Pesto (kondimento): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Ĝustigis gramatikon
Etikedo: Redakto per poŝtelefona aplikaĵo
Linio 5:
[[Dosiero:Fettuccine Pesto.JPG|left|thumb|250px|"Fettuccine di Pesto alla genovese"]]
[[Dosiero:Jar_of_Pesto.jpg|left|thumb|[[Bokalo]] de pesto.]]
'''Pesto''' estas [[Italio|italdevena]] [[saŭco]], kiu devenas de [[Ligurio]], regiono en norda Italio, ĝuste en la urbo [[Ĝenovo]] (''pesto alla genovese'', pesto laŭ la ĝenova maniero), kvankam ekzistas almenaŭ unu alia bone konata speco: ''pesto alla siciliana'', saŭco el [[Sicilio]], kiu anstataŭasanstataŭigas la [[bazilio]]n de ĝenova pesto per [[tomato]]. Pesto estas konata, laŭ variaj formoj, ekde la [[Romia imperio|romia]] epoko, kaj verŝajne estis importita el Norda Afriko. Pesto, kutime vendata en malgrandaj bokaloj, ofte estas havebla en vendejoj en variantoj verdaj aŭ ruĝaj (kun sun-sekigitaj tomatoj aŭ ruĝaj kapsikoj), produktata de grandaj fabrikoj aŭ sub nekonata marko.
 
''Pesto alla genovese'' estas eŭropa protektata manĝaĵo, kio signifas, ke por povi uzi tiun nomon, produktantoj devas uzi la tradiciajn ingrediencojn: [[bazilio]]n, [[ajlo]]n, [[salo]]n, [[pinikerno]]jn, ''ekstre virgan'' [[olivoleo]]n, bovan fromaĝon [[Parmezano|Parmigiano Reggiano]] kaj (nedevige) ŝafan fromaĝon [[pecorino sardo]].
 
En komerca, pli malaltkvalita pesto, [[akaĵuo]]j aŭ [[juglando]]j ofte estas uzataj anstataŭ pinikernoj, ĉar ili estas pli malmultekostaj kaj havas similan amplekson. Krome, la Parmigiano-n ofte anstataŭasanstataŭigas pli malmultekostaj fromaĝoj, kiel [[Grana Padano]] aŭ parma fromaĝo, kaj pli malmultekostaj oleoj estas uzataj.
 
Pesto kutime estas uzata sur [[pastaĵo]]j, [[supo]]j, [[krakeno]]j, kaj [[pano]], kvankam ĝi estas tre diversutila.
Linio 16:
En la komenco, la saŭco ne enhavis bazilion; fromaĝo kaj olivoleo estis la ĉefaj ingrediencoj.
 
Aliaj variantoj enhavas: [[eruko|kultivan erukon]] (anstataŭ aŭ kune kun bazilionbazilio), nigrajn [[olivo]]jn, citronŝelon, [[koriandro]]n aŭ [[ĉampinjono]]jn [http://www.foodnetwork.com/food/recipes/recipe/0,1977,FOOD_9936_27249,00.html]. Iu germana varianto uzas foliojn de [[sovaĝa ajlo]] anstataŭ bazilionbazilio. Dum la 19-a jarcento, ĝenovaj enmigrantoj al [[Arĝentino]] kunportis siajn pesto-receptojn. Unu [[Peruo|perua]] varianto, konata kiel "Tallarin Verde" (laŭlitere "Verdaj Nudeloj", el la itala ''tagliarini'') estas iome pli kremeca, uzas [[spinaco|spinacajn foliojn]] foliojn kaj estas surtabligata kun terpomoj kaj bifsteko.
 
==Eksteraj ligiloj==