Orientfrislando: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 6:
Orientfrislando estas la plej nordokcidenta regiono de Germanio kaj situas borde de la [[Norda Maro]]. La regiono historie-politike konsistas el la [[eksterdistrikta urbo]] [[Emden]] kaj la distriktoj [[distrikto Aurich|Aurich]], [[distrikto Leer|Leer]] kaj [[distrikto Wittmund|Wittmund]]. Tiu areo konsistigas la teritorion de la eksa dukejo Orientfrislando (jaroj 1464 ĝis 1744), kiu poste ĝis la jaro 1978 pluekzistis kiel "distrikto Aurich" ene de la reĝlando [[Prusio]] kaj poste la federacia lando [[Malsupra Saksio]] de Germanio. La enloĝantoj de tiu regiono daŭre nomas sin "orientfrisoj".
 
El '''geografia''' vidpunkto krom tiu regiono ankaŭ la [[distrikto FrieslandFrislando]] kun administrejo en [[Jever]], la [[eksterdistrikta urbo]] [[Wilhelmshaven]] kaj la komunumo [[Saterland]] - ĉiuj politike parto de la najbara regiono [[Oldenburgio]] - apartenas al Orientfrislando. Wilhelmshaven kaj la distrikto FrieslandFrislando do troviĝas "oriente" de Orientfrislando. La kialo por tiu iritiga fakto estas, ke la „distrikto Frislando“ (aŭ „Oldenburga Frislando") estis la frisa parto de la regiono (ĝis 1945 granddukejo) Oldenburgio kaj tial ene de la granddukejo ekhavis sian nomon. Orientfrislando en geografia senco do estas la parto de Germanio inter la maraj enfluejoj de la riveroj [[Ems]] kaj [[Jade]] kaj ties enfluejaj golfoj ''Dollart'' kaj ''Jadebusen''.
 
Pro la diferenco inter historia-politika kaj geografia difino de Orientfrislando ankaŭ la insulo [[Wangerooge]] havas ambiguan statuson: unuflanke ĝi geografie estas parto de la [[orientfrisaj insuloj]], sed aliflanke politike-geografie ekde jarcentoj apartenas al la pejzaĝo ''Jeverland'' (la nuna distrikto FrieslandFrislando) kaj ekde 1818 al [[Oldenburgio]].
 
Sude la limigo de la "geografia" kaj ekde pluraj jarcentoj tradicie protestanta Orientfrislando estas la forte katolikaj distriktoj [[distrikto Cloppenburg|Cloppenburg]] kaj [[distrikto Emsland|Emsland]], kiu tradicie havas fortajn ligojn al la episkopeja urbo [[Münster (Vestfalio)|Münster]].
 
Specialaĵo estas la komunumo [[Saterland]], ĉiuflanke ĉirkaŭita de vastaj [[marĉo]]j. Ĝi laŭ kultura kaj lingva historio apartenas al Orientfrislando, sed pro sia izolita marĉa situo sude de la cetera Orientfrislando jam dum la mezepoko iĝis parto de la suda episkopejo Münster, dum Orientfrislando estis parto de la episkopejo Bremen, kiu kovris la marbordan parton de tuta nordokcidenta Germanio. La divido pluefikas hodiaŭ: La Saterland nun apartenas al la [[distrikto Cloppenburg]]. Pro la izoleco la [[saterfrisa lingvo]], variaĵo de la [[frisa lingvo]] krome parolata en norda Nederlando (la provinco [[Frislando]]) kaj la nordokcidento de la plej norda germana federacia lando [[Ŝlesvig-Holstinio]] (la [[distriktoDistrikto NordfrieslandNorda Frislando]]), pluvivis, dum en la tuta resto de Orientfrislando inter la 15-a kaj 18-a jarcento la [[platdiĉa lingvo]] disvastiĝis kaj la frisa lingvo pereis.
 
La orientfrisoj malgraŭ la perdo de la frisa lingvo sentas sin parto de la frisa kulturo, kiu ligas la regionojn de norda [[Nederlando]], nordokcidenta Germanio kaj sudokcidenta [[Danio]] ĉe la bordo de la Norda Maro.