Ripuara dialektaro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 33 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q32145)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Informkesto lingvo
La '''ripuara dialektaro''' estas grupo de dialektoj de la [[germana lingvo]] kaj samkiel la norma germana lingvo apartenas al la okcidentgermana lingvaro. Ĝi parolatas en okcidenta Germanio kaj en la [[Germanlingva Komunumo de Belgio|germanlingva parto de Belgio]].
|Lingvo=Ripuara dialektaro
|Propra_nomo=
|Koloro=Hindeŭropa
|Landoj= {{Germanio}} ([[Nordrejn-Vestfalio]], [[Rejnlando-Palatinato]])<br/> {{Belgio}}<br/> ({{Nederlando}})
|Mapo= Ripuarisch.png
|Mapopriskribo= mapo kie la ripuara (blue) vaste parolatas (verde: apenaŭ loĝata arbaro)
|Denaske=
|Fremdlingve=
|Fam1=[[hindeŭropa lingvaro]]
|Fam2=[[ĝermanaj lingvoj]]
|Fam3=[[okcidentĝermanaj lingvoj]]
|Fam4=[[:Kategorio:altgermana lingvaro|altgermana]]
|Fam5=mezgermana dialektaro
|Fam6=[[mezfranka dialektaro]]
|Fam7=ripuara dialektaro
|Oficiala lingvo=
|Reguligita de=&nbsp;
|Skribo=[[latina alfabeto|latina]]
|ISO1=-
|ISO2B=-
|ISO2T=-
|SIL=-
|vikipedio=
}}
La '''ripuara dialektaro''' estas grupo de dialektoj de la [[germana lingvo]] kaj samkiel la norma germana lingvo apartenas al la okcidentgermana lingvaro. Ĝi parolatas en okcidenta Germanio kaj en la [[Germanlingva Komunumo de Belgio|germanlingva parto de Belgio]].
 
[[Dosiero:Kölsch kaj Esperanto.jpg|thumbmaldekstra|lefteta|220px300px|<center>En sama serio de germana eldonejo inter alie aperis multvendataj lingvogvidiloj kaj pri [[Esperanto]] kaj pri la [[Kolonjo|kolonja]] dialekto ("Kölsch") de la ripuara dialektaro]]
[[Dosiero:Bönnsch.png|thumb|220px|<center>specife formita glaso de la loka biero "Bönnsch", samnoma kiel la loka ripuara dialekto de [[Bonno]]]]
Ĝi parolatas en okcidenta Germanio kaj en la [[Germanlingva Komunumo de Belgio|germanlingva parto de Belgio]], pli konkrete en sudokcidenta [[Nordrejn-Vestfalio]] (inter alie en la urboj [[Kolonjo]] kaj [[Bonno]]), krome ĉe la nordokcidenta rando de [[Rejnlando-Palatinato]], en la norda duono de orienta [[Belgio]], kaj en la plej suda parteto de [[Nederlando]] (ĉirkaŭ la urbo [[Mastriĥto]], kie ankaŭ parolatas la [[limburga]]).
== Disvastiĝo ==
La dialektaro parolatas en vasta areo inter la urbo [[Duseldorfo]] norde kaj [[Bad Neuenahr-Ahrweiler]] sude, inter [[Eupen]] en [[Belgio]] okcidente kaj [[Siegen]] oriente. La teritorio esence estas la regiono, kiu historie dum multaj jarcentoj konsistigis la eklezian princlandon "Kurfürstentum [[Köln]]".
 
[[Dosiero:Kölsch kaj Esperanto.jpg|thumb|left|220px|<center>En sama serio de germana eldonejo inter alie aperis multvendataj lingvogvidiloj kaj pri [[Esperanto]] kaj pri la [[Kolonjo|kolonja]] dialekto ("Kölsch") de la ripuara dialektaro]]
La ripuara norda parto de la [[Germanlingva Komunumo de Belgio|germanlingva parto de Belgio]] nur post la jaro [[1918]] iĝis parto de [[Belgio]] kaj antaŭe same estis kolonja. Krome la ripuara parolatas en iuj limaj komunumoj de la provinco [[Limburg (Nederlando)|Limburg]] de [[Nederlando]], nome en la urboj [[Kerkrade]] - la loko de la [[IJK]] de somero [[1989]], [[Simpelveld]], [[Vaals]] kaj la ĉirkaŭaĵo.
 
La plej konataj variaĵoj de la ripuara dialektaro estas la urbaj dialektoj "Kölsch" de [[Kolonjo]] kaj "Bönnsch" de [[Bonno]], ĉe la rivero [[Rejno]] en la centra parto de la dialektejo, kaj "Öcher Platt" ([[Akeno]]), "Dürener Platt" ([[Düren]]) kaj "Eischwiele Platt" ([[Eschweiler]]) en la okcidento.
 
[[Dosiero:Bönnsch.png|thumbmaldekstra|eta|220px|<center>specife formita glaso de la loka biero "Bönnsch", samnoma kiel la loka ripuara dialekto de [[Bonno]]]]
"Kölsch" kaj "Bönnsch" krom dialektoj ankaŭ estas lokaj specoj de biero, kaj ĉar la parolantoj de la ripuara konsideriĝas esti aparte festemaj, la dialektaro nelaste praktikiĝas en bierejoj.