Socia sekso: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Bagpipe performer.jpg|thumb|right|180px|[[Sakŝalmo]] en [[Skotlando|Skota]] [[Armeo|armea]] klano-[[uniformo]]. En multaj partoj de la [[Okcidenta civilizo|Okcidento]], [[jupo]] povas esti neakceptebla kiel parto de vira [[socia seksrolo]], sed en [[Skotlando]] viroj tradicie portas [[kilto]]-n, kiu estas iom simila al virina jupo.]]
'''Socia sekso''', ankaŭ '''soci-kultura sekso''' aŭ '''genro''' ([[neologismo|neologisme]] laŭ la [[angla lingvo|angla]] vorto ''gender'' [ĜENder]) estas la "socia" aŭ "psikologa" sekso de persono, kiu malsamas al [[sekso|biologia sekso]], statistika klasigo de homoj bazita je ilia rolo en reproduktado. Oni devas rimarki, ke la esperanta vorto "sekso" ne nur inkluzivas la [[biologio|biologian]] faktonsencon, sed enhavas ankaŭ [[socio|sociajn]] kaj [[kultura]]jn sencojn.
 
La distingo inter "biologia sekso" kaj "socia sekso," kaj eĉ la kapablo ''difini'' biologian sekson, estas tamen komplikita pro la ekzisto de interseksuloj kun kondiĉoj, kia la [[simptomaro de plena androgen-rezistado]], kie plene fenotipe inaj homoj estas genotipe "viraj." Ĝi estas plu komplikita pro lastaj studoj en neŭroscienco, kiuj montras similaĵojn inter la malmultaj [[Seksa duformismo|sekse duformaj]] [[Cerbo|cerbaj]] strukturoj de antaŭhormonterapiaj [[transseksulo]]j kun tiuj de iliaj internaj seksoj.<ref>[https://docs.google.com/spreadsheets/d/1d9KKqP9IHa5ZxU84a_Jf0vIoAh7e8nj_lCW27KbYBh0/edit?pli=1#gid=0 Ligilaro al diversaj neŭrosciencaj studoj en la angla].</ref> Iusence eĉ biologia sekso estas socia konstruaĵo, kvankam utila konstruaĵo por priskribi la plimulton da homoj.
En [[feminismo|feminisma teorio]] kaj [[kvir-teorio]] oni distingas la biologian fakton esti [[vira sekso|vira]], [[ina sekso|ina]], aŭ [[intersekseco|interseksa]], disde la socia sekso, la aro de enaj sentoj, sociaj konceptoj, normoj, kredoj, kaj anticipoj konstruitaj ĉirkaŭ la fizika fakto, laŭ kiuj oni taksas sin viro, virino, aŭ [[transgenrulo]].
 
En [[feminismo|feminisma teorio]] kaj [[kvir-teorio]] oni distingas la biologianutilajn faktonbiologiajn estiklasigojn de [[vira sekso|vira]], [[ina sekso|ina]], kaj [[intersekseco|interseksa]] seksoj, disde la socia sekso, la aro de enaj sentoj, sociaj konceptoj, normoj, kredoj, kaj anticipoj konstruitaj ĉirkaŭ latiu fizika faktoklasigo, laŭ kiuj oni taksas sin viro, virino, aŭ [[transgenruloNeduuma genro|neniu el tiuj]].
 
Kelkaj aspektoj de socia sekso estas:
Linio 11 ⟶ 13:
*interna identiĝo.
 
Malakordo aŭ malkonformo inter aspektoj de ies sociainterna sento pri sia sekso kaj ties biologiasocie determinita sekso povas logi [[diskriminacio]]n aŭ eĉ [[perforto]]n.
 
== Socia seksrolo ==
Linio 28 ⟶ 30:
== Eksteraj ligiloj ==
* [http://ec.europa.eu/employment_social/gender_equality/framework/strategy_de.html Retpaĝo de la Eŭropa Komisiono pri seksegaleco] ([[oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio]])
 
== Referencoj ==
<references/>
 
{{Ĝ|sekco}}