scienco]]. Li estis [[profesoro]] kiu instruis ĉe [[UCB|Berkeley]] ([[1956]]-[[1964|64]]), [[Universitato Princeton]] ([[1964]]-[[1979|79]]) kaj [[MIT]]. Sed lia ĉefa verko, ''The Structure of Scientific Revolutions'' ("La strukturo de sciencaj revolucioj"), li verkis ĝin kiam li ankoraŭ estis studento de [[fiziko]] en [[Universitato Harvard|Harvard]] kiam li studis pri [[Koperniko]] kaj [[Aristotelo]]. ''Strukturo'' unufoje estis monografo, sed poste en [[1962]] ĝi estis eldonita kiel libro.

 

Laŭ Kuhn, [[moderna scienco]] progresas ne per la kvieta neado de [[fakto]]j kaj [[teorio]]j, kiel supozis Aristotelo, sed ĝi saltas per revoluciaj [[paradigmo]]j: [[Koperniko]], [[Darvino]], [[Albert Einstein|Ejnstejno]], [[John Dalton|Dalton]], ktp, ne enkondukis novajn faktojn sed rigardis la bone konatajn faktojn per nova klariga [[modelo]] aŭ '''paradigmo'''. Sed la nova paradigmo konkeras la malnovan plejparte per la ŝanĝo de [[generacio]], ne per la racia konvinko de la partianoj de la malnova paradigmo. Morto kaj modo, ne dolĉa racio, estas la amiko de la nova paradigmo. (1)

 

Bona paradigmo ne nur klarigas elegante kaj trafe la konatajn faktojn, sed ankaŭ sugestas esploron pri nekonataĵoj, kiuj decidige pruvos aŭ malpruvos la paradigmon mem. Ĝi ankaŭ sugestas fruktodonajn kampojn de esploro por disvolvigi la paradigmon. La [[heliocentrismo]] de [[Koperniko]] estas klasika ekzemplo, kiu ne nur estis pruvebla, sed fruktodone direktis la esplorojn de [[Galileo]], [[Keplero]] kaj eĉ [[Tycho Brahe|Tycho]].

 

 

Kiel rekoni skolon:

# La finaĵo de -ismo estas indiko.

 

 

 

(1) komparu tiun penson el [[Max Planck]]: