Vikipedio

Akupunkturo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Akupunkturo estas grava konsistiga -> Pikmasaĝo estas grava
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{sen fontoj|alternativa medicino|novembro 2012}}
[[Dosiero:Acupuncture1-1.jpg|eta|Akupunkturo]]
'''Akupunkturo'''<ref>[http://akademio-de-esperanto.org/oficialaj_informoj/oficialaj_informoj_8_2007.html Naŭa Oficiala Aldono al la Universala Vortaro]</ref> ('''pikmasaĝo''') estas maniero de kuracado per malprufundaj pikoj ĉe precizaj lokoj de trela delikatajkorpo, pinglojkiuj jevivigas difinitajnervojn, korpopunktojstreĉigas aŭ malstreĉigas la muskolojn, kaj movigas la korpan propran kuracilojn. Ĉi tiel la korpo mem kuracas sin. (La pikoj ne eltiremas sangon.)
 
Ekzemple, ekzistas muskolo ĉe la okuloj kiu premadas; se ĉi muskolo premas tromulte, la formo de la okulo tro longas kaj la vidpovo de la homo iĝas pli malbona (tiam la homo bone vidus nur proksimajn objektojn). Se oni pikus tien, la muskolo malpli aŭ pli premus la okulon, kaj tiel la korpo mem riparus la vidpovon.
Pikmasaĝo estas grava parto de la ĉina tradicia medicino. Unue ĝi estis nur kuraca rimedo, kaj poste evoluis kaj fariĝis kuraca fako. Akupunkturologio estas scienco por ordigi kaj esplori la kuracan arton, klinikan aplikon, leĝon kaj bazan teorion de akupunkturo.
 
Alia ekzemplo: kelkaj malsanoj okazas ĉar la hepato ne bone funkcias. Piki proksime al la hepato vekiĝus la korpan kuracaĵojn kaj pli sanigus la hepaton.
En [[Ĉinio]] oni trovis spurojn de praktikado de akupunkturo en la lasta jarmilo antaŭ nia erao. La kuracometodo poste disvastiĝis tra granda parto de [[Azio]].
 
Pikmasaĝo uziĝas al ambaŭ korpaj malsanoj (ekz. kapdoloro), cerbaj malsanoj (ekz. malĝojegado), kaj kunnaskaj problemoj (ekz. astmo, kolorblindeco). Eĉ al surdaj kaj blindaj homoj, foje nur kelkaj pikoj riparas la aŭdon kaj vidon ege, tamen ofte bezonas pli pikokazoj dum kelkaj tagsepoj. Samkiele, foje nur kelkaj pikoj riparus la nervojn de sensenta homo.
== Historio ==▼
Ĉinaj antikvaj verkaĵoj plurfoje menciis iun ŝtonan pikilon. Ĝi estas la primitiva instrumento por fari akupunkturon, kaj aperis en neolitiko antaŭ 8 000–4 000 jaroj. Ĉinaj arkeologoj iam elfosis tiun ŝtonan pikilon. En la periodo de Printempo kaj Aŭtuno ([[-770|770]]–[[-476|476 a.K.]]) ĉinoj sin liberigis de sorĉo, sekve aperis kuracisto. En antikvaj libroj troviĝis notoj pri kuracado per piko kaj [[mokso]].
 
Ekzemple: Usona homo komencis kun nur kvar elcente (4%) da vidpovo, kaj post kelkaj pikmasaĝoj, iĝis al dudek elcente (20%)<ref>http://www.blindness.org/blog/index.php/is-acupuncture-a-beneficial-treatment-for-retinitis-pigmentosa/</ref>. Do eble ne estas plenkuraco, sed estas pli sana kaj pli bona kuraco ol eĉ kelkaj kirugioj.
De la Periodo de Militantaj Regnoj al la dinastio Okcidenta Han ([[-476|476 a.K]]–[[25|25 p.K]]), kun la progreso de feriga tekniko, metala nadlo evoluis kaj laŭpaŝe anstataŭis ŝtonan pikilon. Sekve de tio la pikada kuracarto estis pli vaste aplikata kaj rapide disvolviĝis. En la dinastio Orienta Han kaj Periodo de Tri Regnoj aperis multaj lertaj akupunkturistoj kaj ankaŭ la akupunktura verkaĵo kun kompleta sistemo “ZHEN JIU JIA YI JING”, verkita de Huangfu Mi. En la dinastio Okcidenta Jin kaj Orienta Jin kaj la Kvin Dinastioj ([[256]]–[[589]]) rimarkinde multiĝis akupunkturaj verkaĵoj. En tiu periodo akupunkturo estis komunikita al Koreio kaj Japanio.
 
Pikmasaĝo uziĝas ĉefe en Ĉinlando kaj Japlando, sed ankaŭ okazas tutmonde. Ĉefe okazas en [[Azio]], ĉar la eŭropa kaj nordamerika kuracokielo premas al medicinoj kaj drogoj kiujn la homo pagendas tutvive (alivorte: ne kuraco, sed kuraceto), anstataŭ ol premi al bona manĝkutimo (dieto) kaj la korpa mempovo.
En la dinastioj Sui kaj Tang (581–907), akupunkturo fariĝis speciala fako. En tiama medicina eduka institucio --- la Imperia Medicina Akademio, troviĝis akupunktura fako. Poste akupunkturlogio senĉese evoluis. En la 16-a jarcento akupunkturo estis konigita al Eŭropo. Sed en la dinastio Qing, pro tio ke medikamento estis taksita pli ol akupunkturo, la akupunktura evoluado estis malhelpata iugrade.▼
 
▲== Historio pri la uziĝo ==
En la [[17-a jarcento]] la franca misiisto [[Jerome Carden]] portis la arton de la akupunkturo el Ĉinio al [[Eŭropo]]. La&nbsp;nederlanda ministo W.&nbsp;RYNE kaj la germana kuracisto Engelbert K. Kaempfer kunportis ĝin el [[Japanio]]. Sed vere ekfuroris tiu ĉi kuracometodo nur kiam la franca ĉefkonsulo en [[Ŝanhajo]] [[Soulie de Molisn]] publikigis sian disertaĵon pri akupunkturo (Parizo, [[1933]]).▼
Pratempe Ĉinlande, ŝtonaj pikiloj uziĝis (kiuj priskribiĝas en neolitiko antaŭ 8 000–4 000 jaroj), kaj kelkaj troviĝis en la tero. Post tiam, feraj pikiloj naskiĝis, tiam kupraj, tiam arĝentaj. Nuntempe, plejofte feraj pikiloj uziĝas ĉar estas malmultekostaj.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=sW7ERIDZLj8</ref>
 
En [[-476|476 a.K]]–[[25|25 p.K]] en Ĉinlando, la metala pikilo naskiĝis kaj paŝo post paŝo anstataŭis la ŝtonan pikilon. Tiam pikmasaĝo disvastiĝis, kaj libro pri la tuta maniero skribiĝis (“ZHEN JIU JIA YI JING”, verkita de Huangfu Mi). En [[256]]–[[589]] multegaj verkoj pri pikmasaĝo skribiĝis, kaj la kuracokielo ekuziĝas en Korelando kaj Japanlando.
Post kiam fondiĝis la Ĉina Popola Respubliko, akupunkturo rapide disvastiĝis. Nun en pli ol 2 000 ĉinmedicinaj hospitaloj tra la tuta lando estas la akupunktura fako. La esplorado pri akupunkturo tuŝas diversajn homkorpajn sistemojn kaj klinikajn fakojn. La esplorado pri la reguliga, sendoloriga kaj imunecpliiga rolo de akupunkturo, kaj la esplorado pri la fenomeno de Jingluo, pri la rilatoj inter la akupunkturaj punktoj kaj viscero, ĉiuj akiris grandan kvanton da materialoj valoraj por scienca eksperimento.
 
▲En la581–907 dinastiojen Sui kaj Tang (581–907)Ĉinlando, akupunkturo fariĝis speciala fako. En tiama medicina eduka institucio --- la Imperia Medicina Akademio, troviĝis akupunktura fako. Poste akupunkturlogio senĉese evoluis. En la 16-a jarcento akupunkturo estis konigita al Eŭropo. Sed en la dinastio Qing, pro tio ke medikamento estis taksita pli ol akupunkturo, la akupunktura evoluado estis malhelpata iugrade.
 
▲En la [[17-a jarcento]]1700, la franca misiisto [[Jerome Carden]] portis la arton de la akupunkturopikmasaĝo el Ĉinio al [[Eŭropo]].Franclando, Lakaj la&nbsp;nederlanda ministo W.&nbsp;RYNE kaj la germana kuracisto Engelbert K. Kaempfer kunportisportis ĝin al tiuj landoj el [[Japanio]]. SedTamen, verela ekfurorisfrancanoj tiune ĉibone kuracometodo nur kiamsciis la francakuracarton, ĉefkonsulokaj enpikus [[Ŝanhajo]]troprofunde [[Soulieĝis depikus Molisn]]eĉ publikigisla sianpulmojn, disertaĵonkoron pri akupunkturo (Parizo, [[1933]])ktp.
 
En 1821, angla libro pri kiel pikmasaĝi skribiĝis, kiu nomiĝis »[[iarchive:treatiseonacupun00chur|A Treatise on Acupuncturation]]«. Tiam la bonaj (aziaj) pikiloj ne ekzistis eŭrope, kaj do la kuracistoj (kiuj estis ankaŭ kirugistoj) peris '''kudrilon''' kun tenilo de ligno aŭ vinbotela ŝtopilo.<ref>[[iarchive:treatiseonacupun00chur|https://archive.org/details/treatiseonacupun00chur]]</ref> La franca ĉefkonsulo en [[Ŝanhajo]],[[Soulie de Molisn]] publikigis sian disertaĵon pri pikmasaĝo en Parizo, [[1933]], kiuj pli forte disvastigis la arton.
 
Ekde la 1980-1990 jarcentoj, pikmasaĝistoj peras ferajn, unuuzajn pikilojn (samkiele ol enŝpruĉiloj ĉe hospitalo por eltiri sangon ktp). Nuntempe pikmasaĝo uziĝas tutmonde sed multaj homoj (kiuj ne loĝas Azie) ankoraŭ ne scias ke estas vera kuracaĵo.
 
== Referencoj ==
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Akupunkturo"