Pubereco: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
MatjoT (diskuto | kontribuoj)
MatjoT (diskuto | kontribuoj)
Linio 1:
[[Dosiero:Sexual maturation.jpg|eta|Pelva regiono de pubera viro.]]
'''Pubereco''' aŭ '''puberto'''<ref>Laŭ Reta Vortaro: http://www.reta-vortaro.de/revo/</ref> estas stato de [[knabo]] aŭ [[knabino]] atinginta periodon de la [[vivo]] inter [[infanaĝo]] kaj [[adolesko]]. Ĝi konsistas el aktiviĝo de la seksaj glandoj kaj manifestiĝas per sekundaraj seksaj karakteroj ([[pubvilaro]], [[menstruo]] ĉe knabinoj, ŝanĝo de la [[voĉo]] ĉe knaboj, ktp.) kaj ekfunkcio de [[Reprodukta sistemo|seksorganoj]].
 
Pubereco komenciĝas ĉirkaŭ la 11-a jaro en ambaŭ seksoj (plej ofte inter 108 k. 13 ĉe knabinoj kaj inter 9,5 k. 14 ĉe knaboj<ref>http://campus.cerimes.fr/endocrinologie/enseignement/puberte/site/html/1.html</ref>) kaj daŭras inter 2 k. 5 jaroj, kun grandaj individuaj variaĵoj. Dum tiu periodo, junaj indivduoj tre rapide evoluas korpe, mense, emocie kaj socie.
 
La vortoj "pubera" kaj "puberto" venas el la latina ''pubertas'' kaj rilatas al apero de korpaj haroj.
 
== Ŝanĝoj dum pubereco ==
[[Dosiero:Armpit of a Teenager,in developement,Mar 2013.jpg|eta|Disvolviĝantaj akselharo ĉe puberulo.]]
 
=== Ĉe inoj ===
* Disvolviĝo de [[Mamo|mamoj]]
* Pubvilaro kaj aliaj [[Haro|korpharoj]]
* Kreskado (plej rapida periodo ĉ. la 12-a vivjaro)
* [[Voĉoŝanĝiĝo]] (maliplialtiĝas je [[trito]])
* Menstruiĝo ([[menarĥo]]) ĉ. 12,5-jaraĝo
[[Dosiero:Sexual maturation.jpg|eta|PelvaPelvo regiono deĉe pubera viro.]]
 
=== Ĉe viroj ===
* Disvolviĝo de testikoj kaj peniso
* Pubvilaro kaj aliaj korpharoj (lipharo, barbo, ktp.)
* Kreskado (plej rapida periodo ĉ. la 14-a vivjaro)
* Voĉoŝanĝiĝo (maliplialtiĝas je [[okto]])
* Ejakulo ĉ. 13,5-jaraĝo
 
== Klasifiko de Tanner ==