Kiel registrite je 07:07, 11 jun. 2016 redakti MatjoT (diskuto \| kontribuoj) 187 redaktoj e →‎Notoj kaj referencoj Etikedo: Vida redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 07:33, 11 jun. 2016 redakti malfari MatjoT (diskuto \| kontribuoj) 187 redaktoj Neniu resumo de redakto Etikedo: Vida redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: '''Pubereco''' aŭ '''puberto'''<ref>Laŭ Reta Vortaro: http://www.reta-vortaro.de/revo/</ref> estas stato de [[knabo]] aŭ [[knabino]] atinginta periodon de la [[vivo]] inter [[infanaĝo]] kaj [[adolesko]]. Ĝi konsistas el aktiviĝo de la seksaj glandoj kaj manifestiĝas per sekundaraj seksaj karakteroj ([[pubvilaro]], [[menstruo]] ĉe knabinoj, ~~ŝanĝo~~ŝanĝiĝo de la [[voĉo]] ĉe knaboj, ktp.) kaj ekfunkcio de [[Reprodukta sistemo\|seksorganoj]]. Pubereco komenciĝas ĉirkaŭ la 11-a jaro en ambaŭ seksoj (plej ofte inter 8 k. 13 ĉe knabinoj kaj inter 9,5 k. 14 ĉe knaboj<ref>http://campus.cerimes.fr/endocrinologie/enseignement/puberte/site/html/1.html</ref>) kaj daŭras inter 2 k. 5 jaroj, kun grandaj individuaj variaĵoj. Dum tiu periodo, junaj indivduoj tre rapide evoluas korpe, mense, emocie kaj socie. La vortoj "pubera" kaj "puberto" venas el la ~~latina~~latinaj vortoj ''puber'' (pubo)<ref>André Cherpillod, ''Konciza Etimologia Vortaro'', UEA, 2003</ref> kaj ''pubertas'' (pubereco) kaj rilatas al apero de korpaj haroj. == Fizikaj ~~ŝanĝoj~~ŝanĝiĝoj == [[Dosiero:Armpit of a Teenager,in developement,Mar 2013.jpg\|eta\|Disvolviĝantaj akselharo ĉe puberulo.]]Fizikaj ŝanĝiĝoj estas malsamaj laŭ la sekso kaj konsistas el disvolviĝo de primaraj seksaj karakteroj (seksaj organoj) kaj ekapero de sekundaraj seksaj karakteroj (haroj, kreskado, ktp.) . Biologia celo de puberto estas ekfunkcio de skesoragnoj: tio manifestiĝas per [[menstruo]] ĉe inoj kaj [[ejakulo]] ĉe viroj. === Ĉe inoj === Linio 12: * [[Pubvilaro]] kaj aliaj [[Haro\|korpharoj]] * [[Kreskado]] (plej rapida periodo ĉ. la 12-a vivjaro) * Plilarĝiĝo de [[pelvo]] * Pligrandiĝo kaj [[Mukozo\|mukozaj]] ŝanĝoj de vagino kaj utero * [[Voĉoŝanĝiĝo]] (maliplialtiĝas je [[trito]]) * [[Menstruo\|Menstruiĝo]] ([[menarĥo]]) ĉ. 12,5-jaraĝo Linio 20 ⟶ 22: * Pubvilaro kaj aliaj korpharoj ([[lipharoj]], [[barbo]], ktp.) * Kreskado (plej rapida periodo ĉ. la 14-a vivjaro) * [[Muskola sistemo\|Muskola]] disvolviĝo je la fino de pubereco * Voĉoŝanĝiĝo (maliplialtiĝas je [[okto]]) pro plilongiĝo kaj plidikiĝo de [[voĉkordoj]] * Pligrandiĝo de [[Tireoido\|tireoida kartilago]] * Ejakulo ĉ. 13,5-jaraĝo

Pubereco: Malsamoj inter versioj