Ĵerzejo: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Lingveno movis paĝon Vikipedio:Ĵerzejo al Ĵerzejo ne lasante alidirektilon |
eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
{{Informkesto lando
|nomoenlokalingvo
|transskribo
|eonomo
|eonomo alternative
|flago
|priskribo de flago=
|blazono
|priskribo de blazono=
|nacia himno
|nacia devizo
|lokigo-bildo
|oficiala lingvo
|lingvoj
|ĉefurbo
|religio
|km2
|akvo
|loĝantoj
|loĝantaro
|loĝantaro-jaro=2005
|loĝdenso
|vivlongeco
|valuto
|valuta kodo
|horzono
|ttt
|landkodo
|tel
|politika sistemo
|ŝtatestro
|ĉefministro
|nacia tago
|sendependeco
|de kiu
|esperanto-asocio
|MEP
|MEP jaro
|MEP pokapa
}}
'''Ĵerzejo''' (angle
▲'''Ĵerzejo''' (angle : ''Jersey'' [{{IPA|ˈdʒɜːzɪ}}], de la [[Latina lingvo|latina]] vorto ''Insula Caesarea'', do "insulo cezara") estas laŭ areo kaj laŭ nombro de enloĝantoj la plej granda el la [[Manikinsuloj]] de [[Britio]], loĝata de proksimume 90.000 homoj. Ĝi situas en la [[Manika Markolo]] 20 kilometrojn norde de la marbordo de [[Francio]]. Ĵerzejo konsideriĝas la plej sunoriĉa el ĉiuj britaj insuloj kaj konatas pro siaj vastaj plaĝoj.
La insulo Ĵerzejo, kune kun la neloĝataj [[Manikinsuloj]] ''Minquiers'' kaj ''Ecréhous'', formas la memadminstran distrikton ''Bailiwick of Jersey'' (angle) aŭ ''Bailliage de Jersey'' (france), "voktujo Ĵerzejo", ligitan al la brita reĝa familio. La ĉefurbo de la distrikto estas [[Saint Helier]].
== Klimato kaj plantaro ==
[[Dosiero:Pre Noir.jpg|maldekstra|eta|Herbejo de [[orkideo]]j.]]
La insulo havas mildan klimaton, kiun kaŭzas la relative varma akvo de la [[golfa marfluo]] alportata el la [[Meksika Golfo]]. La someroj modere varmas, sed la aŭtunoj, vintroj kaj printempoj signife pli varmas ol en kompareble nordaj regionoj de la eŭropa kontinento. Pro tiu milda klimato kune kreskas plantoj de la [[mediteranea klimato|mediteranea klimata zono]] - ekzemple [[palmo]]j, [[draceno]]j, [[kamelio]]j
[[Dosiero:
Rimarkindas la granda diferenco de ĝis 12 metroj inter malalta kaj alta [[tajdo]]. La areo de rokoj kaj de [[vadomaro]]j senakvaj dum malalta [[tajdo]] povas esti ampleksa, precipe en la sudoriento de la insulo.▼
▲La insulo havas mildan klimaton, kiun kaŭzas la relative varma akvo de la [[golfa marfluo]] alportata el la [[Meksika Golfo]]. La someroj modere varmas, sed la aŭtunoj, vintroj kaj printempoj signife pli varmas ol en kompareble nordaj regionoj de la eŭropa kontinento. Pro tiu milda klimato kune kreskas plantoj de la [[mediteranea klimato|mediteranea klimata zono]] - ekzemple [[palmo]]j, [[draceno]]j, [[kamelio]]j) - kaj plantoj de norda Eŭropo - ekzemple [[genisto]]j, [[filiko]]j kaj [[pino]]j. Sur la insulo kreskas ankaŭ sovaĝaj [[orkideo]]j, ĉefe en la naturprotektata zono ''Pré Noir'' ĉe la okcidenta marbordo. La plej granda parto de la insulo estas aŭ agrikulture utiligata aŭ kovrata per domoj, stratoj kaj placoj. Precipe en la pli etaj loĝlokoj la privatajn domojn ofte ĉirkaŭas belaj ĝardenoj aŭ parkoj. De la antaŭaj arbaroj restas nur etaj restaĵoj en la insulaj valoj. Ĉe parto de la marbordo, ĉefe en la nordo, troveblas krutaj [[klifo]]j, kie kreskas [[genisto]]j, [[filiko]]j kaj etaj arbustoj. Eblas migre ekkoni ilin per la tiel nomataj "klifaj padoj" (angle "cliff paths"), ekirante ekzemple en la golfetoj Plémont Bay aŭ Bouley Bay. En la sudokcidento troveblas ankaŭ sablaj [[duno]]j.
▲Rimarkindas la granda diferenco de ĝis 12 metroj inter malalta kaj alta [[tajdo]]. La areo de rokoj kaj de [[vadomaro]] senakvaj dum malalta [[tajdo]] povas esti ampleksa, precipe en la sudoriento de la insulo.
Inter la insulaj bestoj menciindas aparte la maraj birdoj, ekzemple diversaj [[mevo]]j aŭ [[hematopo]]j; foje ankaŭ [[Atlantika fraterkulo|fraterkuloj]] de la najbaraj insuloj erarvojas al la nordaj klifoj. Rimarkeblas ankaŭ granda nombro de [[fazano]]j.
== Enloĝantoj ==
Sur la insulo krom la [[angla lingvo]] parolatas ankaŭ la [[franca lingvo]] kun [[normandio|normandia]] dialekto. Tiun dialekton la insulanoj nomas ''[[Jèrriais]]''. Ĝi tiom diferencas de la norma franca lingvo, ke nur la indiĝenaj insulanoj komprenas ĝin. La dialekto en la lernejoj de la insuloj ne plu estas deviga fako, sed elekteblas kiel aldona kurso, precipe en la elementaj lernejoj. Plej multaj familioj ne plu ĉiutage parolas ĝin kaj la dialekto tial minacatas formorti.
== Politiko ==
La distrikto Ĵerzejo ne apartenas al la ŝtato [[Britio]] kaj ne dependas de la brita parlamento, sed estas posedaĵo (''crown dependency'') de la reĝa familio de [[Britio]] kaj tial havas propran leĝaron, administradon kaj sendependan impostan sistemon, kiu allogas multajn eksterlandajn kapitalohavajn privatulojn kaj entreprenojn.
Same Ĵerzejo ankaŭ ne apartenas al [[Eŭropa Unio]], kvankam laŭ traktato inter Britio kaj la brita reĝa familio la ministerio pri eksteraj rilatoj de Britio reprezentas ankaŭ la insulon Jersey kaj okaze de neceso la brita armeo defendus ĝin.
<center><gallery>
Dosiero:fivemeile.jpg|
Dosiero:Kempt Tower Jersey.jpg|
Dosiero:Highlands College Jersey.jpg|Kolegio ''Highlands''
Dosiero:
Dosiero:
Dosiero:
Dosiero:
</gallery></center>
== Eksteraj ligiloj
* [http://www.jersey.com/
* [http://www.kanalinseln.de/
* [http://www.aboutjersey.net/
* [http://www.gov.je/
* [http://www.thisisjersey.com/
* [http://www.jerseyinsight.com/
{{Komunumo de Nacioj}}
Linio 88 ⟶ 83:
{{Koordinatoj artikolo|49_13_0_N_2_7_57_W_type:isle_region:JE|49° 13′ 0" norde, 2° 7′ 57" okcidente}}
[[Kategorio:
[[Kategorio:Manikinsuloj]]
[[Kategorio:Britio]]
|