Iran–Iraka Milito: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Seminario movis paĝon Iraka-irana milito al Iran–Iraka Milito: pli facila prononceblo
Neniu resumo de redakto
Linio 22:
Dum la jardekoj antaŭ la milito, la malamikeco inter Irako kaj Irano baziĝis parte sur la fakto ke Irako havis postulojn super la Irana provinco de [[Ĥuzestano]], kie granda parto de la loĝantoj fakte estas etne [[Araboj|arabaj]] (dum en Irano la plej granda etno estas la Persa). La Iraka registaro kuraĝigis separatismajn agojn en tiu regiono, kie estas multe da nafto. Plie, ambaŭ landoj kuraĝigis separatismon inter la [[kurdoj]] sur la alia flanko de la landlimo. Post la Irana revolucio de 1979, la nova Irana registaro denoncis la kvazaŭ-laika registaro de Saddam Hussein kiel "kontraŭ-islama", kaj incitis Irakanoj ribeli kontraŭ ĝi. Pli ol duono da Irakanoj estas [[ŝijaismo|ŝijaitoj]], same kiel preskaŭ ĉiuj Irananoj, dum la reganta klaso de Irako konsistis ĉefe el [[sunismo|sunitoj]], kaj do la iraka registaro timis ke la Irananoj povus havi influon super la irakaj Ŝijaitoj.
 
[[Dosiero:Iraq, Saddam Hussein (222).jpg|thumb|right|150px|Saddam Hussein]]
[[Dosiero:Iraq, Saddam Hussein (222).jpg|thumb|right|150px|Saddam Hussein]]En [[1980]], kelkaj monatoj antaŭ ol la milito, la irana ambasadejo en [[Londono]] estis atakita de grupo da teroristoj kiuj deklaris ke ili agas por la libereco de Ĥuzestano. Oni poste malkovris ke la iraka registaro trejnis kaj armigis ilin. La 22-an de septembro 1980 irakaj trupoj invadis Iranon. La deklarita celo de Irako estis konkeri la riveron [[Ŝatt al-Arab]] kaj la regionon de Ĥuzestano. La iraka registaro verŝajne fidis je la fakto ke post la revolucio, Irano estis en malforta ŝtato kaj en malbonaj rilatoj kun la okcidenta mondo. Krome, ili kredis ke la iranaj sunitoj helpus ilin, preferante Irakon pli ol la ŝijaisman Iranon. Tamen, la plej multo el la iranaj sunitoj ne kunlaboris kun la invadintoj, eble pro sento de la irana naciismo. Komence la iraka armeo antaŭeniris senprobleme, sed tre rapide la irananoj komencis efike rezisti, kaj miloj da iranaj volontuloj iris helpi sian armeon. La irakanoj rapide malkovris ke la irana armeo ne estis en tiel malbona ŝtato kiel ili supozis, kaj ke la irana popolo tute ne ribelis kontraŭ Khomeini, kiel ili esperis, sed male decidis batali por sia lando.
 
Ĝis junio de [[1982]], la irananoj sukcesis rekonkeri ĉiujn perditajn teritoriojn. Saddam Hussein, komprenante ke la milito ne iris kiel li esperis, proponis pac-interkunsenton, sed Irano refuzis kaj atakis Irakon mem. Por tri jaroj Irako estis en malfacilaĵoj, sed en 1985 la situacio denove ekvilibriĝis. Dum la lastaj jaroj de la milito la du flankoj ankaŭ multe bombis la urbojn de la alia flanko kun aviadiloj, kaj Baghdad kaj Teheran ambaŭ estis bombitaj. Paco alvenis en la somero de 1988, kiam ambaŭ landoj akceptis resolucion de la [[UN]] kiu postulis finon de la batalado. La landlimoj restis neŝanĝigitaj kompare al la komenco de la milito.