Historioj de Sankta Francisko: Malsamoj inter versioj

La '''''Historioj de Sankta Francisko''''' estas la pentraĵaserio freskoda ciklofreskoj en la malalta parto de la ununura navo de la [[Alta Baziliko de Sankta Francisko el Asizo]]. Laŭ iuj priartaj historiistoj pri arto ĝi estis entreprenita tuj post la jaro [[1296]] (nomet.e. post la realigo de la ''Historioj de la [[Malnova Testamento|Malnova kaj Nova Testamentoj]]'', lokitaj en la plej alta parto,. laŭLaŭ aliaj tiohistoriistoj, okazisla enpentrado komenciĝis inter [[1292]] kaj de [[1296]].

Oni ĝenerale opinias keLaŭ la historia tradicio, funditabazita sur la atestaĵojatestoj de ([[Riccobaldo da Ferrara|Riccobaldo Ferrarese]], [[Lorenzo Ghiberti|Ghiberti]] kaj [[Giorgio Vasari|Vasari]]), la freskoj de la franciskana ciklo estas verko de [[Giotto]]. Komence de la 20-a jarcento ĉi tiu atribuado estis indikintaendiskutita, kun levo de fortaj duboj; ĵusdataj studoj de diversaj esploristoj emas konfirmi la tradician atribuon al Giotto, pro la karakteriza aranĝo de la scenoj, la lerta majstrado de la perspektivoj en la freskojfonaj scenoj, la realismo de la franciskanatuto, ciklola esprimforto - sen balastaj ornamaĵoj - de la monongestoj kaj de la fizionomioj.

Sendepende de aŭtorecotio, deĉu pentraĵojla aŭtoro estis Giotto aŭ alia pentristo, la scenojfreskoj neĉiuokaze montrasne ĉiamhavas la saman kvaliton, el kio devenaskonjektigas, ke ili certe estis pentratajrealigitaj de pluraj manojaŭtoroj en la sama labora sesiosamtempe, subkun la reviziosuperrigardo de ''protomagister'' (nuaunua majstro). LaTio, gravokio dereliefiĝas el la ''franciskana ciklo'' kuŝasestas ĉiukazela enaranĝo de la revoluciajformoj, formalajlaŭ solvojstilo revolucia por la epoko, malsamajmalsama elol tiuj ellaboritaj de [[Cimabue]] kaj pentistojaliaj pentristoj de la antaŭantaŭa jarcento: por iliĉi-lastaj la surpacosurfaco estis esence dudimensia kaj sekve oni ĝin prilaboris kiel [[miniaturo|miniaturan]] paĝon, kun aldonaj elementoj pure dekoraciaj. Laŭ Giotto, male, la pentraĵa pentro-spaco devis rekrei tridimensian volumonmedion kaj li motivigis la interrompon de la scenoj per serio da kolonoj, alkiuj kiesimitas ĉeesto[[loggia|loĝion]], fleksiĝaspluevoluigante ĉioideon ceterajam uzatan, ekzemple en la mozaikoj de la kupolo de [[Baptejo Sankta Johano (Florenco)]].

Per saĝa dozado de [[chiaroscuro]] oniestas emergiĝasrealigita la plastika evidentoplastikeco de la figuroj, dumkaj la uzo de kunŝtreĉitajkunstreĉitaj arkitekturoj,arkitekturaĵoj – kiuj plenumasrolas la rolon dekiel perspektivaj kulisojspacolimoj kaj– kreas spacojnalireblajn uzeblajnmediojn en kiuj la personoj moviĝas kun natureconature kaj koherosenĝene, ekzemple, ili povas turni la ŝulrojn,ŝultrojn rilateal la observantospektanto, kio estis nekonceptebla antaŭe. La komponaĵoverkoj estasne liberaproponas dela skemismojskemojn kaj simetriojsimetriojn de la antaŭajpli fruaj pentraĵoj, kvankam restas kelkaj bildigoj el prastila pentraĵoj…aranĝo.

La franciskana ciklo de Asizo kontemplaskonsistas el la jenajnjenaj 28 epizodojnepizodoj (ĉi tie listigitaj kun la ''tituli'' (titoloj) de la subtekstoj).